Kontent qismiga oʻtish

Sharqiy Oʻrta yer dengizi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Sharqiy Oʻrta yer dengizi
Sharqiy Oʻrta yer dengizining koinotdan koʻrinishi

Sharqiy Oʻrta yer dengizi — Oʻrta yer dengizining sharqiy taxminan yarmi yoki uchinchi qismining boʻsh taʼrifi boʻlib, koʻpincha Levantin dengizi atrofidagi mamlakatlar sifatida belgilanadi[1][2][3][4].

Odatda, u dengizning barcha qirgʻoq zonalarini oʻz ichiga qamrab oladi, bu dengiz va quruqlik bilan bogʻliq boʻlgan hududlarni nazarda tutadi hamda iqlim taʼsiri ostida qoladi. U Turkiyaning asosiy qismi Anadoluning janubiy yarmini, kichik hisoblangan Hatay viloyatini, Kipr orolini, Yunonistonning Dodekan orollarini va Livan, Suriya, Falastin, Isroil, Iordaniya va Misrni oʻz ichiga oladi[5][6][7][8][9].

Uning eng keng qismi Liviya dengizini qamrab oladi, shuning uchun Liviya, Egey dengizi shuningdek Turkiya (Sharqiy Frakiya), materiki va Gretsiya orollari va Oʻrta er dengizining markaziy qismi, Ion dengizi, shu tariqa Janubi-Sharqiy Yevropadagi Albaniyaning janubi gʻarbda Italiyaning eng uzoq janubi-sharqiy qirgʻoqlariga yetib boradi. Iordaniya iqlimiy va iqtisodiy jihatdan mintaqaning bir qismi hisoblanadi.

Mintaqalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nikolas Sanson. Sharqiy Oʻrta yer dengizi xaritasi, 1651-yil

Ushbu sharqiy Oʻrta yer dengizi mintaqasi doimo ikki xil talqin qilinadi:

  • Levant, shu jumladan tarixan bogʻlangan qoʻshni davlatlar, Bolqon va Gretsiya orollari.
  • Suriya hududi Kipr oroli (shuningdek, Levant deb ham ataladi), Misr, Yunonistonning Dodekan va Anadolu Turkiya hududlari[10].

Mamlakatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sharqiy Oʻrta yer dengizi mamlakatlari hamda hududlariga Kipr, Turkiyaning (Anadolu), uning kichik boʻlgan Hatay viloyati, Yunonistonning Dodekan orollari hamda Livan, Suriya, Falastin, Isroil, Iordaniya va Misr kiradi.

Shimoliy-Sharqiy Oʻrta yer dengizi Buyuk Bolqon uchun atama sifatida aytiladi: Albaniya, Bosniya va Gersegovina, Bolgariya, Xorvatiya, Gretsiya,Sloveniya, Shimoliy Makedoniya, Serbiya, Kosovo, Chernogoriya, Ruminiya[6][7][8]. 2019-yildagi statistik maʼlumotlarga boy besh mualliflik tadqiqoti Moldova va Ukrainani Qora dengiz iqtisodiyoti va tarixi bilan koʻproq bogʻlashdan tashqariga qoʻshishga harakat qilingan[6]. Uch soʻzdan iborat atama asosan Bolqon yarim oroli uchun murakkab evfemizm boʻlib, „Bolkanlashtirish“ soʻzini qoralovchilar tomonidan qoʻllanadi va Sharqiy Oʻrta er dengizining boshqa mojarolari bilan oʻxshashlik koʻrsatadi[6].

Jahon sogʻliqni saqlash tashkilotining Sharqiy Oʻrta yer dengizi mintaqaviy byurosiga Sharqiy Oʻrta yer dengizi hamda qoʻshni Afro-Yevrosiyoning boshqa musulmonlar istiqomat qiladigan mintaqalari kiradi: bular Yaqin Sharq, Shimoliy Afrika, Afrika shoxi va Markaziy Osiyo.

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Eastern Mediterranean Political Map“. National Geographic Store. National Geographic Society. 2018-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-oktabr 2011-yil.
  2. ↑ Gore, Rick (17-oktabr 2002-yil). Clark, Robert (muh.). „Ancient Ashkelon“. National Geographic Magazine. National Geographic Society. 16 July 2012da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 17-oktabr 2011-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  3. ↑ Franks, Tim. „The state of Israel: Internal influence driving change“. BBC News. BBC (6-noyabr 2011-yil). Qaraldi: 4-oktabr 2018-yil.
  4. ↑ Orfalea, Gregory. The Arab Americans: A History. Northampton, MA: Olive Branch Press, 2006 — 249-bet. ISBN 9781566565974. 
  5. ↑ The Report: Egypt 2010. Oxford Business Group. ISBN 9781907065170. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Brauch, Hans Günter. Security and Environment in the Mediterranean: conceptualising security and environmental conflicts : with 177 figures and 144 tables. Springer Science & Business Media, 28-sentabr 2018-yil. ISBN 9783540401070. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Diez, Thomas. The European Union and the Cyprus Conflict: Modern Conflict, Postmodern Union. Manchester University Press, 28-sentabr 2018-yil. ISBN 9780719060793. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Springer-Verlag. Mediterranean Climate: Variability and Trends. Springer Science & Business Media, 28-sentabr 2018-yil. ISBN 9783540438380. 
  9. ↑ Lucarelli, Sonia. External Perceptions of the European Union as a Global Actor. Routledge, 16-oktabr 2009-yil. ISBN 9781135239497. 
  10. ↑ „The Growing Alignment Between the Gulf and the Eastern Mediterranean“ (inglizcha). Middle East Institute. Qaraldi: 15-avgust 2021-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sharqiy_Oʻrta_yer_dengizi&oldid=5188064" dan olindi