Suriyaning viza siyosati
2011-yilda Suriyada norozilik namoyishlari, jangovar harakatlar, mojarolar va halokatli fuqarolar urushi boshlanishidan oldin, koʻplab Osiyo, Yevropa, Afrika va Amerika mamlakatlari fuqarolari Suriya Arab Respublikasiga vizasiz tashrif buyurishlari yoki uni kelganlarida olishlari mumkin edi, asta-sekin Suriya ko‘plab davlatlar uchun vizasiz kirishni hamda kelganda viza olish siyosatini bekor qila boshladi va 2014-yilda Suriya rasmiylari barcha mamlakatlar uchun viza rejimi joriy etilganini rasman eʼlon qildi. Biroq shu paytgacha ayrim davlatlar fuqarolari Suriyaga amalda vizasiz kirishlari yoki yetib kelishlari bilan vizani olishlari mumkin. Suriyaning viza siyosati hozir juda beqaror va bu davlatning viza siyosati haqida aniq maʼlumotlar yoʻq. Ochiq manbalardan olingan maʼlumotlar esa koʻpincha Suriya viza siyosatida eskirgan yoki ahamiyatsiz boʻlib qolgan maʼlumotlarni tashkil etishi mumkin. Suriyaga kirayotganda, Suriya rasmiylari mamlakatning dunyodagi diplomatik vakolatxonalaridan biriga murojaat qilib, oldindan Suriya vizasini olishni soʻrashadi[1][2][3].
Suriya viza siyosati xaritasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Viza talab qilinmaydi[tahrir | manbasini tahrirlash]
 |
|---|
| Ushbu maqola Suriya siyosati va hukumatiga bagʻishlangan turkumning bir qismidir |
|
|
Suriya hukumatining 2014-yildan buyon mutlaqo barcha davlat fuqarolari Suriyaga kirish uchun oldindan viza olishlari kerakligi haqidagi rasmiy bayonotlariga qaramay, quyidagi davlatlar fuqarolariga Suriyaga amalda vizasiz kirishga ruxsat berilgan:
Quyidagi davlatlarning fuqarolari ham Suriyaga vizasiz tashrif buyurishlari mumkin, lekin koʻpincha ularning baʼzilariga kirish taqiqlanadi va oldindan viza olishni soʻrashadi:
Suriyaga faqat ushbu davlatlarning ayol fuqarolari vizasiz tashrif buyurishi mumkin:
Oʻz mamlakatlarida norezident (doimiy boʻlmagan) boʻlgan quyidagi davlatlarning fuqarolari Suriyaga amalda vizasiz yoki uchinchi davlatga tranzit uchun kirishlari mumkin:
Kirishda viza talabi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2014-yilgacha SSSRning sobiq ittifoq respublikalari (Boltiqboʻyi respublikalari bundan mustasno), Eron, baʼzi Osiyo, Afrika, Yevropa, Amerika davlatlari va arab dunyosining deyarli barcha mamlakatlari fuqarolari Suriyaga kirish uchun vizaga muhtoj emas edilar. Milliy hukumatlar tomonidan taqdim etilgan maʼlumotlarni taqdim etuvchi IATA maʼlumotlariga koʻra, Suriya hukumati rasmiy ravishda oldindan vizani olish zarurligiga rasman bildirganiga qaramay, Armaniston, Ozarbayjon, Belarusiya, Misr, Eron, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Malayziya, Rossiya, Tojikiston, Turkmaniston va Oʻzbekiston fuqarolari uchun kelish vizasi amalda hamon amal qiladi, biroq fuqarolar urushi kuchayganidan keyin ushbu davlatlarning ayrim fuqarolari kelganida „xavfsizlik nuqtai nazaridan“ viza berilmaydi va ushbu mamlakatlar fuqarolaridan Suriya vizasini oldindan olishlarini soʻrashadi[4]:
2015-yilgacha va 2020-yilgacha fuqarolar 
Ukraina va 
Moldovadan kelganida ham viza olishi mumkin edi. Ammo bu ikki davlatning „gʻarbparast va Rossiyaga qarshi pozitsiyalari“ tufayli kelish vizasi toʻxtatildi (qarang: Yevromaydon va 2020-yilgi Moldova prezidentlik saylovlari). 2018-yilga qadar fuqarolar 
Gruziyadan kelganida ham vizani olishi mumkin edi, biroq Abxaziya va Janubiy Osetiyani Suriya tomonidan tan olinishi sababli Gruziya tashabbusi bilan ikki davlat oʻrtasidagi diplomatik munosabatlar uzilganidan soʻng, Gruziya fuqarolari Suriya vizasini oldindan olishlari kerak boʻlib qoldi.
Qabul qilish rad etildi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Isroil davlatining fuqarolari Suriya Arab Respublikasiga ushbu davlat pasporti bilan kirishi bu davlatni tan olmagan va shunga mos ravishda Isroilni dushman davlat deb bilgan Suriya tomonidan taqiqlangan. Suriyaga kirish vizasi Isroilning kirish/chiqish muhri yoki biror shaxsning Isroilda boʻlganligi toʻgʻrisidagi har qanday maʼlumot yoki u bilan bogʻliqligi koʻrsatilgan barcha davlatlarning pasportlari yoki Isroil davlati bilan bogʻliq boshqa sayohat hujjatlari egalariga rad etiladi.
Shuningdek, doʻstona munosabatlarga qaramay, 
Falastin fuqarolariga deyarli har doim „milliy xavfsizlik nuqtai nazaridan“ Suriyaga kirish taqiqlanadi va Falastin maʼmuriyati pasporti egalaridan Suriyaga kirish uchun maxsus ruxsat olish oldindan soʻraladi.
Shuningdek, Suriya Arab Respublikasi Kosovo, Shimoliy Kipr, Somaliland, Artsax (yoki Tog‘li Qorabog‘) va Pridnestroviya Moldaviya Respublikasi fuqarolarining pasportlarini tan olmaydi[5].
Isroil
Shimoliy Kipr
Kosovo
Somaliland
Togʻli Qorabogʻ Respublikasi
Pridnestroviya Moldaviya Respublikasi
Suriya Arab Respublikasi tomonidan qisman tan olinganidan keyin 2018-yil may oyida 
Abxaziya Respublikasi hamda 
Janubiy Osetiya Respublikasi — Alaniya davlati va 2022-yil iyun oyida 
Donetsk Xalq Respublikasi hamda 
Lugansk Xalq Respublikasi fuqarolari Suriyaga viza olish orqali kirishlari mumkin boʻldi.
Statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]
2011-yilda Suriyada fuqarolar urushi boshlanishidan oldin Suriya Yaqin Sharqdagi eng mashhur sayyohlik markazlaridan biri edi. Turizm va umuman chet elliklarning Suriyaga kirishi ayniqsa 1990-yillarning oxiridan boshlab rivojlana boshladi. Chet elliklar Suriyaga nafaqat qarindoshlari yoki doʻstlarini ziyorat qilish, balki turizm, davolanish va islom va nasroniy obidalarini ziyorat qilish, shuningdek, savdo-sotiq uchun ham kirar edilar, chunki Suriya atrofdagi davlatlar uchun muhim savdo markaziga aylangan edi. Suriya, ayniqsa, Turkiya, Eron, arab dunyosining deyarli barcha mamlakatlari, Yevropa va Janubiy Osiyo fuqarolari, shuningdek, Sobiq sovet davlatlarining deyarli barchasi uchun sayohat qilish va savdogarlardan tovarlar xarid qilish nuqtasi sifatida mashhur edi.
| Yil | Mehmonlar |
|---|---|
| 1994-yilgacha | Maʼlumot yoʻq |
| 1995-yil | 2 253 000[6] |
| 1996-yil |  2 435 000[6]
|
| 1997-yil |  2 332 000[6]
|
| 1998-yil | 2 464 000[6]
|
| 1999-yil | 2 682 000[6]
|
| 2000-yil | 3 412 000[6]
|
| 2001-yil | 3 671 000[6]
|
| 2002-yil | 4 678 000[6]
|
| 2003-yil | 4 837 000[6]
|
| 2004-yil | 6 334 000[6]
|
| 2005-yil | 5 859 000[6]
|
| 2006-yil | 5 682 000[6]
|
| 2007-yil | 5 434 000[6]
|
| 2008-yil | 6 951 000[6]
|
| 2009-yil | 7 721 000[6]
|
| 2010-yil | 10 970 000[6]
|
| 2011-yil | 6 476 000[6]
|
| 2012—2015-yillar | Shu yillarda, fuqarolar urushi avjiga chiqqan paytda, Suriya Arab Respublikasining rasmiy hukumati Suriya chegaralarining koʻp qismini, ayniqsa Turkiya va Iroq bilan chegaralarni nazorat qilmadi. Shuning uchun oʻsha paytda koʻplab chet elliklar mamlakatga kirgan va ularning sonini aniq hisoblash mumkin emas. |
| 2016-yil | 1 043 000 (Suriya chegaralari orqali, Suriya Arab Respublikasining rasmiy hukumati tomonidan nazorat qilinmagan yana koʻp xorijliklar mamlakatga kirdi) |
| 2017-yil | 1 291 000[6] (Yuqorida aytilgandek)
|
| 2018-yil | 1,802,000[6] (Yuqorida aytib oʻtilganidek)
|
| 2019-yil | 2 424 000[6] (Yuqorida aytib oʻtilganidek)
|
| 2020—2021-yillar | Hozircha maʼlumot yoʻq (Chet elliklar sonining kirishi koʻpaygani taxmin qilingan) |
Mamlakat boʻyicha[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ro‘yxatga uchinchi davlatlar orqali, shuningdek, Suriya Arab Respublikasi rasmiy hukumati tomonidan Suriyaning nazoratsiz chegaralari orqali kirgan Rossiya fuqarolari kiritilmagan. Ayniqsa, 2011—2016-yillar oralig‘ida Suriyaga kirgan Rossiya fuqarolarining haqiqiy soni bir necha barobar ko‘p bo‘lgan.
| Mamlakat | 2021-yil | 2020-yil | 2019-yil | 2018-yil | 2017-yil | 2016-yil | 2015-yil | 2014-yil | 2013-yil | 2012-yil | 2011-yil | 2010-yil |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Rossiya
|
33 839[7]
|
32 215[7]
|
29 370[8]
|
31 614[9]
|
21 743[10]
|
25 436[10]
|
7868[11]
|
1784[7]
|
1835[7]
|
4 012[7]
|
9944[7]
|
15 256[7] |
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „القانون 2 لعام 2014 دخول وخروج وإقامة الأجانب في سوريا“. People's Council of Syria (2014-yil 12-mart). Qaraldi: 2017-yil 5-noyabr.
- ↑ „قانون يحظر الدخول لسورية أو الخروج منها ...إلا لحامل جواز سفر ساري المفعول أو وثيقة مؤشر عليها بسمة دخول من إحدى البعثات الدبلوماسية السورية“ (ar). Al-Watan (Syria) (2014-yil 12-mart). 2014-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-noyabr.
- ↑ „Syria issues law imposing visas on its visitors“. Al Arabiya (2014-yil 12-mart). Qaraldi: 2017-yil 5-noyabr.
- ↑ „الاسد يصادق على مذكرة تفاهم مع العراق حول جوازات السفر الدبلوماسية“.
- ↑ „سفارة الجمهورية العربية السورية“. www.syrianembassy.com.my. 2019-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 „International tourism, number of arrivals: Syria“. data.worldbank.org. Qaraldi: 2022-yil 15-fevral.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 „Сирия (2020)“. fedstat.ru. 2017-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-fevral.
- ↑ „Сирия (2019)“. fedstat.ru. 2017-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-fevral.
- ↑ „Сирия (2018)“. fedstat.ru. 2017-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-fevral.
- ↑ 10,0 10,1 „Выезд граждан РФ, 2018-17 гг.“. atorus.ru. 2019-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-fevral.
- ↑ „Сирия (2021)“. fedstat.ru. 2017-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-fevral.