Xos Mahal
Xos Mahal (forscha: خاص محل), „Saroyning nafis biri“ degan maʼnoni anglatadi, Boburiylar imperatori Jahongirning bosh xotinlaridan biri edi.
Oila[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xas Mahal Zayn Xon Koʻkaning qizi edi.[1] Zayn Xon Hirotlik Xavaja Maqsud va imperator Akbarning sut onasi Pija Jan Anaganing oʻgʻli edi.[2] Xonning amakisi Xovoja Hasanning qizi Sohib Jamol Jahongirga uzatilgan va shahzoda Parviz Mirzoning onasi edi.[3]
Xas Mahalning Zafar Xon va Mugʻal Xon ismli ikkita ukasi bor edi. Birinchisi Akbar va Jahongir[4] qoʻl ostida xizmat qilgan va 1622-yil 7-martda vafot etgan.[5] Ikkinchisi Jahongir va uning oʻgʻli Shoh Jahon qoʻl ostida xizmat qildi va 1657-yil 1-iyulda vafot etdi.[6] Xos Mahalning singlisi Akbarning oʻgʻil akasi Mirzo Aziz Koʻkaning oʻgʻli Mirza Anvarga turmushga chiqdi.[7]
Nikoh[tahrir | manbasini tahrirlash]
1596-yilda shahzoda Salim (boʻlajak imperator Jahongir) uni qattiq sevib qoldi va unga uylanish haqida oʻyladi. Akbar nikohdan norozi edi.[8] Akbarning eʼtiroziga avvalroq Salim bilan turmush qurgan Sohib Jamol sabab boʻlgan. Akbar yaqin qarindoshlar oʻrtasidagi nikohga eʼtiroz bildirdi.[9]
Ammo Akbar Salimning yuragi haddan tashqari taʼsirlanganini koʻrgach, zarurat tugʻilib, rozilik berdi. Katta bayram va shodlik boʻldi. Nikoh 1596-yil 28 -yun arafasida Malika Hamida Banu Begumning uyida boʻlib oʻtdi.[9]
Jahongir taxtga oʻtirgach, Xos Mahal malika boʻldi. Angliya Sharqiy Hindiston kompaniyasi vakili ser Uilyam Xokins uni Jahongirning bosh xotinlari qatorida qayd etdi.
Arxitektura[tahrir | manbasini tahrirlash]
1642-43-yillarda Xas Mahal Dehlining Nizomuddin mahallasidagi eski qal’a yaqinida saroy qurdirdi.[10][11][12]
Ommaviy madaniyatda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xas Mahal — Jyoti Jafaning „ Nur Jahon: Tarixiy roman“ (1978) tarixiy romanidagi qahramon.[13]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Desai, Ziyaud-Din A.. Purā-prakāśa: Recent Researches in Epigraphy, Numismatics, Manuscriptology, Persian Literature, Art, Architecture, Archaeology, History and Conservation: Dr. Z.A. Desai Commemoration Volume, Volume 1. Bharatiya Kala Prakashan, 2003 — 281 bet. ISBN 978-8-180-90007-5.
- ↑ Walthall, Anne. Servants of the Dynasty: Palace Women in World History. University of California Press, 10-iyun 2008-yil — 103 bet. ISBN 978-0-520-25443-5.
- ↑ Beale, Thomas William. The Oriental Biographical Dictionary. Asiatic Society, 1881 — 216 bet.
- ↑ Shīrāzī, Kāmī. Fath nama-i Nur Jahan Begam. Rampur Raza Library, 2003 — 36 bet. ISBN 978-8-187-11360-7.
- ↑ Jahangir, Emperor. The Jahangirnama : memoirs of Jahangir, Emperor of India. Washington, D. C.: Freer Gallery of Art, Arthur M. Sackler Gallery, Smithsonian Institution; New York: Oxford University Press, 1999 — 376 bet.
- ↑ Abū al-Fazl ibn Mubārak. The Ain i Akbari, Volume I. Rouse, 1874 — 346 bet.
- ↑ Bhakkari, Shaikh Farid. The Dhakhiratul-khawanin: a biographical dictionary of Mughal noblewomen. Idarah-i Adabiyat-i Dehli, 1993 — 117 bet.
- ↑ Awangābādī, Shāhnavāz Khān. The Maāthir-ul-umarā: Being biographies of the Muḥammadan and Hindu officers of the Timurid sovereigns of India from 1500 to about 1780 A.D.. Janaki Prakashan, 1979 — 1027 bet.
- ↑ 9,0 9,1 Beveridge, Henry. Akbarnama of Abu'l-Fazl ibn Mubarak - Volume III. Asiatic Society, Calcutta, 1907 — 1058–9 n. 3 bet. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "henry" defined multiple times with different content - ↑ Parihar, Subhash. Land transport in Mughal India: Agra-Lahore Mughal highway and its architectural remains. Aryan Books International, 1-yanvar 2008-yil — 84 bet. ISBN 978-8-173-05335-1.
- ↑ Archeological Survey of India. Annual Report. Swati Publications, 1990 — 24 bet.
- ↑ Khan, Sir Sayyid Ahmad. Monuments of Delhi: Historical Study. Ambika, 1978 — 57 bet.
- ↑ Jafa, Jyoti. Nur Jahan: A Historical Novel. Writer's Workshop, 1978 — 18 bet.