Invazion kasalliklar

Invazion kasalliklar - odam, hayvon va oʻsimliklarda eng sodda parazit jonivorlar (chuvalchang, kana va b. baʼzi boʻgʻimoyoqlilar) qoʻzgʻatadigan kasallik. Ayrim parazitlar oʻz rivojlanishining maʼlum bir bosqichida, boshqalari esa butun hayoti davomida xoʻjayin (odamda — antroponozlar, hayvonlarda — zoonozlar) organizmda parazitlik qilib I.k.ni qoʻzgʻatadi. Parazitlar xoʻjayin organizmiga zararlangan teri (aktiv) va oziq-ovqat orqali (passiv) kiradi. Odamlarda uchraydigan I.k.ga gelmintozlar, protozoozlar (qoʻzgʻatuvchisi sodda parazitlar; mas, amyobiaz), akarozlar (qoʻzgʻatuvchisi kana; qoʻtir), entomozlar (parazit hasharotlar qoʻzgʻatadigan bitli-qilik) kiradi. Asosan, askaridoz, bezgak, toksoplazmoz, trixomonoz, enterobioz va b. koʻp kuzatiladi.

Hayvonlarda uchraydigan I.k.ga gelmintozlar, protozoozlar (babezioz, konsidiozlar va b.), araxnozlar, entomozlar kiradi. I.k. chorva mahsuldorligini pasaytiradi, baʼzan hayvonlar oʻlimiga sabab boʻladi, natijada chor-vachilikka katta zarar yetkazadi.

Ayrim I.k. (trixinellyoz, sistitserkoz) odam uchun xavfli, bu kasalliklar bilan zararlangan mollar goʻshtini isteʼmol kilishga ruxsat etilmaydi.

Kurash choralari qoʻzgʻatuvchi biologiyasiga qarab tayinlanadi, turli dori-darmonlar, degelmintizatsiya, dezinseksiya, kanalarga qarshi vositalar qoʻllaniladi.

Oʻsimliklar I.k. orasida bugʻdoy nematodasi va lavlagi nematodasi qoʻzgʻatadigan kasalliklar koʻproq Tapkalgan (qarang Nematodalar).