Erkaklar milliy futbol assotsiatsiyasi terma jamoalari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Erkaklar milliy futbol assotsiatsiyasi jamoalari Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boʻlgan 193 ta davlatdan 191 tasini, shuningdek, bir necha qaram hududlarni, sub-milliy tuzilmalarni va Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boʻlmagan shtatlardan vakillik qiladigan milliy futbol terma jamoalari uyushmasi hisoblanadi[1]. Erkaklar milliy futbol assotsiatsiyasi terma jamoalari ikkita asosiy guruhga ajraydi:

Erkaklar milliy futbol assotsiatsiyasi terma jamoalariga FIFA tomonidan tan olinmagan boshqa jamoalar kirmaydi. Boshqa jamoalar qatoriga etnik guruhlar, submilliy shaxslar, separatistik harakatlar yoki kam sonli millatlar vakillari kiradi.

FIFAga qarashli konfederatsiyalar aʼzolari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oltita konfederatsiya bilan dunyo xaritasi:
  Osiyo Futbol Konfederatsiyasi (OFK)
  Afrika Futbol Konfederatsiyasi (CAF)
  Yevropa futbol uyushmalari ittifoqi (UEFA
  Shimoliy, Markaziy Amerika va Karib havzasi futbol konfederatsiyasi (CONCACAF)
  Janubiy Amerika Futbol Konfederatsiyasi (CONMEBOL)
  Okeaniya Futbol Konfederatsiyasi (OFC)

Ushbu boʻlimda joriy terma jamoalar tasniflangan: r

  • Milliy futbol assotsiatsiyalari orqali FIFAga aʼzo boʻlgan 211 ta erkaklar milliy futbol terma jamoalari.
  • FIFAga qarashli qitʼa konfederatsiyalaridan biriga aʼzo boʻlgan, lekin FIFAga aʼzo boʻlmagan 11 erkaklar milliy futbol terma jamoalari[2].

FIFA aʼzolari FIFA Jahon chempionatiga kirish huquqiga ega va ular oʻrtasidagi oʻyinlar rasmiy xalqaro oʻyinlar sifatida tan olinadi. Oʻtgan toʻrt yillik davrdagi oʻyin natijalariga asoslanib, FIFA tomonidan har oy chop etiladigan FIFA erkaklar o'rtasidagi jahon reytingi milliy terma jamoalarning nisbiy kuchli tomonlarini taqqoslaydi.

Konfederatsiya aʼzosi boʻlgan, lekin FIFA aʼzosi boʻlmagan baʼzi milliy terma jamoalar konfederatsiya darajasidagi va submintaqaviy turnirlarda qatnashadilar. Ammo bu jamoalar jahon chempionatida ishtirok etishlari mumkin emas.

Oltita konfederatsiya quyidagilardir:

FIFA jahon chempionatini milliy terma jamoalar oʻrtasidagi jahon chempionini aniqlash uchun turnir sifatida tashkil qiladi. Har bir konfederatsiya oʻz aʼzolari orasidan eng yaxshi jamoani topish uchun oʻz chempionatini ham oʻtkazadi:

Arab Futbol Assotsiatsiyalari Ittifoqi (UEFA) konfederatsiyalar tuzilmasidan tashqari Arab Ligasiga aʼzo davlatlarni oʻz ichiga oladi[3]. UEFAni tashkil etuvchi barcha 22 ta milliy boshqaruv organlari ham FIFA, ham OFK yoki CAF aʼzolaridir. Arab kubogi tarixan UEFA va FIFA tomonidan 2021-yilda tashkil etilgan milliy terma jamoalar oʻrtasidagi eng yaxshi chempionat turniri hisoblanadi.

Mustaqil Futbol Assotsiatsiyalari Konfederatsiyasi (ConIFA) — tan olinmagan shtatlar, submilliy mintaqalar va fuqaroligi boʻlmagan ozchilik guruhlari, shuningdek, FIFAga kirishga muvaffaq boʻlmagan tan olingan davlatlar jamoalari uchun tashkil etilgan tashkilot hisoblanadi. ConIFA FIFAga aʼzo boʻlmagan jamoalar uchun turnirlar tashkil etgan Nouvelle federatsiyasi kengashining (NF-Board) vorisi hisoblanadi. Hozirgi ConIFA aʼzolaridan hech biri FIFAga aʼzo boʻlmasa-da, bir nechtasi unga aloqador konfederatsiyalardan birida assotsiativ aʼzolikka ega. Bu jamoalar ham quyidagi roʻyxatda qayd etilgan[4]. ConIFA Jahon futbol kubogi ConIFAga aʼzo davlatlar uchun eng yaxshi turnir hisoblanadi.

AFC (Osiyo)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Osiyoning geografik oʻlchamiga koʻra OFK beshta kichik federatsiyaga boʻlingan:

  1. Milliy boshqaruv organi ilgari OFC aʼzosi edi (1966—2006)
  2. Milliy boshqaruv organi UEFA aʼzosi hisoblanadi
  3. Xitoy Xalq Respublikasi uchun FIFA va OFK tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom
  4. Xitoy Respublikasi (Tayvan) uchun FIFA va OFK tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom; milliy boshqaruv organi 1975-yildan 1989-yilgacha OFC aʼzosi edi
  5. Eron Islom Respublikasi uchun FIFA va OFK tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom
  6. FIFA tomonidan Koreya Xalq Demokratik Respublikasi uchun qoʻllaniladigan rasmiy nom; OFKdagi rasmiy nomi Koreya KXDR hisoblanadi
  7. Koreya Respublikasi uchun FIFA va OFK tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom
  8. Qirgʻiziston uchun FIFA va OFK tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom
  9. Milliy boshqaruv organi OFKning toʻliq aʼzosi, lekin FIFA aʼzosi emas
  10. Milliy boshqaruv organi avval OFC aʼzosi edi (2005—2009)
  11. FIFA va OFK tomonidan Falastin hududini ifodalovchi milliy terma jamoa uchun ishlatiladigan rasmiy nom

CAF (Afrika)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afrikaning geografik kattaligi tufayli CAF beshta mintaqaviy federatsiyaga boʻlingan:

  1. Milliy boshqaruv organi UEFA aʼzosi hisoblanadi
  2. Kongo Demokratik Respublikasi uchun FIFA tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom; CAF tomonidan ishlatiladigan rasmiy nomi RD Kongo
  3. Milliy boshqaruv organi CAFning assotsiatsiyalangan aʼzosi, ammo FIFA aʼzosi emas
  4. Milliy boshqaruv organi 2017-yilda qisqa vaqt ichida CAFning toʻliq aʼzosi boʻldi
  5. Milliy boshqaruv organi ConIFA aʼzosi hisoblanadi. Ilgari NF Kengashi aʼzosi edi.

CONCACAF (Shimoliy, Markaziy Amerika va Karib dengizi)[tahrir | manbasini tahrirlash]

CONCACAF federatsiyasi mintaqaning geografik hududining bir qismi uchun javobgar boʻlgan uchta mintaqaviy federatsiyaga boʻlingan:

  1. Milliy boshqaruv organi CONCACAFning toʻliq aʼzosi, lekin FIFA aʼzosi emas

CONMEBOL (Janubiy Amerika)[tahrir | manbasini tahrirlash]

OFC (Okeaniya)[tahrir | manbasini tahrirlash]

 Vanuatu

  1. Milliy boshqaruv organi OFCning assotsiatsiyalangan aʼzosi hisoblanadi, lekin FIFA aʼzosi emas
  2. Milliy boshqaruv organi ConIFA aʼzosi hisoblanadi
  3. Milliy boshqaruv organi ilgari OFK aʼzosi edi (1964—1966).

UEFA (Yevropa)[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Birlashgan Qirollikning taʼsischi davlatlari (Angliya, Shimoliy Irlandiya, Shotlandiya va Uels) har biri FIFA va UEFA musobaqalarida oʻzlarining boshqaruv organi va milliy terma jamoasi bilan ishtirok etishadi. Butun qirollik uchun yagona futbol boshqaruv organi mavjud boʻlmasa-da, vaqti-vaqti bilan koʻrgazmali oʻyinlar uchun Birlashgan Qirollik terma jamoasi tuziladi (quyida „FIFA konfederatsiyalariga aloqador boʻlmagan milliy jamoalar“ga qarang).
  2. Milliy boshqaruv organi avval OFK aʼzosi edi (1954—1974); 1994 yilda UEFAga qoʻshilgan
  3. Milliy boshqaruv organi avval OFK aʼzosi edi (1993—2002).
  4. Rossiyaning 2022-yilda Ukrainaga bostirib kirishi natijasida FIFA va UEFA musobaqalarida ishtirok etish toʻxtatildi[5].
  5. Turkiya uchun FIFA va UEFA tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom

FIFA konfederatsiyalariga aloqador boʻlmagan terma jamoalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu boʻlimga kiritilgan milliy futbol jamoalari FIFA yoki unga tegishli qitʼa konfederatsiyalarining aʼzolari hisoblanishmaydi. Jamoalar FIFA Jahon kubogi yoki boshqa qitʼa konfederatsiyasi chempionatlarida qatnashish huquqiga ega emas. FIFA nizomiga koʻra, aʼzo jamoalar FIFAning oldindan ruxsatisiz ushbu jamoalarga qarshi musobaqa oʻtkazishga ruxsat berilmaydi[6], Ushbu boʻlimga kiritilgan jamoalar uchun bir nechta milliy assotsiatsiyalar ConIFA aʼzolaridir; bular quyidagi roʻyxatlarda koʻrsatilgan.

Ushbu boʻlimda quyidagilar keltirilgan:

  • Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo yoki kuzatuvchi davlat boʻlgan suveren davlatlardan 7 ta jamoa.
  • Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boʻlmagan davlatlarni ifodalovchi 8 ta jamoa.

Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aloqador boʻlmagan davlatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birlashgan Millatlar Tashkilotining uchta aʼzosi va bir BMT kuzatuvchisi davlati FIFA yoki biron bir qitʼa federatsiyasiga aʼzolikka ega emas, lekin milliy assotsiatsiyalar tomonidan tashkil etilgan jamoalarni norasmiy oʻrtoqlik oʻyinlarida yoki FIFA shafeligidan tashqarida oʻtkaziladigan turnirlarda maydonga tushirgan. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo yana bir davlat FIFA va UEFAda rasman oʻz tarkibiga kiruvchi davlatlar jamoalari tomonidan taqdim etilgan boʻlsa-da, oʻrtoqlik oʻyinlarida butun davlat vakili boʻlgan jamoani ham maydonga tushirdi. Quyida ushbu besh shtatning terma jamoalari keltirilgan.

  1. Mikroneziya uchun Tinch okeani o'yinlari kengashi tomonidan ishlatiladigan rasmiy nom[7].
  2. Milliy boshqaruv organi ConIFA aʼzosi hisoblanadi. Ilgari NF Kengashi aʼzosi edi.
  3. Palau oʻtmishda OFCning assotsiatsiyalangan aʼzosi boʻlgan, ammo hozirda u konfederatsiya tarkibiga kirmaganga oʻxshaydi[8].
  4. Birlashgan Qirollik FIFA yoki UEFAning oʻziga xos aʼzosi emas, uning oʻrniga uning toʻrtta davlati (Angliya, Shimoliy Irlandiya, Shotlandiya va Uels) jamoalari vakili boʻladi. Biroq, Buyuk Britaniya milliy futbol terma jamoasi oz sonli oʻrtoqlik oʻyinlari oʻtkazdi[9]. Buyuk Britaniya, shuningdek, yozgi Olimpiada va Universiada futbol musobaqalarida oʻz terma jamoalari bilan ishtirok etgan.

Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boshqa ikki davlat (Marshall orollari va Nauru) hech qachon milliy assotsiatsiya tomonidan tashkil etilgan futbol jamoasini maydonga tushirmagan[10]. [11]

Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boʻlmagan davlatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Cheklangan xalqaro tan olingan va BMTga aʼzo boʻlmagan uchta davlat FIFA va unga tegishli konfederatsiya aʼzolaridir: Xitoy Respublikasi (Xitoy Taypeyi kabi), Kosovo va Falastin . Kuk orollari BMTga aʼzo boʻlmagan birlashgan davlat hisoblanadi. Lekin u FIFA va OFC aʼzosi. Ushbu shtatlarni ifodalovchi terma jamoalarning barchasi yuqorida sanab oʻtilgan.

BMTga aʼzo boʻlmagan, de-fakto yoki qisman tan olingan yana sakkizta davlatlar futbol jamoalarini FIFAdan tashqari futbol turnirlarida yoki FIFA tomonidan ruxsat etilmagan oʻrtoqlik oʻyinlarida ishtirok etishdi[12][13][14][15][16]. Biroq, bu shtatlarning hech biri hozirda FIFA yoki unga aloqador qitʼa konfederatsiyalariga aʼzo emas. Bu davlatlarni ifodalovchi jamoalar quyida keltirilgan.

  1. Milliy boshqaruv organi hozirda ConIFA aʼzosi hisoblanadi.
  2. Ilgari Togʻli Qorabogʻ milliy futbol terma jamoasi sifatida tanilgan. 2021-yil avgust holatiga koʻra, ConIFA jahon reytingi jamoani Artsakh (Togʻli Qorabogʻ) deb belgilagan[17].
  3. Milliy boshqaruv organi ilgari NF Kengashi aʼzosi edi.
  4. Milliy boshqaruv organi ilgari OFCning assotsiatsiyalangan aʼzosi edi (aʼzolik 2021-yil mart oyida bekor qilingan)[18].

FIFA va unga qarashli konfederatsiyalarga aʼzolik mezonlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixan FIFA va konfederatsiya aʼzolarining aksariyati keng diplomatik tan olingan suveren davlatlar boʻlgan. Ushbu qoidadan istisnolarga Britaniya davlatidagi millatlari (futbol rivojidagi muhim roli tufayli), Falastin (Falastin milliy hokimiyati tuzilganidan keyin FIFAga qabul qilingan), [19] Xitoy Respublikasi (keng tan olingan, ammo hanuzgacha Tayvan hududining vakili sifatida qabul qilingan) va baʼzi qaram hududlar, avtonom hududlar va protektoratlarga oʻzlarining siyosiy avtonomiyalari, alohida maqomlari va asosiy davlatlaridan uzoqligi asosida ruxsat berilgan. Ushbu davlatlat milliy futbol terma jamoalari FIFA yoki unga tegishli konfederatsiyalardan biriga aʼzo boʻlishi kerak. Hozirgi vaqtda FIFA aʼzolari 23 submilliy va qaram hududlarni, shuningdek, xalqaro tan olinishi cheklangan uchta davlatni oʻz ichiga oladi. Suveren davlat bilan yaqin aloqada boʻlgan yana toʻqqizta xorijdagi, qaram va avtonom hududlar FIFAga aʼzo emas, lekin unga qarashli konfederatsiyalardan biriga (toʻliq yoki assotsiatsiya sifatida) aʼzodir.

Separatchi, submilliy va etnik jamoalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu roʻyxatdan tashqari, qaram hududlar yoki milliy, separatistik, submilliy, etnik va diaspora guruhlarini ifodalovchi turli xil jamoalar tuzilgan. Bu jamoalar koʻpincha bir- biriga qarshi xalqaro turnirlarda va baʼzi hollarda FIFA aʼzolariga qarshi ruxsat etilmagan oʻrtoqlik oʻyinlarida oʻynaydi (masalan, maʼlum Ispaniya avtonom hamjamiyatlarini ifodalovchi jamoalar)[20]. FIFA aʼzosi boʻlmagan baʼzi submilliy va unga qaram boʻlgan hudud jamoalari FIFA yoki BMTga aʼzo davlatlarga qarshi mintaqaviy futbol turnirlarida qatnashadi (masalan, Hind okeani orolidagi oʻyinlardagi Mayotte milliy futbol terma jamoasi va Reunion milliy futbol terma jamoalari yoki Mikroneziya oʻyinlarida alohida Mikroneziya shtati milliy futbol terma jamoalari).


Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Brown. „Biggest Global Sports“. 2015-yil 10-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 11-sentyabr.
  2. ↑ These are displayed in the main list in italics.
  3. ↑ „AFC and UAFA sign Memorandum of Understanding“. AFC (2015-yil 1-may). Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
  4. ↑ „Members“. CONIFA. Qaraldi: 2018-yil 15-iyun.
  5. ↑ „FIFA/UEFA suspend Russian clubs and national teams from all competitions“.
  6. ↑ „FIFA Statutes: July 2012 Edition“ Article 83. FIFA. 2012-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 7-yanvar.
  7. ↑ „Pacific Games Council“. pacificgamescouncil.com (2016).
  8. ↑ „World Cups and Beyond: Interview #6 (April 2013): Palau Football Asssociation [sic] president Charles Mitchell.“ (2013-yil 26-aprel).
  9. ↑ „England Player Honours - International Representative Teams“. England Football Online. Qaraldi: 2021-yil 29-sentyabr.
  10. ↑ Rogers. „Marshall Islands rare nation untouched by soccer's sprawling reach“. USA Today. Qaraldi: 2019-yil 13-fevral.
  11. ↑ „Nauru 2014“. RSSSF. Qaraldi: 2019-yil 13-fevral.
  12. ↑ „Abkhazia founds national football team“. Vestnik Kavkaza (2012-yil 3-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 7-iyul.
  13. ↑ „Nagorno Karabakh FA | ConIFA“. 2014-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 10-iyun.
  14. ↑ „Somaliland“. wordpress.com (2015-yil 31-iyul). Qaraldi: 2016-yil 4-iyul.
  15. ↑ „Non-FIFA Football Updates: South Ossetia make international bow in Abkhazia loss“. nonfifafootball.blogspot.co.uk (2013-yil 10-oktyabr). Qaraldi: 2016-yil 4-iyul.
  16. ↑ „Tournaments (Russian)“. www.ffpmr.md/ (2018-yil 27-mart). Qaraldi: 2019-yil 11-aprel.
  17. ↑ „World Rankings“.
  18. ↑ „Niue removed as associate member of Oceania Football“. RNZ. Radio New Zealand (2021-yil 6-mart). Qaraldi: 2021-yil 10-iyul.
  19. ↑ Nauright, John. Sports around the World: History, Culture, and Practice [4 volumes]: History, Culture, and Practice, 6 April 2012. ISBN 9781598843019. 
  20. ↑ „Outcasts! The Lands That FIFA Forgot“. outcasts-book.blogspot.com. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Erkaklar_milliy_futbol_assotsiatsiyasi_terma_jamoalari&oldid=3373779" dan olindi