Gang

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gang
Gang
Gang
Tavsif
Uzunligi 2 700
Suv sarfi 12 000 m³/s
Joylashuvi
Davlat Hindiston
Gang

Gang, Ganga — Hindiston va Bangladeshdagi dare. Uzunligi 2700 km, havzasining maydoni 1120 ming km², Brahmaputra bilan birgalikda 2055 ming km². Himolay togʻlarida 4500 m dan ham balandroq joylardan, irmoqdari Bhagirathi va Alaknandaning qoʻshilishidan boshlanadi. Irmoqlar qoʻshilgach, Ganga Himolay togʻlarining chuqur daralaridan oqadi. Hind okeanining Bengaliya qoʻltigʻiga quyiladi. Quyilish yerida Brahmaputra bilan qoʻshilib, juda katta (100 ming km²) delta hosil qiladi. Eng yirik irmoqlari: oʻngdan — Jamna, Soʻn, Damodar, chapdan — Gomati, Ghaghra, Gandak, Bagmati, Ghugri, Mahananda. Yuqori qismi togʻlardan, quyi oqimi keng Hindgang tekisligidan oqib oʻtadi. Oʻzanining kengligi 400–600 m, quyi oqimida 2 km, koʻpdan-koʻp shoxobcha, kanal, qoldiq oʻzanlar bor, baʼzan botqoqliklar uchraydi. Toʻyinishi turlicha: baland togʻlardagi qor, Himolay togʻlaridagi muzlik va quyi qismi musson yogʻinidan suv oladi. May—sentabr oʻrtalarida toʻlib oqadi. Avgust—sentabr oylarida suv sathi 10–12 m ga, baʼzan 15 m gacha koʻtariladi. Ganganing oʻrtacha suv sarfi 13 ming m³/sek., quyilish yerida 38 ming m³/sek. Ganga (Brahmaputra daryosi bilan birgalikda) sersuvligi jihatidan yer sharida Amazonka va Kongodan keyin 3-oʻrinda turadi. Ganga okeanga yiliga oʻrta hisobda 350 mln. t ga yaqin oqiziq keltiradi. Quyilish joyidan Hardvar shahrigacha (1450 km) kema qatnaydi. Ganganing xoʻjalikdagi ahamiyati juda katta. Ganga va uning irmoqlarl boʻyida Ollohobod, Banoras (Varanasi), Patna, Agra, Dehli, Kalkutta kabi yirik shaharlar joylashadi. Gangadan ayniqsa, oʻrta oqimida sugʻorishda foydalaniladi. Ganga hindularning muqaddas daryosi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]