G‘ozi Husrav Bey madrasasi

G‘ozi Husrav Bey madrasasi
Gazi Husrev-begova medresa
G‘ozi Husrav Bey madrasasi; Gazi Husrev-begova medresa
Joylashgan yeri
	Sarači 49; Baščaršija, Sarajevo; Sarajevo, Sarajevo Canton, 71000; Bosniya va Gersegovina
Koordinatalar	43°51′34.6″N 18°25′42.0″E / 43.859611°N 18.428333°E
Maʼlumot
Type	jamoat instituti
Diniy mansublik	Islom
Denomination	Sunniy
Asos solingan sanasi	8-yanvar 1537-yil
Asoschi	G‘ozi Husrav Bey
Status	faol
Sister school	*Behram-begova medresa, Tuzla Elči Ibrahim-pašina medresa, Travnik; Karađoz-begova medresa, Mostar; Medresa „Gazi Isa-beg“, Novi Pazar; Medresa „Osman-ef. Redžović“, Veliko Čajno, Visoko; Medresa „Reis Džemaludin-ef. Čaušević“, Cazin; Medresa „Reis Ibrahim-ef. Maglajlić“, Banja Luka;
School board	Ramiza Smajić, Ministry of Education, Science and Youth of Sarajevo Canton
Authority	Sarayevo kantoni Ta'lim, fan va yoshlar vazirligi
Vakillar	Ramiza Smajić; Maid-ef. Ibrahimović; Mansur Kerla
Mutaxassislar	Sabaheta Ahmetagić
Boshqaruv raisi	Munir Mujić
Administrator	Benaris Šehić
Madrasa direktori	Mansur Malkić
Teaching staff	37
Years taught	9 – 14 asr
Gender	har ikkala jins
Age range	14-18
Medium of language	bosniya tili
Campus type	shahar ichida, yopiq
Endowment	vaqfnoma 1537
Maʼlumot	medresasa.edu.ba

Gʻozi Husrav Bey madrasasi, Sarayevo (Javna ustanova Gʻazi Husrav-bey medresasi, Sarayevu; tarjimasi „Sarayevodagi Gazi Husravbey madrasasi - davlat muassasasi“) – oʻrta maktab va kollej, arab tilida taʼlim beruvchi madrasa, milodiy 1537-yil 8-yanvarda tashkil etilgan va Sarayevoda Gʻozi Husrav beyning ikkinchi vaqfligi sifatida qurilgan. U Istanbul madrasalari uslubida qurilgan boʻlib, tomi qoʻrgʻoshin bilan qoplangani uchun Kurshumlija deb atalgan (turkchada qoʻrgʻoshin: kurşun).

Tarixi

Gʻozi Husrav bey madrasalarida darslar, oʻqitish usullari va jadvallari anʼanaviy boʻlib, Usmonli imperiyasining yirik shaharlaridagi boshqa madrasalardan namuna olingan^[1].

Gʻozi Husrav bey oʻz vasiyatnomasida (vaqf nomi) professor (muderris) va madrasasini Qur’on (tafsir), ogʻzaki rivoyat (hadis) tafsiri, huquqiy falsafa va uning mavzulari, masalan, shariat huquqi (ahkom) va islom islom huquqshunosligi (fiqh), shariat huquqi institutlari (usul), falsafa va uning mavzulari, masalan, semantik sintaksisga oid poetika va ritorika, allegorik va nomajoziy belgilar, lingvistik ishora va lingvistik ishora (al-Maoni va l-bayon), metafizik dogmatika (kalom) va boshqa fanlar, odat va vaqt talab qiladigan fanlardan dars beradigan olim etib tayinlagan^[2].

Taʼlim 12 yildan 16 yilgacha davom etgan, oʻquvchilar sinflarga emas, balki halqalarga (toʻgaraklarga, guruhlarga) boʻlingan va maktabni tugatgandan soʻng ular diplom (ijoz) olishgan.

Qayta tashkil etilishi

Madrasa bir necha bor isloh qilingan va mamlakat parchalanib ketgunga qadar besh yillik musulmon litseyi vazifasini oʻtagan^[2].

1978-yilda ilk bor Gʻozi Husrav bey madrasasida ayollar boʻlimi tashkil etilgan. Kuršumlijaning eski binosi qisman restavratsiya qilingan va davlat muhofazasi ostidagi madaniy yodgorlik sifatida saqlanib kelinmoqda^[2].

Gʻozi Husrav bey madrasasi bugun

Hozirgi kunda Gʻozi Husrav bey madrasasi litsey va kollej vazifasini oʻtamoqda. Trening toʻrt yil davom etadi. Darslar Bosniya va Gertsegovinadagi (Rijaset) Islom hamjamiyati tomonidan qabul qilingan va Sarayevo kantoni Taʼlim va fan vazirligi tomonidan tasdiqlangan oʻquv rejasiga muvofiq bosniya tilida olib boriladi. Ushbu oʻrta maktabni tamomlagan talabalar Bosniya va Gertsegovinadagi istalgan fakultetda va chet eldagi koʻplab fakultetlarda oʻqishni davom ettirishlari mumkin^[2].

Madrasa maktab-internat boʻlib, u yerda barcha talabalar yashaydi. Bu ularga oddiy mashgʻulotlardan tashqari turli seksiyalar, toʻgaraklar va toʻgaraklar orqali turli sinfdan tashqari mashgʻulotlar oʻtkazish imkoniyatini beradi. Xor boʻlimida Allohni ulugʻlovchi islomiy diniy qoʻshiqlar (ilahija) va islom muhitining mashhur kishilari haqidagi qoʻshiqlar (qasida) aks ettirilgan oʻnlab audio va video funksiyalar mavjud^[2].

Zemzem nashri

1968-yildan beri uzluksiz nashr etilayotgan „Zemzem“ gazetasi. Bu nom Makkadagi Masjid al-Harom ichida joylashgan Zamzam deb nomlanuvchi quduq nomiga ishoradir^[3].

Milliy yodgorlik

Bosniya va Gersegovina tarixida Usmonlilar davrida qurilgan eski Kursumlija madrasasi va inshootlari Bosniya va Gersegovina milliy yodgorliklarini saqlash komissiyasi tomonidan Bosniya va Gersegovina Milliy yodgorligi sifatida belgilangan^[4].

Gʻozi Husrav bey kutubxonasi

Gʻozi Husrav bey kutubxonasi 1537-yilda tashkil etilgan ommaviy kutubxona boʻlib, Gʻozi Husrav bey madrasasi bilan kattaroq majmuaning bir qismidir. Unda Bosniya-Gersegovinadagi eng muhim islom qoʻlyozmalari toʻplamlaridan biri, jumladan, Gʻozi Husrav-bey tomonidan sovgʻa qilingan koʻplab kitoblar mavjud. Toʻplam Bosniya urushi va Saraevo qamalida saqlanib qolgan. Kutubxonada juda koʻp kitoblar, jurnallar, gazetalar, hujjatlar va fotosuratlar mavjud. Kutubxona majmuasi Milliy yodgorlikning bir qismi hsoblanadi.

Yana qarang

Manbalar

↑ Jajatović, Azra „Medresa“, . Encyclopaedia of Yugoslavia (E-HRV) (Encyclopedia) (sh), Zagreb: JLZ „Miroslav Krleža“, 1986 — 328-bet. OCLC 23815957.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 „Vakif“. medresasa.edu.ba. Qaraldi: 2022-yil 9-yanvar.
↑ „Zemzem“. medresasa.edu.ba.
↑ „The architectural ensemble of the Gazi Husrev-beg medresa with the site and remains of the Khanaqah in Sarajevo“. old.kons.gov.ba. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika (2006-yil 11-sentyabr). 2023-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-yanvar.

Adabiyotlar

Bećirbegović, Madžida (1970). "Prosvjetni objekti islamske arhitekture u Bosni i Hercegovini". Prilozi Za Orijentalnu Filologiju (Sarajevo: Orijentalni institut): 223–364. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=153743. 104008455 1126062052 4965670 16399874
Bejtić, Alija (1953). "Spomenici osmanlijske arhitekture u Bosni i Hercegovini". Prilozi Za Orijentalnu Filologiju I Istoriju Jugoslovenskih Naroda Pod Turskom Vladavinom (Sarajevo: Orijentalni institut): 229–297. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=173380. 89151498 103969543 1126062052 16399874

Havolalar

[1] Jajatović, Azra „Medresa“, . Encyclopaedia of Yugoslavia (E-HRV) (Encyclopedia) (sh), Zagreb: JLZ „Miroslav Krleža“, 1986 — 328-bet. OCLC 23815957.

[:0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 „Vakif“. medresasa.edu.ba. Qaraldi: 2022-yil 9-yanvar.

[3] „Zemzem“. medresasa.edu.ba.

[old.kons.gov.ba-medresa-4] „The architectural ensemble of the Gazi Husrev-beg medresa with the site and remains of the Khanaqah in Sarajevo“. old.kons.gov.ba. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika (2006-yil 11-sentyabr). 2023-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-yanvar.

[1]

[2]

[3]

[4]