Amazon daryosi
| Amazon daryosi | |
|---|---|
| Amazonas | |
 Amazon daryosining havzasi | |
| Tavsif | |
| Uzunligi | 6 400 km |
| Suv sarfi | 209 000 m³/s (Quyilish joyi) |
| Suv oqimi | |
| Boshlanishi | And togʻlari |
| · Boshlanish joyi | Nevado Mismi |
| · Balandligi | 110 m |
| Quyilishi | Atlantika okeani |
| · Balandligi | 0 m |
| Vikiomborda "Amazon daryosi" nomli sahifa mavjud | |
Amazonka – Janubiy Amerikadagi daryo, sersuvligi va havzasi maydonining kattaligi jihatidan dunyoda birinchi o‘rinda, uzunligi jihatidan (6,4 ming km, Ukayali irmog‘i bilan taxminan 7 ming km) Nil daryosidan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. A. 7180 ming km² maydondan suv yig‘adi. Asosiy irmog‘i – Maranon. Sharqiy Kordilera tog‘ tizmasini kesib o‘tgandan keyin Amazonka payette-kisligiga chiqadi va Ukayali daryosi bilan qo‘shilib A.ni hosil qiladi. A.ga taxminan 500 irmoq quyiladi, ko‘pchiligi yirik daryo hisoblanadi. O‘ng tomondan Ukayali, Jurua, Madeyra, Tapajos, Shingu, chapdan – Isa, Yapura, Riu-Negru daryolari qo‘shilib kengaya boradi, o‘rta oqimida 5 km, dengizga quyilish oldida 80–150 km gacha kengayadi. A.ning chuqurligi o‘rta oqimida taxminan 70 m, quyilish joyida 15–45 m. Dare doim sersuv, may – iyunda toshadi. A. yil davomida o‘z havzasidan 1 mlrd. t loyka oqizib keladi. O‘rtacha suv sarfi 220 ming m³/sek. Aling irmoqlarida yirik viktoriya-re-giya o‘simligi o‘sadi, suv hayvonlaridan lamantinlar, delfinlar, suv cho‘chqalari yashaydi. 2000 baliq turi bor. A. kemalar qatnay oladigan qismining uz. 4300 km. Manaus shahrigacha (okeandan 1690 km) yirik okean kemalari qatnaydi. Asosiy portlari: Ikitos, Manaus, Obidus, Santa-rel, Belen.[1]
Havolalar[tahrir]
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 |
