Yaponiya sanoati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Yaponiya sanoati jahon iqtisodiyotidagi eng rivojlangan va ilg'or sohalardan biridir;Jahon iqtisodiyotining yetakchilari qatoriga Yaponiyaning Toyota Motors, Matsushita Electric,Sony Corporation, Honda Motors, Toshiba,Fujitsu va boshqa kompaniyalari kiradi.

Avtomobilsozlik,elektronika va elektrotexnika sanoatida o'rta va kichik biznesning o'rni katta. Asosiy tarkibiy omil ilm-fan va ta'limdir, shuning uchun ularga alohida e'tibor beriladi.

Rayonlashtirish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uchta katta maydon:

  1. Tokio - Yokogama sanoat rayoni ( Key-hin ; Tokio prefekturasi, Kanagava, Kanto viloyati, Sharqiy Yaponiya)
  2. Nagoya sanoat rayoni (Chukyo)
  3. Osaka - Kob sanoat mintaqasi ( Xan-sin ), 50 dan ortiq ishlab chiqarish tarmoqlari daromadlarining %.

Boshqa hududlar

  1. shimolida Kyushu ( Kyushu viloyati; Kitakyushu )
  2. Ichki-Yaponiya dengiz sanoati mintaqasi ( Seto Naikai )
  3. Sharqiy dengiz sanoat mintaqasi ( Tokay )
  4. Shimoliy erlar sanoat okrugi ( Xokuriku )
  5. Kanto
  6. Tokio-Chiba sanoat rayoni (Key-yo; Chiba prefekturasi, Kanto viloyati, Sharqiy Yaponiya)
  7. Kashima sanoat rayoni (Kashima; Ibaraki prefekturasi, Kanto viloyati, Sharqiy Yaponiya)

Sanoat jihatidan eng qoloqlari Xokkaydo,Shimoliy Xonsyu va janubiy Kyusyu boʻlib,u yerda qora va rangli metallurgiya rivojlangan.

Hikoya[tahrir | manbasini tahrirlash]

1960-yillar Yaponiya iqtisodiy mo''jizasi davri.

Ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarining milliy tizimini rivojlantirish davlat dasturiga muvofiq,[qachon?] texnik yutuqlarni import qilishdan o'zining ilmiy-tadqiqot tizimini ishlab chiqishga o'tish.Kadrlar tayyorlashni takomillashtirish,xalqaro ilmiy hamkorlikni yanada rivojlantirish bo‘yicha tub chora-tadbirlar amalga oshirildi. Qattiq jismlar fizikasi,yadro energetikasi, plazma fizikasi, eng yangi konstruktiv materiallar,kosmik robotlar va boshqalarni ishlab chiqish bilan shug'ullanuvchi yirik ilmiy markazlar yaratildi. Категория:Википедия:Статьи, требующие конкретизации Категория:Википедия:Статьи, требующие уточнения времени

Qazib olish sanoati[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yaponiyada konchilik

Metallurgiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • qora metallurgiya
  • rangli metallurgiya

Arxipelagda qora va rangli ruda zahiralari yo'q;shunga qaramay,respublikada metallurgiya zavodlari o'z faoliyatini davom ettirmoqda,ularning aksariyati to'liq siklli ishlab chiqarish quvvatlaridir.Qora metallurgiyadagi asosiy yuksalish XXasrning 60-70-yillarida sodir bo'ldi. Biroq,1973-1974-yillardagi yoqilg'i inqirozidan keyin. metallga bo'lgan talab asta-sekin pasaya boshladi.

Kemasozlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiyaning "Nippon-maru" kemasi.

Ko'p asrlar davomida Yaponiya uchun kemasozlik an'anaviy sanoat bo'lib kelgan. Asosiy kema qurish hududlari-Yaponiyaning ichki-dengizi qirg'oqlari, Kyushu shimoliy qirg'oqlari va Tinch okeani qirg'oqlari.

Eng yirik zavodlar Sasebo,Nagasaki,Kure,Onomichi, Sakaide,Kobe,Yokosuka, Yokogama, Hakodate shaharlarida joylashgan .

Yaponiyaning yetakchi kemasozlik kompaniyalari: Sasebo (Sasebo),Mitsubishi( Nagasaki ),Kawasaki (Kobe), Universal ( Kawasaki ) va boshqalar.

Ikkinchi-jahon urushidan so'ng,kema qurish texnikasining takomillashtirilishi tufayli Yaponiya bu sohada dunyoda etakchi bo'ldi.

1970-yillarning birinchi yarmida u umumiy yuk ko'tarish quvvati16 million tonnadan ortiq bo'lgan kemalarni ishlab chiqardi.Biroq,neft zarbasidan so'ng,1974-1975 yillarda.Neftni tashish uchun yirik tankerlarga bo'lgan talab keskin pasayib, ishlab chiqarishning keskin pasayishiga olib keldi.

1980-yillarda yapon kema quruvchilari inqirozdan qaytdilar,ammo Janubiy Koreya va Kommunistik Xitoydan raqobatchilarni qabul qilishga majbur bo'lishdi.

21-asrboshlarida Yaponiya va Koreya

xalqaro-kemasozlik bozorida yetakchilik uchun kurashni davom ettirmoqda.

2021-yil may oida Yaponiyaning Kobe portida Kawasaki Heavy Industries Ltd(KHI)tomonidan qurilgan dunyodagi birinchi suyultirilgan vodorod tankeri Suiso Frontier taqdim etildi.

Avtomobilsozlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mazda avtomobili
Honda mototsikli

Avtomobilsozlik 20-asrning ikkinchi yarmida Yaponiya iqtisodiyotining jadal rivojlanishini taʼminlagan asosiy tarmoqlardan biri hisoblanadi.Avtomobil mahsulotlari Yaponiya eksportining asosiy turlaridan biridir. Asosiy avtomobil ishlab chiqarish joylari Kanagava,Shizuoka va Aichi prefekturalarida joylashgan. Eng yirik zavodlar Xirosima,Shizuka,Toyota, Hamamatsu, Yokosuka, Yokogama, Ota shaharlarida joylashgan.

Yaponiya avtomobil sanoati 1960-yillarda Yaponiya iqtisodiy mo''jizasi davrida boshlangan.

1970-yillardan boshlab tadbirkorlar o'zlarining avtomobil mahsulotlarini AQShga eksport qila boshladilar.Bu 1974-yilda ikki davlat o'rtasida savdo mojarosiga olib keldi.Buni hal qilish uchun Yaponiya hukumati yapon avtomobillarini xorijga eksport qilishga cheklovlar o'rnatdi va yapon tadbirkorlari o'z ishlab chiqarishlarini qisman AQShga o'tkazdilar.Mojaroning hal etilishi Yaponiya avtomobil sanoatining rivojlanishiga muvaffaqiyatli hissa qo'shdi.

1989-yilda ishlab chiqarish eng yuqori cho'qqisiga chiqdi, o'sha paytda mamlakatda 13 millionga yaqin avtomobil ishlab chiqarilgan,shundan 6 millioni chet elga eksport qilingan.

1990-yillarning boshlarida avtomobil ishlab chiqarishda 1979-yil darajasida pasayish kuzatildi. Bu 2002-yilda o'sishning tiklanishi bilan yakunlangan turg'unlik davriga yo'l ochdi.

21asr boshlarida ushbu sanoatda 8millionga yaqin kishi band edi.Bu davrning o'ziga xos xususiyati Yaponiya kompaniyalarining Osiyoda yig'ish filiallarini ommaviy tashkil etish edi.

samolyot sanoati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiya aviatsiya sanoati Birinchi jahon urushidan keyin paydo bo'lgan va dastlab xorijdan olingan g'oyalar va ishlanmalarga tayangan. Ikkinchi jahon urushi davrida Yaponiya samolyotsozlik sanoati sezilarli salohiyatga ega edi,bu esa 1942-1945-yillarda mamlakatga imkon berdi. Havoda faol jangovar harakatlar olib borish.

Urushdagi mag'lubiyatdan so'ng,mamlakatga faqat 1952-yilda ehtiyot qismlar ishlab chiqarishni tiklash va urushda qatnashgan Amerika samolyotlari va vertolyotlarini Koreyada, keyin esa Vetnamda ta'mirlashga ruxsat berildi.

  • Kawasaki korporatsiyasi ( Kawasaki ) - harbiy samolyot.
  • IHI korporatsiyasi ( IHI korporatsiyasi ) - samolyot dvigatellari.

sm. Turkum:Yaponiya samolyot ishlab chiqaruvchilari

Elektronika/Elektrotexnika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maishiy elektronikaning eng keng assortimenti (audio va video uskunalari,fotografiya uskunalari va boshqalar).

Korxonalar:

Ko'pgina ilg'or ishlanmalar:1975-yilda Sony korporatsiyasi tomonidan ishlab chiqilgan Betamax analog video formati;1976-yilda Yaponiya bozoriga kiritilgan JVC tomonidan ishlab chiqilgan VHS video formati; Sony tomonidan portativ audio pleerni ishlab chiqish(Walkman,1979-yil iyulidan Yaponiyada); Sony, Philips bilan birgalikda - CD formati(CD,1980-yildan beri) va keyinroq - va DVD (birinchi disklar va DVD pleerlar 1996-yil noyabr oyida Yaponiyada paydo bo'lgan).

Robototexnika[tahrir | manbasini tahrirlash]

1980 yil-yuqori texnologiyali robotlar ishlab chiqarishning tijorat boshlanishi.

2004-yilda Yaponiyada 45 ga yaqin edi Dunyoda ishlaydigan sanoat robotlarining % (mutlaq ma'noda: 2004-yil oxiriga kelib,Yaponiyada 356,5ming sanoat robotlari jalb qilingan, AQSh muhim farq bilan ikkinchi o'rinda edi-122 ming sanoat roboti).Yaponiya har yili 60 000 dan ortiq dona ishlab chiqaradigan sanoat robotlarini eksport qilish bo'yicha dunyoda birinchi o'rinda turadi. robotlar, ularning deyarli yarmi eksport qilinadi.

harbiy sanoat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikkinchi jahon urushidagi mag'lubiyatga va pasifist konstitutsiyaga qaramay, zamonaviy Yaponiya nisbatan rivojlangan harbiy sanoatga (va harbiy-sanoat kompleksiga)ega.

Yaponiya qo'l qurollarining deyarli barcha turlarini ishlab chiqaradi. Hozirda Howa Type 64[1]va Howa Type 89[2]avtomatlari, Howa M1500 snayper miltig'i,Sumitomo NTK-62 pulemyoti va Miroku Liberty Chief revolveri [3]ishlab chiqarilmoqda. Ushbu qurollarning barchasi Yaponiyaning o'zini o'zi mudofaa qilish kuchlari,politsiyasi va maxsus kuchlari bilan xizmat qiladi. Konstitutsiyaviy cheklovlar tufayli Yaponiyada ishlab chiqarilgan o'qotar qurollarning hech biri eksport qilinmaydi.

Turli davrlarda yapon harbiy sanoati litsenziya asosida xorijiy qurollarni ham ishlab chiqargan.

Yaponiya dengiz floti uchun o'zlarining harbiy kemalarini qurish

Ishlab chiqarishdagi tanklar(10-toifa)

O'zining beshinchi avlod qiruvchisi(Mitsubishi X-2 Shinshin) ishlab chiqilmoqda.

Yaqin vaqtlargacha yuqori texnologiyali harbiy va ikki maqsadli mahsulotlarni eksport qilish qonuniy ravishda taqiqlanganligi sababli jahon bozoriga qurol eksport qilish imkonsiz edi;ammo,2014-yilda qonunlarga Yaponiyaga qurol eksport qilish imkonini beruvchi o'zgartirishlar kiritildi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Arzon ishlab chiqarish (Toyota usuli)
  • Yaponiya kosmonavtikasi

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Brief History, HOWA MACHINERY“. 2009-yil 10-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 18-yanvar.
  2. ↑ „The 5.56 X 45mm: 1986-1994“. The Gun Zone. 2011-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 27-yanvar.
  3. ↑ „Miroku Revolver“. 2012-yil 30-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 31-oktyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaponiya_sanoati&oldid=3521030" dan olindi