Lotus ibodatxonasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Lotus ibodatxonasi (hindcha: कमल मंदिर)inglizcha: Lotus Temple) — 1986-yilda Hindistonda qurilgan va qoʻshni mamlakatlardagi Bahaiy dinining asosiy ibodatxonasi. Hindiston poytaxti Nyu-Delida joylashgan[1]. Gullaydigan lotus guli shaklidagi qor-oq Penteliya marmaridan yasalgan ulkan bino Delining eng mashhur sayyohlik joylaridan biridir. Hindiston yarimorolining asosiy ibodatxonasi va shaharning asosiy diqqatga sazovor joyi sifatida tanilgan. Lotus ibodatxonasi bir nechta meʼmoriy mukofotlarga sazovor boʻlgan va koʻplab gazeta va jurnal maqolalarida namoyish etilgan[2].

1921-yilda yosh Bombay baxoiy jamoasi Abdulbahodan Bombayda Bahoiylar ibodatxonasi qurish uchun ruxsat soʻradi va unga shunday javob berilgan: " Alloh taoloning izni bilan kelajakda Hindistonning markaziy shaharlaridan birida, yaʼni Delida mahobatli ibodatxona quriladi[3].

Sajda qilish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bahaiy dinining barcha ibodatxonalarida boʻlgani kabi, Lotus ibodatxonasi ham barcha eʼtiqodli odamlar uchun ochiqdir. Bahoiy taʼlimotida aytilishicha , maʼbadning ruhi — bu har qanday dindagi odamlar mazhab cheklovlarisiz Xudoga topinishlari mumkin. Shuningdek, taʼlimotda aytilishicha, Bahoiy eʼtiqodi yoki boshqa har qanday dinning barcha matnlarini musiqa asboblarisiz maʼbad xori tomonidan kuylangan istalgan tilda tushunish mumkin. Vaʼz va marosimlar oʻtkazilmaydi.

Bino[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lotus ibodatxonasi va Belarus Milliy kutubxonasi (oʻngda) 2017-yilgi Hindiston post blokida

Qurilish 1978-yilda Nyu-Deli yaqinida boshlangan va 1986 -yil 22-dekabrda yakunlangan. Markaziy zalning diametri 75 metr, balandligi 31 metr boʻlib, 1300 oʻringa moʻljallangan[4].

Asli eronlik kanadalik arxitektor Fariborz Sahba Sidney opera teatrining dunyoga mashhur loyihasidan ilhomlangan. Bahoiy dinining barcha ibodatxonalari, shu jumladan Lotus ibodatxonasi, bir nechta meʼmoriy elementlar bilan birlashtirilgan, ulardan baʼzilari Bahaiy dinining oyatlariga xosdir. Din asoschisining oʻgʻli Abdul-baho ibodatxonalarning asosiy meʼmoriy xususiyati toʻqqiz burchakli, yumaloq bino ekanligini taʼkidladi. Barcha ibodatxonalarda gumbaz bor, lekin u maʼbadning muhim qismi hisoblanmaydi[5]. Bahoiy dinining muqaddas matnlarida, shuningdek, maʼbad devorlarida hech qanday tasvir boʻlmasligi, maʼbad hududida haykallar boʻlmasligi va maʼbad ichida minbarlar yoki qurbongohlar boʻlmasligi kerakligi aytilgan.

Lotus gulidan ilhomlanib, meʼmor maʼbad binosi dizayniga marmar bilan qoplangan va uchga birlashtirilgan 27 ta „barglar“ ni kiritgan, bu esa maʼbadga toʻqqiz burchakli yumaloq shakl bergan. Lotus ibodatxonasining toʻqqizta eshigi 40 metr balandlikdagi asosiy zalga olib boradi[6]. Zal 2500 kishini sigʻdira oladi. Maʼbad Yunonistondagi Penteli togʻidan oq marmar bilan qoplangan. Bahoiy dinining boshqa ibodatxonalari ham xuddi shunday marmardan qurilgan. Maʼbad maydoni, jumladan, maʼbad binosi va bogʻi 26 gektar maydonni egallaydi, bu taxminan 105 000 kvadrat metr yoki 10,5 gektarni tashkil qiladi[7].

Maʼbad Deli milliy poytaxti hududining bir qismi boʻlgan Bahapur qishlogʻida joylashgan. Loyihani ishlab chiqishning boshlanishi 1976-yilga toʻgʻri keladi, keyinchalik bu loyihani Fariborz Sahba boshqargan[8]. Umumiy loyiha Britaniyaning Flint va Nill kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan. Maʼbadni qurish uchun yer sotib olishga asosiy hissa 1953-yilda barcha jamgʻarmalarini xayriya qilgan Haydarobodlik Ardishir Rustampur tomonidan qoʻshildi. Pulning bir qismi iqtisod qilindi va mahalliy oʻsimlik turlarini oʻrganish uchun issiqxona qurishga sarflandi, keyinchalik ular maʼbad maydoniga ekilgan[9].

Turizm[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hindiston Milliy turizm agentligi maʼlumotlariga koʻra, har yili ibodatxonaga 4 millionga yaqin kishi tashrif buyuradi, bu esa uni dunyodagi eng koʻp tashrif buyuriladigan diniy xarakterdagi binolardan biriga aylantiradi[10]. Hindistonda Durga Puja hindu festivali paytida, Lotus ibodatxonasining binosi Durga maʼbudasiga sigʻinish uchun qurilgan chodir oʻrnatish uchun namuna sifatida olingan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]