Foydalanuvchi:Diloromkhan/Anna Astaxova
| Diloromkhan/Anna Astaxova | |
|---|---|
| Tavalludi |
22-iyun (4-iyul) 1886-yil Kronshtadt, Sankt-Peterburg, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
30-aprel 1971-yil Leningrad, SSSR, RSFSR |
| Fuqaroligi |
 Rossiya imperiyasi  SSSR |
| Kasbi | folklorshunoslik, tarixshunoslik, oʻqituvchi, olim, publitsist |
| Sohasi | folklorshunoslik |
| Ilmiy darajasi | fan doktori |
| Ilmiy unvoni | professor |
| Mashhur shogirdlari | B. F. Yegorov, B. N. Putilov |
| Mukofotlari |
 |
Anna Mixaylovna Astaxova (22-iyun (4-iyul) 1886-yil, Kronshtadt, Sankt-Peterburg — 30-aprel 1971-yil, Leningrad) — sovet filologi va folklorshunosi, Rus Shimoli folklor tadqiqotchisi[1]. Filologiya fanlari doktori, professor.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Anna Mixaylovna 1886-yil 22-iyunda Kronshtadtda harbiy dengizchi oilasida tavallud topdi. Olti yoshida onasidan ayrildi, 1903-yilda otasi ham vafot etdi. 17 yoshida ota-onasiz qolib, xususiy dars bera boshladi. Anna Muqaddas Yekaterina ordenining Peterburg maktabini imtiyozli diplom bilan tamomladi hamda 1903—1908-yillarda Sankt-Peterburg ayollar pedagogika institutining og'zaki-tarixiy bo'limida tahsil oldi.
Astaxova Rossiya imperiyasining bir qator shaharlaridagi gimnaziyalarda tarix va adabiyotdan dars bergan: Lifland guberniyasining Valka shahrida (1908—1909), Kavkazdagi Tbilisi guberniyasining Tiflis shahrida (1909—1911), keyin Sankt-Peterburg/Petrogradda Tenishev maktabida (1912—1920).
Astaxova 1921—1931-yillarda rus adabiyoti oʻqituvchisi, Davlat sanʼat tarixi institutida (GIII) ilmiy xodim boʻldi va uning oliy kurslarini tamomladi. 1926-yilda Zaonejye Davlat san'at va madaniyat institutining birinchi yirik keng qamrovli ekspeditsiyasida qatnashdi. Ekspeditsiya davomida dehqonlar madaniyatini ko'rib chiqqach, folklorshunos bo'lishga qat'iy qaror qildi. Sovet folklorshunosligi tarixida muhim ahamiyatga ega bo'lgan GIIIIning keyingi uchta ekspeditsiyasi Rus Shimolidagi daryo havzalarining keng hududlarini qamrab oldi: Pinega (1927), Mezen (1928), Pechora (1929).
1931-yilda Davlat san'at tarixi instituti Davlat san'atshunoslik akademiyasi (GAIS) qilib qayta tashkil etilib, undan folklorshunoslik bo'limi SSSR xalqlarini o'rganish institutiga (IPIN) o'tkazildi. 1933-yilda IPIN Antropologiya va Etnografiya muzeyi (Kunstkamera) bilan birlashtirilib, SSSR Fanlar Akademiyasi (IAE) Antropologiya va etnografiya institutini tashkil etdi. Shunga ko‘ra, bu davrda M. K. Azadovskiy (1888—1954) rahbarlik qilgan folklor seksiyasi 1933-yildan 1939-yilgacha ushbu institutning tarkibiy bo‘linmasida faoliyat yuritdi. 1939-yilda Folklor komissiyasi (1937-yildan nomi) SSSR Fanlar akademiyasining Adabiyot institutiga (Pushkin uyi) o'tkazildi va u yerda SSSR xalqlar folklori bo'limiga aylandi.
Anna Mixaylovna 1930-yillarning boshlarida Leningrad shahar qo'shiqchilarining ashulalarini yozdi. "Leningradskiye ulichniye pevtsi" to'plami 1932-yilda deyarli nashrga tayyorlandi, ammo senzura tufayli hech qachon chop etilmadi. Pushkin uyining fono arxivida IPIN da qoʻshiqchilardan birining ovozi yozilgan roliklar, institutning qoʻlyozma boʻlimida esa qoʻlyozma matni va tuzuvchining izohlari bilan qoralama qoʻlyozma saqlanadi[2].
Anna 1939—1965-yillarda SSSR Fanlar akademiyasining Rus adabiyoti instituti ilmiy xodimi, xalq ijodiyoti bo'limi kotibi, folklor qo'lyozmalari ombori boshlig'i lavozimlarida faoliyat olib bordi. Astaxova Ulug' Vatan urushi paytida 1941/1942-yillar qishidan omon qolgan Leningrad qamalida qoldi. 1942-yil iyul oyida Pushkin uyining omon qolgan boshqa xodimlari bilan birga Qozonga evakuatsiya qilindi. 1944-yilda "Severniy period v istorii russkoy bilini" doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi. Uning qo'lyozmasi 1948-yilda qayta ko'rib chiqildi va "Russkiy bilinniy epos na Severe" monografiyasi shaklida nashr etildi[3]. 1949-yilda professor darajasini oldi.
Professor Anna Mixaylovna Rus Shimoliga bir qator folklor ekspeditsiyalarini uyushtirdi. Kareliya, Pinega, Mezen, Pechora, Pomoriye va Sibirda, shuningdek, Moskva va Leningrad viloyatlarida o'tkazgan ekspeditsiyalarida rus xalq og'zaki adabiyotining 10 mingdan ortiq asarlarini, birinchi navbatda, dostonlarni yozib oldi va keyinchalik tadqiq qildi. Anna folklorga oid 200 dan ortiq asarlar muallifi.
Dostonlarni o'rganishda 1920-yillarda "Poetika i genezis bilin"[4] asarida ifodalangan A. P. Skaftimovning tarixiy yondashuvni tanqid qilgan va badiiy ijoddan xabardor bo'lishga chaqirgan nuqtai nazarini qo'llab-quvvatladi.
1956-yildan (birinchi jildning nashr etilishi) umrining oxirigacha ko'p jildli ilmiy nashr "Russkiy folklor" to'plamini (1-13 jildlar) tahrir qildi.
Anna Astaxova 1971-yil 30-aprelda vafot etdi va Sankt-Peterburgning Shimoliy qabristoniga dafn qilindi.
Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- "Hurmat belgisi" ordeni
- "1941—1945-yillardagi Ulug' Vatan urushidagi jasoratli mehnati uchun" medali
- "Leningrad mudofaasi uchun" medali
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Azbelev, Sergey Nikolayevich
- Rus folklor yodgorliklari
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Астахова Анна“ (ru). Петрозаводск ГОВОРИТ | Газета "Петрозаводск" online | Новости Петрозаводска и Карелии (2014-yil 11-may). Qaraldi: 2024-yil 29-may.
- ↑ Н. Комелина, М. Лурье, С. Подрезова. Песни уличного певца Владимира Егорова в фонографической записи А. М. Астаховой ( at anthropologie.kunstkamera.ru Error: unknown archive URL 20200925151955 sanasida arxivlangan) // Антропологический форум. 2013. № 19
- ↑ „Русский былинный эпос на Севере“. 2020-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-may.
- ↑ Скафтымов А. П. Поэтика и генезис былин : очерки — Саратов ; Москва : Изд-во В. З. Яксанова, 1924. — 224 с.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Astaxova Anna Mixaylovna | Mahalliy etnograflar va antropologlar. XX asr
- Astaxova Anna Mixaylovna (1886-1971) | Rossiyaning shimoliy etnografiyasi va folklori
- Astaxova Anna Mixaylovna | Yozuvchilar kitob do‘koni
- Astaxova Anna Mixaylovna (1886-1971), folklorshunos, adabiyotshunos (F. 724; 443 ta) | Rus adabiyoti institutining elektron nashrlari (Pushkin uyi) RAS - Qo'lyozmalar bo'limining shaxsiy to'plamlari
- Astaxova Anna Mixaylovna (1886-1971) - Shimoliy qabriston | Sankt-Peterburg va uning atrofidagi nekropol
[[Turkum:SSSR muharrirlari]] [[Turkum:Sankt-Peterburgda vafot etganlar]] [[Turkum:1971-yilda vafot etganlar]] [[Turkum:30-aprelda vafot etganlar]] [[Turkum:1886-yilda tugʻilganlar]] [[Turkum:4-iyulda tugʻilganlar]] [[Turkum:Leningrad mudofasi uchun medali sohiblari]] [[Turkum:Hurmat Belgisi ordeni sohiblari]] [[Turkum:Filologiya fanlari doktorlari]]