Sharqiy Karib Markaziy banki

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Sharqiy Karib Markaziy banki
Bosh qarorgohi Baster, Sent Kitts
Tashkil etilgan yili 1983-yil oktyabr
Mulkchilik shakli 100% Davlat mulki[1]
Rais Timoti Antuan
Markaziy banki
Valyutasi Sharqiy Karib dollari
Andoza:ISO 4217/code (ISO 4217)
Oltin-valyuta zaxiralari 1 560 million USD[1]
Veb sayti eccb-centralbank.org

Sharqiy Karib Markaziy banki (inglizcha: Eastern Caribbean Central Bank, ECCB yoki ShKMB) – Sharqiy Karib Davlatlari Tashkilotining aʼzolari boʻlgan Anguilla, Antigua va Barbuda, Dominika, Grenada, Montserrat, Sent Kitts va Nevis, Sent Lyusiya va Sent Vinsent va Grenadinlarga xizmat koʻrsatadigan milliy markaziy bankdir. Yuqoridagi davlatlar ShKMB tomonidan emissiya qilinadigan Sharqiy Karib dollarini valyuta sifatida foydalanadi. (Tashkilotning yana uchta aʼzosi, Britaniya Virgin orollari, Gvadelupa va Martinika boshqa valyutalardan foydalanadi.) ShKMB 1983-yilda Britaniya Karib havzasi valyuta kengashi (1950–1965) va Sharqiy Karib valyuta maʼmuriyati (1965–1983) dan keyin tashkil etilgan. Shuningdek, u oʻz geografik vakolatlari doirasida bank nazoratini amalga oshiradi.

Uning ikkita asosiy mandati Sharqiy Karib iqtisodiy va valyuta ittifoqida (OECS/ECCU) bank tizimini barqarorlashtiruvchi va himoya qiluvchi rolini oʻynab, narx va moliya sektori barqarorligini taʼminlashdan iborat[2]. Bank bosh qarorgohi Sent Kitts orolidagi Baster shahrida joylashgan.

Umumiy kontekst[tahrir | manbasini tahrirlash]

1946-yilda Gʻarbiy Hindiston valyuta konferensiyasida Barbados, Britaniya Gayanasi, Livard orollari, Trinidad va Tobago va Vindvord orollari amaldagi uchta turli xil Valyuta komissarlari kengashlarining (Barbados (Livard va Vinvord orollari uchun ham xizmat qiladi), Britaniya Gayanasi va Trinidad va Tobago) oʻrniga Vest-Indiya dollariga asoslangan yagona oʻnlik valyuta tizimini yaratishga rozi boʻlishdi[3][4]. 1950-yilda Trinidadda Britaniya Karib havzasi valyuta kengashi (BCCB) tashkil etildi[5], unga yangi yagona valyutaning banknotlari va tangalarini chiqarish huquqiga ega va konvertatsiyani bir funt sterling uchun $4.80 darajasida taʼminlash uchun toʻliq chet el valyutasini himoya qilish mandati berilgan[3].

1951-yilda Britaniya Virgin orollari kelishuvga qoʻshildi, ammo bu norozilikka olib keldi, chunki bu hudud tabiiy ravishda qoʻshni Amerika Virgin orollari valyutasidan foydalangan. 1961-yilda Britaniya Virgin orollari kelishuvdan chiqdi va AQSh dollarini valyuta sifatida qabul qildi. 1964-yilda Trinidad va Tobago valyuta ittifoqidan chiqdi (Trinidad va Tobago dollarini qabul qildi) BCCB bosh qarorgohini Barbadosga koʻchirishga majbur boʻldi[3].

1965-yildagi Sharqiy Karib valyutasi toʻgʻrisidagi kelishuvga koʻra, Britaniya Vest-Indiya dollari nominal qiymatida Sharqiy Karib dollariga almashtirildi va BCCB oʻrniga Sharqiy Karib valyuta maʼmuriyati (ECCA) almashtirildi[5]. Britaniya Gayanasi 1966-yilda valyuta ittifoqidan chiqdi. 1964-yildan beri Trinidad va Tobago dollaridan foydalangan Grenada 1968-yilda yana umumiy valyuta kelishuviga qoʻshildi[3]. Barbados 1972-yilda valyuta ittifoqidan chiqdi, shundan soʻng ECCA shtab-kvartirasi Sent Kittsdagi Basterga koʻchirildi[3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1983-yil 5-iyulda Port-of-speynda imzolangan Sharqiy Karib Markaziy banki toʻgʻrisidagi bitim ShKMBni ECCAning vorisi sifatida tashkil etdi, unga aʼzo davlatlarning rivojlanishi va taraqqiyoti uchun subregionning valyuta va bank tizimining barqarorligi va yaxlitligini taʼminlash vazifasi yuklatilgan.

ECCAdan farqli oʻlaroq, ShKMB vakolatlari aʼzo davlatlar moliya vazirliklari bilan birgalikda bank nazoratini oʻz ichiga oladi, bu esa uni Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki va Markaziy Afrika davlatlari banki (ikkalasi ham 1990-yilgacha bank nazoratchisi boʻlgan) hamda Yevropa Markaziy bankini (2014-yilda) ortda qoldirib, birinchi millatlararo bank nazoratchisiga aylantiradi. Biroq, ShKMBning offshor banklarni nazorat qilishdagi oʻziga xos roli OECS mamlakatlarida farq qiladi, bu esa XVJning 2013-yilda offshor banklarga nisbatan qoʻllaniladigan „meʼyoriy-huquqiy bazadagi boʻshliqlar“ mavjudligini kuzatishga olib keladi[6].

2015-yil boshida bank 1 va 2 sentlik chaqa pullar emissiyasini bosqichma-bosqich toʻxtatish rejalarini eʼlon qildi. Yakuniy sana etib 2015-yil 1-iyul tanlandi. Bunga sabab sifatida, bir sentlik chaqa yasash uchun olti sent, 2 sentlik chaqa yasash uchun esa sakkiz sentga yaqin xarajat talab qilinishi koʻrsatilgan.

Raislari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Ser Sesil Jeykobs, 1973—1989[7];
  • Ser K. Duayt Venner, 1989—2015[7];
  • Timoti Antuan, 2015-yildan—hozirgacha[8]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
  2. ↑ Schipke, Alfred. The Eastern Caribbean Economic and Currency Union: Macroeconomics and Financial Systems. International Monetary Fund, 2013 — 381 bet. ISBN 9781475577693. 2017-yil 12-sentyabrda qaraldi. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Van Beek, Fritz „The Financial System“,. The Eastern Caribbean Currency Union: Institutions, Performance, and Policy Issues. International Monetary Fund, 2000. 2013-yil 26-fevralda qaraldi. 
  4. ↑ WEST INDIES (DECIMAL CURRENCY), 05 June 1946, British House of Commons Hansard
  5. ↑ 5,0 5,1 Favaro, Edgardo „Banking Supervision in OECS Countries“,. Small States, Smart Solutions: Improving Connectivity and Increasing the Effectiveness of Public Services Favaro: . World Bank Publications, 2008. DOI:10.1596/978-0-8213-7460-3. ISBN 978-0-8213-7460-3. 2013-yil 26-fevralda qaraldi. 
  6. ↑ Phil Rose (2013). "Chapter 15: The Role of the Eastern Caribbean Central Bank". in Alfred Schipke, Aliona Cebotari, and Nita Thacker. The Eastern Caribbean Economic and Currency Union: Macroeconomics and Financial Systems. Washington DC: International Monetary Fund. https://www.elibrary.imf.org/display/book/9781616352653/ch015.xml. 
  7. ↑ 7,0 7,1 „Former Governors and Deputy Governors | Eastern Caribbean Central Bank“. 2023-yil 29-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 5-dekabr.
  8. ↑ „About the Eastern Caribbean Central Bank“. www.eccb-centralbank.org. 2019-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-sentyabr.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sharqiy_Karib_Markaziy_banki&oldid=3994247" dan olindi