Yaponiya: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Undo revision 364620 by 83.221.161.150 (talk)
SieBot (munozara | hissa)
k Bot Qoʻshdi: rw:Ubuyapani
Qator 493: Qator 493:
[[ro:Japonia]]
[[ro:Japonia]]
[[ru:Япония]]
[[ru:Япония]]
[[rw:Ubuyapani]]
[[sa:जापान]]
[[sa:जापान]]
[[sah:Дьоппуон]]
[[sah:Дьоппуон]]

8-Yanvar 2011, 01:00 dagi koʻrinishi

Yaponiya
日本国

ShiorRasmiy shiori yoʻq. Yaponiya Imperiyasi bayrogʻi Yaponiya Imperiyasi:

  八紘一宇 

(Hakkō ichiu)

(Butun dunyo, bir tom ostida)
Madhiya: 君が代
(Kimi ga yo)
Location of Yaponiya
Poytaxt Tokio
Rasmiy til(lar) 日本語. Yaponcha yapon
Yetakchilar
• Imperator
Naruhito
Fumio Kishida
tashkil etilgan (11-fevral Mil. Av. 660)
Maydon
• Butun
377,835 km2 (61-oʻrin)
• Suv (%)
0.8
Aholi
• 2002-yilgi roʻyxat
127,417,244 (10-oʻrin)
• Zichlik 337/km2
YIM (XQT) 2005-yil roʻyxati
• Butun
AQSh$3,914,000 mil. (3-oʻrin)
• Jon boshiga
AQSh$30,718
Pul birligi Yen (JPY)
Vaqt mintaqasi UTC+9 JST
• Yoz (DST)
UTC+9
Qisqartma JA
Telefon prefiksi 81
Internet domeni .jp

Yaponiya (yaponcha: 日本[1] Nippón, Nixón, rasmiy. yaponcha: 日本国[2] Nippón-kóku, Nixón-kóku) — Sharqiy Osiyodaga orol mamlakat. Yaponiya BMT, Katta sakkizlik va OTIHning a'zosi hisoblanadi. Ushbu yuqori taraqqiy etgan mamlakat, YaIM hajmiga ko'ra jahonda AQSh va Xitoydan so'ng uchinchi o'rinni egallaydi.


Siyosiy tuzilmasi

Yaponiya konstitutsion monarxiya hisoblanadi. Yaponiya konsitutsiyasi 3 may 1947 yilda kuchga kirdi va asosan AQShning okkupatsion kuchlari tomonidan tuzilgan edi. Yaponiya Konstitutsiyasining to'qqizinchi moddasi mamlakatni urush olib borish hamda qurolli kuchlarga ega bo'lish huquqidan mahrum etadi. Ammo, aslida esa, Yaponiya o'z armiyasiga egadir — Yaponiya mudofaa kuchlari.

Imperator

Konstitutsiya bo'yicha Yaponiyaning voris imperatori - bu, "mamlakatning va xalqning birligi timsolidir". Mamlakatdagi barcha farmoyish va qarorlar Kabinetning ko'rsatmasiga qarab amalga oshiriladi, va Kabinet ularning majburiyatini o'z zimmasiga oladi. Mavjud huquqiy nazariyalarga ko'ra, imperator - natsiyaning ruhoniy yetakchisidir, lekin u mamlakatning boshlig'i hisoblanmaydi (va shundan kelib chiqqan holda, Yaponiya - deyarli respublikadir). Lekin ushbu nazariya umum qabul qilinmagandir. 1990 yildan boshlab Yaponiyaning imperatori bo'lib Akixito hisoblanadi (eraning nomi - Xeysey).

Parlament

Yaponiya parlamenti ikki palatadan tashkil topgandir: Namoyondalar palatasi va Maslahatchilar partiyasi.

  • Namoyondalar palatasi 4 yilga saylanadigan 480 ta deputatdan iboratdir. Yosh tsenzi - 25 yosh. 180 ta deputat partiya ro'yxati bo'yicha saylanadi.
  • Maslahatchilar partiyasi 6 yilga saylanadigan 252 ta deputatdan iboratdir. Yosh tsenzi - 30 yosh. 98 ta deputat hukmron partiyadan bosh vazirning ro'yxati bo'yicha saylanadi.

Hukumat

2007 yil 25 sentabr kuni Sindzo Abening bo'shashi haqidagi da'vosi qondirildi hamda butun kabinetning tarqatilganligi e'lon qilindi. Yangi bosh-vazir etib Yasuo Fukuda tayinlandi.
Sindzo Abe 2006 yilning 26 sentabr kuni bosh-vazir etib tayinlangan edi, va lavozimdan ketishi haqida 2007 yil 12 sentabr kuni xohish bildirgan edi. Ketishining asosiy sababi deb, u tomonidan ishlab chiqilgan terrorizmga qarshi kurash rejasining demokratik partiya tomonidan qo'llab-quvvatlamasligida deb ko'rsatgan [3], ammo, press-konferentsiyadan so'ng xuruj qilgan asab tarangligi kasalligi, hamda uning gospitalizatsiya etilganligi, uning ushbu qarorga kelishiga undaganligini tan oldi.
Ajdodlar davomchisi, ya'ni, sobiq TIV vaziri Sintaro Abening o'g'li va 1957-1960 yillar davomida bosh-vazir bo'lgan Nobusuke Kisining nabirasi bo'lmish Abe, avvalroq LDPning general kotibi o'rinbosari hamda hukumatning stats-kotibi lavozmini egallagan edi, va bungacha YaLDPning rahbari hisoblangan Koidzumining o'rnini egallagan edi.

Avvalgi bosh-vazir bo'lib Dzyunitiro Koidzumi hisoblangan edi (u ham Liberal-demokratik partiya lideri hisoblanar edi). U, partiyaning navbatdan tashqaridagi sessiaysida rahbar etib tayinlangandan so'ng hukumatni boshqarishni 2001 yilning aprel oyida boshlagan edi (avvalroq - Pochta vaziri). U to'rt yil ichida kabinetda uch marotaba radikal almashishlarni amalga oshirdi. Oxirgi marotaba ushbu almashishni 2005 yil 31 oktabr kuni amalga oshirdi.

2005 yil 11 sentabr kuni navbatdan tashqari saylovlarda YLDP parlamentdagi 480 ta o'rindan 296 tasini qo'lga kiritdi. Koidzumining o'zi esa, sentabr oyida YaLDPning rahbari etib qayta saylandi. Koidzumi, 2006 yilning noyabr oyida o'z lavozimining muddati tugagandan so'ng, hokimiyatdan ketishini ma'lum etib o'tgan edi, lekin bu ancha vaqtliroq sodir bo'lib o'tdi.

Siyosiy partiyalar

  • Liberal-demokratik partiya (自由民主党 dziyu: minsyu to:)
  • Demokratik partiya (民主党 minsyu to:)
  • Sof hukumat partiyasi (公明党 ko:mey to:) — CGP, Clean Government Party.
  • Kommunistik partiya (共産党 kyo:san to:)
  • Ijtimoiy-demokratik partiya (社会民主党 syakay minsyu to:)

Sud tizimi

Sud tizimining eng yuqori organi - bu Yaponiya Oliy sudidir, va u, boshqa mamlakatlardagi konstitutsion sudlar singari ba'zi nokonstitutsion hisoblangan huquqiy normalarni inkor etish vakolatiga egadir.

Geografiya

thumb|Yaponiya xaritasi

Yaponiya Tinch okeanining g'arbiy qismidagi orollarda joylashgan. Eng katta orollari: Xokkaydo, Xonsyu, Sikoku, Kyusyu.

Aholisi

Regionlar

Tarixan Yaponiya sakkizta regionga bo'linadi: Xokkaydo, Toxoku, Kanto, Tyubu, Kansay (Kinki), Tyugoku, Sikoku va Kyusyu. Birgina Xokkaydo prefekturasidan iborat bo'lgan Xokkaydo regionidan tashqari, har bir region bir nechta prefekturalarni o'z ichiga oladi.

Ma'muriy bo'linish

Yaponiya prefekturalari

Yaponiya 47 ta prefekturalarga bo'lingandir (ISO 3166-2 tartibi bo'yicha ko'rsatilgan):

Yaponiya shaharlari

O'nta eng yirik shaharlari

  1. Tokio (8 444 531)
  2. Iokogama (3 575 515)
  3. Osaka (2 640 097)
  4. Nagoya (2 214 958)
  5. Sapporo (1 875 862)
  6. Kobe (1 524 463)
  7. Kioto (1 469 427)
  8. Fukuoka (1 402 040)
  9. Kavasaki (1 315 865)
  10. Saytama (1 185 030)

Iqtisodiyot

Yuqori texnologiyalar (elektronika, robototexnika) kuchli rivojlangan. Bundan tashqari avtomobilsozlik ham yaxshi rivojlangan. Qishloq ho'jaligi davlat tomonidan subsidiya etiladi. «Sinkansen» tezyurar temir yo'l to'ri mavjuddir.

Eksport tuzulmasi: kompyuterlar, elektrotexnika, avtomobil.

Import tuzilmasi: ximikatlar, yoqilg'i, ruda va boshqa xom-ashyo, oziq-ovqat mahsulotlari.

Xalq xo'jaligining asosiy sektorlari:

  • Hizmatlar sferasi 61 %
  • Sanoat 37 %
  • Qishloq ho'jaligi 2 %

Ish bilan ta'minlanganlik

Ishsizlik darajasi 4,2 %.

Aviasozlik

1962 yil mamlakatda birinchi fuqarolar (tijorat) samolyoti qurildi.

2003 yili Yaponiyada aviatsiya sohasini rivojlantirish bo'yicha 428 million dollarlik hamda 2008 yilgacha mo'ljallangan milliy dastur qabul qilindi. Ushbu dastur doirasida hukumat "Mitsubishi Heavy Industries" bilan hamkorlikda birinchi milliy reaktiv yo'lovchi avialayneri ustida ish boshladi.

Energetika

Atom energetikasi

2006 yil ko'rsatkichiga binoan, umumiy elektroenergiya ishlab chiqarishning 30%i Yaponiya AESlari hissasiga to'g'ri keldi. Mamlakat yadro yoqilg'isining 60%ini Avstraliya va Kanadadan oladi. Yaponiya iste'mol qiladigan uranning umumiy miqdori 8,7 ming tonnani tashkil etadi.

YaIM

2004 YaIMning o'sishi 1,9 % ni tashkil etdi.

2005 yil YaIM 1,3 % ga o'sdi va 4,96 trln dollarni tashkil etdi. (aholi jon boshiga 38,9 ming dollar).

2006 yilning birinchi yarim yilligida iqtisodiyotning o'sishi bir qancha tezlashgan.

Nobel laureatlari

  • Fizika: Xideki Yukava (1949), Sinitiro Tomonaga (1965), Esaki Reona (Leo Esaki) (1973), Andoza:Jl (2002).
  • Kimyo: Keniti Fukui (1981), Xideki Sirakava (2000), Ryodzi Noyori (2001), Koiti Tanaka (2002).
  • Tibbiyot: Susumu Tonegava (1987).
  • Adabiyot: Andoza:Jl (1968), Andoza:Jl (1994).
  • Tinchlik uchun mukofot: Eysaku Sato (1974).

Madaniyat

Eramizning so'nggi I ming yillikning oxiridan boshlab Yaponiyada adabiyot nihoyatda tez sur'atlar bilan rovjlana boshladi va u hozirgi kunlargacha yetib kelgandir (masalan, Yaponiya madhiyasining matni IX-X asrlar bilan belgilanadi). II ming yillik boshlarida mavjud bo'lgan rassomlik san'ati va arxitekturasi hozirgi paytgacha saqlanib qolgan. Yaponiya madaniyatining shakllanishi davrida unga Xitoy madaniyati, Meydzi Restavratsiyasidan keyin esa - G'arbiy Evropa madaniyati katta ta'sir ko'rsatgan. XX asrlarda esa Yaponiya multiplikatsiya va komikslar butun jahon ko'lamida muvaffaqiyatlar qozondi.

Tashqi siyosat

Xitoy

Yaponiya TIV boshlig'i Taro Aso, hammani lol qoldirgan holda, Xitoy Yaponiya uchun tahdid o'chog'i degan so'zi bilan chiqish qildi, va u shu bilan birga shundoq ham tang va chigal bo'lib turgan Xitoy va Yaponiya o'rtasidagi munosabatlarni yanada keskinlashtirdi.

KXDR

  • В ноябре 2004 года в Пхеньяне в течение недели проходил решающий раунд переговоров между КНДР и Японией по вопросу о японских гражданах, похищенных в 1970-1980-е годы северокорейской разведкой. К этому моменту КНДР освободила пять похищенных и членов их семей. Ранее Ким Чен Ир признал, что всего похищенных было 13 человек, но судьба остальных неизвестна. Япония обвиняет КНДР в нежелании раскрыть информацию об их судьбе и выдать их в случае, если они ещё живы. Всё, что японцы смогли получить в ходе переговоров, — это семь контейнеров с личными вещами и документами похищенных.
  • В декабре 2004 года общественное мнение Японии высказывается за введение санкций в связи со скандалом вокруг праха, переданного Токио в ноябре северокорейскими властями. ДНК-анализ останков показал, что они принадлежали не японской девочке Мэгуми Йокоте, похищенной в 1977 году спецслужбами КНДР, а двум другим людям, не входившим в число похищенных японцев.
  • 10 декабря парламент Японии призвал правительство рассмотреть вопрос о применении к КНДР экономических санкций. В качестве первого шага правительство приняло решение прекратить оказание КНДР продовольственной помощи. А в парламенте активизировалось обсуждение вопроса о санкциях, которые могут предусматривать закрытие японских портов для северокорейских судов, запрет на перевод в КНДР средств от проживающих в Японии корейцев и др.
  • Несомненно, что Пхеньян может использовать введение санкций как предлог не продолжать шестисторонние переговоры по северокорейской ядерной проблеме или потребовать исключения Японии из числа их участников.

Rossiya

  • 14 декабря 2004 года министр обороны США Дональд Рамсфельд выразил готовность посодействовать Японии в разрешении спора с Россией по поводу Южных Курил. Это можно рассматривать как компенсацию за готовность Японии отказаться от ввода против КНДР экономических санкций, способных сорвать переговоры по северокорейской ядерной проблеме, или как отказ США от нейтралитета в японско-российском территориальном споре.
  • В начале октября 2006 года японская торгово-инвестиционная корпорация «Mitsui» подписала соглашение с российским «Техснабэкспортом» о совместной реализации проекта по разработке технико-экономического обоснования по освоению одного из участков зоны «Южная» Эльконского уранового района в Якутии. Общая сумма инвестиций в проект составит около 245 млн долларов. 6 млн долларов будет направлено на разработку технико-экономического обоснования проекта, японской стороне будет принадлежать 25 % в проекте. Полная производственная мощность, выход на которую ожидается к 2015 году, составит 1 тыс. тонн U3O8 в год, первые поставки запланированы на 2009 год.
  • Премьер-министр Японии Ясуо Фукуда выразил намерение развивать двусторонние отношения с Россией, в то же время решая проблему Курильских островов. Об этом он заявил 1 октября 2007 г. в парламенте, где выступал с программной речью. Фукуда обозначил приоритеты внешней политики Японии. По словам премьера, его правительство продолжит курс японских властей, направленный на развитие экономических связей с Россией. При этом Токио продолжит попытки решить проблему Курильских островов, называемых в Японии "северными территориями". Японская сторона выдвигает претензии на южные Курильские острова - Кунашир, Итуруп и Малую Курильскую гряду, мотивируя их ссылками на российско-японский Трактат о торговле и границах 1855 г., по которому указанные острова были признаны японскими. Эта территория стала российской после Второй мировой войны на основе достигнутых международных договоренностей. Передачу этих островов Япония воспринимает как первое и обязательное условие заключения мирного договора с Россией - формально две страны до сих пор находятся в состоянии войны.

AQSh

Qurolli kuchlar

После Второй мировой войны Японии было запрещено иметь свои вооружённые силы. Статья 9 Конституции Японии запрещала стране иметь свою армию и участвовать в войнах. В Японии существовали только небольшие силы самообороны. Однако в последние десятилетия это было фактически формальностью, поскольку на вооружении сил самообороны было высокотехнологичное оружие, их численность достигла 240 тысяч, военный бюджет, составляющий 44 млрд долларов — один из самых больших в мире, небольшой контингент японских войск участвовал в иракской кампании.

15 декабря 2006 года в существующее положение вещей получило юридическое оформление. Было учреждено министерство обороны и силы самообороны официально трансформированы в вооруженные силы. Изменения в Конституции Японии позволяют применять вооруженные силы в международных миротворческих операциях, закрепляя фактическое положение вещей.

Японский календарь

Праздники

Дата Русское название Местное название Примечания
1 января Первый день Нового года 元日 гандзицу
Второй понедельник января День совершеннолетия 成人の日 сэйдзин но хи
11 февраля День основания государства 建国記念の日 кэнкоку кинэн но хи
около 21 марта День весеннего равноденствия 春分の日 сюмбун но хи
29 апреля День Сёва 昭和の日 сё:ва но хи День рождения бывшего императора
3 мая День конституции 憲法記念日 кэмпо: кинэмби
4 мая День зелени みどりの日 мидори но хи
5 мая День детей こどもの日 кодомо но хи
Третий понедельник июля День моря 海の日 уми но хи
Третий понедельник сентября День почитания старших 敬老の日 кэйро: но хи
около 23 сентября День осеннего равноденствия 秋分の日 сю:бун но хи
Второй понедельник октября День спорта 体育の日 тайику но хи
3 ноября День культуры 文化の日 бунка но хи
23 ноября День благодарности труду 勤労感謝の日 кинро: канся но хи
23 декабря День рождения императора 天皇誕生日 тэнно: тандзё:би

Японские газеты

По суммарному тиражу ежедневных газет (72,7 млн экз.) Япония занимает первое место в мире, по количеству газет на душу населения (592 экз. на 1 тыс. чел.) — второе место, уступая лишь Норвегии. Крупнейшими общенациональными газетами являются «Асахи» (12,4 млн экз.), «Ёмиури» (14,4 млн экз.), «Майнити» (5,6 млн экз.) и «Никкэй» (4,7 млн экз.). Они также имеют издания на английском языке («Асахи Ивнинг Ньюс» — «Asahi Evening News» (38,8 тыс. экз.), «Дэйли Йомиури» — «The Daily Yomiuri» (52,8 тыс. экз.), «Никкэй Уикли» — «Nikkei Weekly» (34,4 тыс. экз.)), также на английском языке выходит газета «Джэпэн Таймс» («The Japan Times» — 80 тыс. экз.). Кроме этого в Японии издаются десятки местных (региональных и префектуральных) газет.[4]

Сайты крупнейших японских газет:

Различные вопросы

Примечания

  1. Mamlakatning nomidagi ierogliflar "quyosh" va "manbaa" ma'nolarini anglatadi, va aynan shuning uchun Yaponiyani ko'pincha "kun chiqar mamlakati" deb ataydilar. U ushbu nomga Xitoyga nisbatan sharqda joylashganligi sababli sazovor bo'lgan.
  2. 国 (koku) — mamlakat
  3. Пресс-конференция 12 сентября
  4. Посольство Японии в России

Литература


Ссылки

Andoza:Wikiatlas


Andoza:Азия Andoza:SAARC Andoza:ОЭСР

Andoza:Japan-stub

*

Andoza:Link FA Andoza:Link FA Andoza:Link FA Andoza:Link FA Andoza:Link FA Andoza:Link FA