Haute-Savoie
Haute-Savoie Haute-Savoie | |
|---|---|
| Departament | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 46°00′0″N 06°20′0″E / 46.00000°N 6.33333°E G OKoordinatalari: 46°00′0″N 06°20′0″E / 46.00000°N 6.33333°E G O | |
| Mamlakat | Fransiya |
| Aholisi | 826,094 |
| Milliy tarkib | fransuzlar |
| Vaqt mintaqasi | UTC+1 |
| Telefon kodi | 74 |
|
| |
Haute-Savoie (talaffuzi: [ot savwa] (
tinglang); Arpitan: Savouè d’Amont yoki Hiôta-Savouè; inglizcha: Upper Savoy) — Fransiyaning Janubi-Sharqiy qismidagi Auvergne-Rhône-Alpes mintaqasidagi departament. Shveysariya va Italiya bilan chegaradosh. Departament markazi Annesi. Shimolda Jeneva koʻli, janub va janubi-sharqida Mont Blan, Aravis togʻ tizmasi joylashgan.
U oʻz nomini Savoy tarixiy mintaqasidan olgan. Shuningdek, Savoie departamenti janubida joylashgan. 2019-yilda uning aholisi 826 094 kishi edi[1]. Uning tarkibiga quyidagi shaharlar kiradi: Bonneville, Sent-Julien-en-Genevois va Thonon-les-Bains. Fransiyaning Mont Blan tunneliga kirish qismi Haute-Savoie shahrida joylashgan. U qishki sport turlari uchun moʻljallangan departament hisoblanadi. Birinchi qishki Olimpiya oʻyinlari 1924-yilda uning tarkibiga kiruvchi Chamonixda boʻlib oʻtdi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Savoiening tarixiy hududi 1032-yildan 1860-yilgacha hukmronlik qilgan Savoy sulolasi tomonidan boshqarilgan. Keyinchalik Savoyya gersogligi 1416-1720 yillarda Savoy viloyatini boshqargan.
Zamonaviy Haute-Savoie va unga tutash Savoie departamenti egallagan hudud 1713-yilda Utrext shartnomasidan keyin Sardiniya qirolligi tarkibiga kirdi. Mintaqaning Fransiya tomonidan anneksiya qilinishi 1860-yil 24-martdagi Turin shartnomasida rasmiylashtirildi.
1942-yil noyabrdan 1943-yil sentyabrgacha Haute-Savoie fashistik Italiya tomonidan harbiy ishgʻol qilindi. Maquis des Glières boshchiligidagi guruh Ikkinchi Jahon urushi paytida fashistlarga qarshi Haute-Savoieda faoliyat yuritgan. 1943-1944 yillar qishda nemis qoʻshinlari Fransiya qarshilik harakatlariga javoban 500 ga yaqin fermani yoqib yubordilar.
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Haute-Savoie 279 kommuna va 17 kantonga boʻlingan toʻrtta okrugni oʻz ichiga oladi[2]. Shimolda u Shveysariyaning Jeneva kantoni va Jeneva koʻli bilan chegaradosh. Sharqda Shveysariyaning Vale kantoni va Italiyaning Aosta vodiysi, gʻarbda Fransiyaning Ayn departamenti, janubda Savoie departamenti joylashgan.
Haute-Savoie Fransiyadagi barcha boʻlimlar orasida eng katta balandlikka ega. Eng past nuqtasi 250 metr (820 ft) Ron vodiysida va eng baland Mont Blanda 4,810.40 metr (15,782.2 ft) [3]. Dunyoning eng mashhur togʻ-changʻi kurortlari Haute-Savoie departamentida joylashgan.
Oʻrmonlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1996-yil holatiga koʻra, 178,624 gektar oʻrmonlari bilan qoplangan (umumiy er maydonining 38,8 foizi).
Koʻllari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1861 | 267,496 | — |
| 1872 | 273,027 | +2.1% |
| 1881 | 274,087 | +0.4% |
| 1891 | 268,471 | −2.0% |
| 1901 | 263,803 | −1.7% |
| 1911 | 255,137 | −3.3% |
| 1921 | 235,668 | −7.6% |
| 1931 | 252,794 | +7.3% |
| 1936 | 259,961 | +2.8% |
| 1946 | 270,565 | +4.1% |
| 1954 | 293,852 | +8.6% |
| 1962 | 329,23 | +12.0% |
| 1968 | 378,55 | +15.0% |
| 1975 | 447,795 | +18.3% |
| 1982 | 494,505 | +10.4% |
| 1990 | 568,286 | +14.9% |
| 1999 | 631,679 | +11.2% |
| 2006 | 696,254 | +10.2% |
| 2011 | 746,994 | +7.3% |
| 2016 | 801,416 | +7.3% |
Asosiy shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Eng koʻp aholi yashaydigan kommuna Annesi hisoblanadi. 2019-yil holatiga koʻra, 15 000 dan ortiq aholiga ega 7 ta kommuna mavjud.
| Kommuna | Aholi (2019) |
|---|---|
| Annesi | 130 721 |
| Annemasse | 36 582 |
| Thonon-les-Bains | 35 826 |
| Kluzlar | 16 918 |
| Sallanches | 16 831 |
| Sent-Julien-en-Genevois | 15 873 |
| Rumilli | 15 768 |
Turizmi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2000-yil dekabr oyining oxiriga kelib, turizm sektorida jami 635 000 oʻrin bor edi:
-
Ivuar va Leman ko'li -
Arve vodiysi va Cluses shahri -
Duingtdagi Chateau de Ruphy -
Seyssel -
Montriond koʻli -
Aiguille du Midi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Populations légales 2019: 74 Haute-Savoie, INSEE
- ↑ Département de la Haute-Savoie (74), INSEE, retrieved 11 July 2022.
- ↑ „Haute-Savoie: IIIe inventaire 1998“. Inventaire forestier départemental. Inventaire Forestier National (2005). Qaraldi: 2010-yil 3-sentyabr.
