Futbol boʻyicha 1991-yilgi Sovet Ittifoqi Oliy ligasi
| Mavsum | 1991 |
|---|---|
| Sanalar | 10 March – 2 November 1991 |
| Chempionlar | SSKA Moskva |
| Quyi ligaga tushdi | none (7 clubs withdrew) |
| Chempionlar ligasi | SSKA Moskva (hozirda Rossiya) |
| Kubok egalari kubogi | Spartak Moskva (hozirda Rossiya) |
| UEFA kubogi |
Dinamo Moskva Torpedo Moskva (hozirda Rossiya) |
| Liga toʻpurari | (18) Igor Kolyvanov (Dinamo Moskva) |
| Mezbondagi yirik gʻalaba | Spartak — Dinamo M. 7-1 (26th) |
| Mehmondagi yirik gʻalaba |
Dynamo M. — Torpedo 1-4 (18th) Metallurg — Chornomorets 1-4 (16th) |
| Eng yirik hisob |
Spartak — Dinamo M. 7-1 (26th) Dinamo M. — Dnipro 6-2 (28th) |
← 1990 | |
1991-yilgi Sovet Oliy Ligasi tashkil etilganidan beri 54-mavsum va oxirgisi boʻldi. Ligada jami oʻn oltita jamoa ishtirok etdi, ulardan oʻn ikkitasi 1990-yilgi mavsumda ishtirok etgan, qolgan toʻrttasi esa SSSR Birinchi ligasidanyo'llanma orqali yuqori ligaga koʻtarilgan. Boltiqbo‘yi davlatlari va Gruziya vakillari musobaqada qatnashmasliklarini ma'lum qilishgan.
Mavsum 1991-yil 10-martdan boshlangan va 1991-yil 2-noyabrgacha davom etgan. Sovet Ittifoqi Oliy ligasining so'ngi mavsumidagi chempionlikni, oʻtgan mavsum oldidan oliy ligaga qaytgan Moskvaning "CSKA" jamoasi Qo'lga kiritgan. CSKA klubi shu bilan birga Sovet kubogi musobaqasida ham gʻolib chiqqan. Mavsumning kulminatsiyasi so‘nggi turlarda ro‘y berdi, o‘shanda armiya jamoasi „Spartak“dan o‘zib ketishga muvaffaq bo‘lgan bo‘lsa, mavsum tugashiga to‘rt tur qolganida „Spartak“ CSKAdan bir ochko oldinda va Moskva „Dinamo“sini 7:1 hisobida mag‘lub etib, turnir jadvalida peshqadamlik qilayotgan edi.
Oʻtgan mavsumda ishtirokchilar qatnashganligi sababli ligaga toʻrtta yangi jamoa kirdi. Mavsum yakuniga koʻra, hech bir klub quyi ligaga tushib ketmadi va uning 16 ishtirokchisidan 12 nafari Rossiya yoki Ukraina musobaqalari uchun baza tashkil etdi, qolgan toʻrtta ishtirokchi esa oʻzlarining yangi tashkil etilgan milliy ligalariga qoʻshildi. Agar Sovet Ittifoqi buzilmasdan qolganida, Xarkovning „Metalist“i va Moskvaning „Lokomotiv“ klublari keyingi mavsumda Sovet Ittifoqi Birinchi ligasiga tushib ketgan boʻlardi, „Rotor“ Volgograd va „Tiligul Tiraspol“ esa 1992-yil uchun Top-ligaga koʻtarilgan boʻlardi.
Liganing kuchli oltita klublari keyinchalik oʻz milliy terma jamoalari uchun yevrokuboklarga kirishdi. Ukraina klublari alohida milliy musobaqa orqali saralashni tanladilar.
Ishtirokchi jamoalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻtgan mavsumdan soʻng liga 16 taga koʻpaytirildi, bu davrda Sovet musobaqalarini tark etgan klublar soni (Gruziya va Boltiqboʻyi davlatlaridan). 1990-yilgi Sovet Oliy Ligasida soʻnggi oʻrinni egallagan „Rotor Volgograd“ klubi Moskvaning „Lokomotiv“ klubiga koʻtarilish/tushib ketish pley-offida magʻlub boʻldi va 1991 yilda Sovet Birinchi ligasiga tushib ketdi. „Rotor Volgograd“ ikki mavsumlik tanaffusdan soʻng SSSR Birinchi ligasiga qaytdi, shu bilan birga Moskvaning „Lokomotiv“ klubi atigi bir mavsumlik tanaffusdan soʻng Sovet Oliy Ligasiga qaytdi.
Toʻrtinchi oʻrinni egallagan „Lokomotiv“dan tashqari yana uchta jamoa chempion („Spartak Vladikavkaz“) va 1990-yilgi SSSR Birinchi ligasi gʻolibi (Toshkentning „Paxtakor“ va Metalurg Zaporijjya") oʻrin olgan.
- „Spartak Vladikavkaz“ — chempion (20 mavsumdan keyin 1970 yildan beri birinchi marta qaytdi)
- Toshkentning „Paxtakor“ klubi — 2-o‘rin (olti mavsumdan keyin qaytish)
- „Metalurh Zaporijjia“ — 3-oʻrin (debyut)
- Lokomotiv Moskva — koʻtarilish pley-offi (mavsumdan keyin qaytish)
Joylar
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Stadion | Jamoa | Ochilgan | Sig'imi | Izohlar |
|---|---|---|---|---|
| Respublika stadioni, Kiev | Dinamo Kiev | 1923-yil | 100 062 | |
| Lujniki Olimpiya stadioni, Moskva | Spartak Moskva | 1956-yil | 81 000 | |
| TsSKA | ||||
| „Dinamo“ markaziy stadioni, Moskva | Dinamo Moskva | 1928-yil | 71 430 | |
| Razdan stadioni, Yerevan | Ararat | 1970-yil | 70 000 | |
| BSS Markaziy stadioni, Odessa | Chornomorets | 1935-yil | 55 000 | |
| Paxtakor markaziy stadioni, Toshkent | Paxtakor | 1956-yil | 55 000 | |
| OSC Metalist, Xarkov | Metalist | 1926-yil | 42 000 | |
| Dinamo stadioni, Minsk | Dinamo Minsk | 1934-yil | 40 000 | |
| Meteor stadioni, Dnepropetrovsk | Dnepr | 1966-yil | 40 000 | |
| „Spartak“ Respublika stadioni, Vladikavkaz | Spartak Vladikavkaz | 1962-yil | 32 464 | |
| „Shaxtyor“ markaziy stadioni, Donetsk | Shaxtyor | 1936-yil | 31 718 | |
| „Lokomotiv“ markaziy stadioni, Moskva | Lokomotiv | 1966-yil | 30 000 | |
| SC Olimpiyskiy, Moskva | Dinamo Moskva | 1980-yil | 22 000 | 2-turda ishlatilgan |
| Frunze Respublika stadioni, Dushanbe | Pomir | 1946-yil | 21 400 | |
| „Torpedo“ stadioni, Moskva | Torpedo | 1959-yil | 16 000 | |
| TsSKA | 29-turda ishlatilgan | |||
| Abovyan shahar stadioni, Abovyan | Ararat | 1966-yil | 5500 | 19, 22, 23-raundlarda qoʻllanadi |
| LFK CSKA, Moskva | TsSKA | 1979-yil | 4000 | 1-, 3-, 5-, 6-davralarda ishlatiladi |
| Spartak Moskva | 3-turda ishlatilgan | |||
| Dinamo Moskva | 1, 5, 6-raundlarda qoʻllanadi | |||
| Lokomotiv | 4-turda ishlatilgan | |||
| „Metalurg“ markaziy stadioni, Zaporijjya | Metalurhg | 1938-yil | ? |
Yakuniy holat
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Oʻrin | Jamoa | Oʻyn | Gʻ | Dur | M | GU | GOʻ | GF | O | Kvalifikatsiya |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 30 | 17 | 9 | 4 | 57 | 32 | +25 | 43 | Chempionlar ligasining birinchi bosqichi saralashiga yoʻllanma | |
| 2 | 30 | 17 | 7 | 6 | 57 | 30 | +27 | 41 | Kubok egalari kubogi birinchi bosqichi saralashiga yoʻllanma | |
| 3 | 30 | 13 | 10 | 7 | 36 | 20 | +16 | 36 | UEFA kubogi birinchi bosqichi saralashiga yoʻllanma | |
| 4 | 30 | 10 | 16 | 4 | 39 | 24 | +15 | 36 | Ligani tark etgan | |
| 5 | 30 | 13 | 9 | 8 | 43 | 34 | +9 | 35 | ||
| 6 | 30 | 12 | 7 | 11 | 43 | 42 | +1 | 31 | UEFA kubogi birinchi bosqichi saralashiga yoʻllanma | |
| 7 | 30 | 11 | 7 | 12 | 29 | 36 | −7 | 29 | Ligani tark etgan | |
| 8 | 30 | 9 | 11 | 10 | 29 | 31 | −2 | 29 | ||
| 9 | 30 | 9 | 10 | 11 | 31 | 36 | −5 | 28 | Ligani tark etgan | |
| 10 | 30 | 7 | 13 | 10 | 28 | 32 | −4 | 27 | ||
| 11 | 30 | 9 | 8 | 13 | 33 | 41 | −8 | 26 | ||
| 12 | 30 | 6 | 14 | 10 | 33 | 41 | −8 | 26 | Ligani tark etgan | |
| 13 | 30 | 9 | 7 | 14 | 27 | 38 | −11 | 25[a] | ||
| 14 | 30 | 9 | 7 | 14 | 37 | 45 | −8 | 25[a] | ||
| 15 | 30 | 8 | 9 | 13 | 32 | 43 | −11 | 25 | Ligani tark etgan | |
| 16 | 30 | 5 | 8 | 17 | 18 | 47 | −29 | 18 | Quyi ligaga tushib ketmadi |
Klassifikatsiya qoidasi: 1) Umumiy ochkolar (Agar ikki yoki undan ortiq jamoa birinchi oʻrin uchun teng ochko toʻplagan boʻlsa, gʻolib Federatsiya belgilagan shart va joyda oʻtkaziladigan qoʻshimcha bir davrali play-off oʻyinlari orqali aniqlanadi); 2) Jami gʻalabalar soni; 3) Oʻzaro oʻyin natijalari (3.1. ochkolar, 3.2. gollar farqi, 3.3. urilgan gollar soni); 4) Umumiy gollar farqi; 5) Jami urilgan gollar soni; 6) Qur’a tashlash[1]
(C) Chempion
Eslatmalar:
- Ushbu mavsumdan soʻng darhol faqat Ukrainada joylashgan jamoalar Sovet Ittifoqi futbol federatsiyasiga oʻzlarining milliy musobaqalarida qatnashishlari va qatnashishlari haqida rasman xabar berishdi. Sovet Ittifoqi futbol federatsiyasiga navbatdagi mavsumni tashkil etish arafasida Armanistonning Ararat klubi ham turnirda ishtirok etishni davom ettirish niyati yoʻqligini ma'lum qilgan.
Natijalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ittifoq respublikalari boʻyicha jamoalar soni
[tahrir | manbasini tahrirlash]| № | Ittifoq respublikasi | Jamoalar soni | Klub(lar) |
|---|---|---|---|
| 1 | 6 | CSKA Moskva, Dinamo Moskva, Lokomotiv Moskva, Spartak Moskva, Spartak Vladikavkaz, Torpedo Moskva | |
| Chornomorets Odesa, Dinamo Kiyev, Dnepr Dnepropetrovsk, Metalist Xarkov, Metalurg Zaporijjia, Shaxtyor Donetsk. | |||
| 3 | 1 | Ararat Yerevan | |
| Dinamo Minsk | |||
| Pomir Dushanbe | |||
| Paxtakor Toshkent |
Eng yaxshi toʻpurarlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 18 gol
- Igor Kolivanov („Dinamo“, Moskva)
- 14 ta gol
- Oleg Salenko („Dinamo Kiev“)
- Igor Shkvirin („Paxtakor“)
- 13 ta gol
- Aleksandr Mostovoy (Moskva Spartak)
- Dmitriy Radchenko („Spartak“)
- Nozim Sulaymonov (Spartak Vladikavkaz)
- 12 gol
- Dmitriy Kuznetsov (SSKA Moskva)
- 10 ta gol
- Igor Korneev (SSKA Moskva)
- Andrey Pyatniskiy („Paxtakor“)
- 9 gol
- Andrey Kobelev (Dinamo Moskva)
- Viktor Leonenko (Dinamo Moskva)
- Oleg Sergeyev (SSKA Moskva)
- Valeriy Velichko (Dinamo Minsk)
Quruq oʻyinlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 14 ta oʻyin
- Viktor Grishko (Chornomorets Odessa)
- 11 ta oʻyin
- Yury Kurbyko (Dinamo Minsk)
- 10 ta oʻyin
- Valeriy Sarichev (Torpedo Moskva)
- Valeriy Gorodov (Dnepr Dnepropetrovsk)
- Andrey Kovtun (Shaxtyor)
- 9 ta oʻyin
- Stanislav Cherchesov (Spartak Moskva)
- Igor Kutepov (Dinamo Kiyev)
- 8 ta oʻyin
Murabbiylar
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Klub | Bosh murabbiy |
|---|---|
| CSKA PFK Moskva | Pavel Sadirin |
| FK Spartak Moskva | Oleg Romantsev |
| FK Torpedo Moskva | Valentin Ivanov (sentyabrgacha) Yevgeniy Skomorokhov (sentyabrdan) |
| „Chornomorets“ Odessa | Viktor Prokopenko |
| Dinamo Kiev | Anatoliy Puzach |
| FK Dinamo Moskva | Semen Altman (martgacha) Valeriy Gazzaev (apreldan) |
| FK Dinamo Minsk | Eduard Malofeyev (aprelgacha) Mixail Vergeyenko (apreldan) |
| Ararat Yerevan FK | Armen Sarkisyan |
| FK Dnepr Dnepropetrovsk | Yevgeniy Kucherevskiy |
| Pomir Dushanbe FK | Sharif Nazarov |
| Spartak Vladikavkaz | Valeriy Gazzaev (martgacha) Nikolay Xudiyev (apreldan iyulgacha) Ruslan Xadartsev (iyuldan) |
| Shaxtyor Donetsk | Valeriy Yaremchenko |
| Zaporijjiya Metalurh FK | Ihor Nadein |
| Paxtakor FK Toshkent | Fyodor Novikov (iyungacha) Aleksandr Tarxanov (noyabrdan) |
| FK Metalist Xarkov | Leonid Tkachenko |
| Lokomotiv Moskva | Valeriy Filatov |
Mukofotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Mukofot | Tashkilotchi | Laureat |
|---|---|---|
| Yilning eng yaxshi futbolchisi | Haftalik futbol | Igor Kolyvanov |
| Yilning eng yaxshi darvozaboni | Ogoniok jurnali | Valeriy Sarychev |
| Eng yaxshi toʻpurar | Mehnat gazetasi | Igor Kolyvanov |
| Hujum ritsar | Sovet jangchisi jurnali | Igor Kolyvanov |
| Eng yaxshi yangi futbolchi | Sport oʻyinlari jurnali | Valeriy Velichko |
| Ikkita tarkib bilan | Futbol federatsiyasi | Spartak Moskva |
| Grigoriy Fedotov xotirasi | CSKA Moskva | Spartak Moskva |
| Halol oʻyin | „Shaxs va huquq“ jurnali | Chornomorets Odessa |
| Katta ball | Haftalik futbol | Chornomorets Odessa |
| Gʻalaba qozonish istagi | "Sovetskaya Rossiya" gazetasi | Pomir Dushanbe |
| Agregatlarning eng yaxshi farqi | Jurnalni boshlash | Spartak Moskva |
| Agressiv mehmon | „Komsomol bayrogʻi“ gazetasi | CSKA Moskva |
| Eng yaxshilar xavfi | Sport Moskva haftalik | Chornomorets Odessa |
| Taraqqiyot kubogi | Mehnat gazetasi | Chornomrets Odessa |
| Birinchi balandlik | „Sotsialistik sanoat“ gazetasi | CSKA Moskva |
Medallar guruhlari
[tahrir | manbasini tahrirlash](ligadagi oʻyinlar va gollar qavs ichida keltirilgan)
| 1. PFC CSKA Moscow |
|
Darvoazbon: Mikhail Yeremin (15 / −14), Dmitriy Xarin (11 / −8), Aleksandr Guteyev (6 / −10). Himoyachi: Sergei Kolotovkin (25 / 1), Sergei Fokin (25 / 1), Dmitri Galiamin (21 / 2), Dmitri Bystrov (21), Oleg Malyukov (19), Vasili Ivanov (15), Valeri Minko (8), Viktor Yanushevsky (8), Mikhail Sinyov (1). Yarim himoyachi: Valeri Broshin (30 / 4), Dmitri Kuznetsov (29 / 12), Igor Korneev (29 / 10), Mikhail Kolesnikov (28 / 2), Vladimir Tatarchuk (24 / 5), Aleksandr Grishin (5), Dmitri Karsakov (1), Lev Matveyev (1). Hujumchi: Oleg Sergeyev (30 / 9), Valeri Masalitin (18 / 7), Sergey Dmitriev (16 / 4), Ilshat Faizulin (3). Murabbiy: Pavel Sadirin. Mavsum davomida transfer qilingan: Dmitriy Xarin (Dynamo Moscow jamoasidan), Lev Matveyev (Zvezda Perm jamoasidan), Sergey Dmitriev ( Mavsum davomida jamoani tark etgan: Mikhail Yeremin (deceased), Dmitri Karsakov (to FC KAMAZ Naberezhnye Chelny), Dmitri Galiamin, Dmitri Kuznetsov, Igor Korneev (all to |
| 2. FC Spartak Moscow |
|
Darvoazbon: Stanislav Cherchesov (30 / −30). Himoyachi: Dmitri Popov (30 / 5), Vasili Kulkov (22 / 1), Andrei Mokh (20 / 1), Dmitri Khlestov (14), Boris Pozdnyakov (10), Yevgeni Bushmanov (8 / 1), Dmitri Ananko (7), Dmitri Gradilenko (6), Sergei Bazulev (4), Sergei Chudin (1). Yarim himoyachi: Hennadiy Perepadenko (28 / 5), Valery Karpin (28 / 3), Aleksandr Mostovoi (27 / 13), Andrei Ivanov (23), Igor Shalimov (22 / 5), Fyodor Cherenkov (22 / 3), Oleg Ivanov (14), Valeri Popovitch (6), Igor Kozlov (2), Oleg Imrekov (1), Aleksandr Karatayev (1), Serhiy Perepadenko (1). Hujumchi: Dmitri Radchenko (29 / 13), Valeri Shmarov (19 / 6). One own goal scored by Viktor Vasilyev (FC Spartak Vladikavkaz). Murabbiy: Oleg Romantsev. Mavsum davomida transfer qilingan: Andrei Mokh (from Dynamo Moscow), Dmitri Radchenko (from Zenit Leningrad), Igor Kozlov (from CSKA Moscow), Fyodor Cherenkov (from Mavsum davomida jamoani tark etgan: Igor Shalimov (to |
| 3. FC Torpedo Moscow |
|
Darvoazbon: Valeri Sarychev (17 / −12), Aleksandr Podshivalov (14 / −8). Himoyachi: Andrei Afanasyev (27 / 1), Aleksei Yushkov (24 / 5), Aleksandr Polukarov (19 / 1), Mikhail Solovyov (17), Maksim Cheltsov (5). Yarim himoyachi: Gennadi Grishin (29 / 7), Igor Chugainov (28 / 2), Sergei Shustikov (28 / 1), Sergey Agashkov (26 / 3), Andrei Kalaychev (23 / 2), Nikolai Savichev (21 / 3), Dmitri Ulyanov (16 / 1), Sergei Zhukov (9), Oleg Shirinbekov (8 / 1), Sergey Borisov (7), Vladimir Yeryomin (3), Aleksei Arefyev (1). Hujumchi: Yuri Tishkov (24 / 8), Vadim Rogovskoy (14), Yuri Matveyev (12 / 1), Aleksandr Kuzmichyov (6), Andrei Talalayev (5), Aleksandr Gitselov (3). Murabbiy: Valentin Ivanov (Sentyabrgacha), Yevgeniy Skomorokhov (Sentyabrdan keyin). Mavsum davomida transfer qilingan: Aleksandr Podshivalov (from Ararat Yerevan), Aleksei Yushkov, Yuri Matveyev (both from Uralmash Sverdlovsk), Igor Chugainov (from Lokomotiv Moscow), Vladimir Yeryomin (from Chornomorets Odessa). Mavsum davomida jamoani tark etgan: Aleksandr Polukarov ( |
Murabbiylar va jamoa sardorlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Klub | Respublika | Murabbiy | Oʻzgartirilgan murabbiy(lar) |
|---|---|---|---|
| CSKA PFK Moskva | Pavel Sadirin | ||
| FK Dinamo Moskva | Valeriy Gazzayev | Semen Altman (aktyor) | |
| Lokomotiv Moskva | Valeriy Filatov | ||
| FK Spartak Moskva | Oleg Romantsev | ||
| Spartak Vladikavkaz | Nikolay Xudiyev | Valeriy Gazzayev | |
| FK Torpedo Moskva | Evgeniy Skomoroxov | Valentin Ivanov | |
| Chornomorets Odessa | Viktor Prokopenko | ||
| Dinamo Kiev | Anatoliy Puzach | ||
| FK Dnepr Dnepropetrovsk | Yevgeniy Kucherevskiy | ||
| FK Metalist Xarkov | Leonid Tkachenko | ||
| Zaporijjiya Metalurh FK | Ihor Nadein | ||
| Shaxtyor Donetsk | Valeriy Yaremchenko | ||
| Ararat Yerevan FK | Armenak Sarkisyan | ||
| FK Dinamo Minsk | Mixail Vergeyenko | Eduard Malofeyev | |
| Paxtakor Toshkent | Aleksandr Tarxanov | Fyodor Novikov Axrol Inoyatov | |
| Pomir Dushanbe | Sharif Nazarov |
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1991 yil Sovet Birinchi ligasi
- 1991 yil Sovet Ikkinchi ligasi
- 1991 yil Sovet Ikkinchi ligasi B
- 1990-1991 yillar Sovet kubogi
- 1991-92 yillar Sovet kubogi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „ФУТБОЛ - 1991. О ПРОВЕДЕНИЕ СОРЕВНОВАНИЙ. (Football – 1991. On conducting the competitions.“. Центральный стадион им. В.И.Ленина (Tsentralny Stadion imeni V.I.Lenina). 2023-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-mart.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- (ruscha) KLISF. Soviet Top League 1991.
- 1991 Soviet Top League. FootballFacts.ru
- „Spartak“ mog stat poslednim chempionom SSSR vmesto TsSKA. Ne xvatilo duxa?. www.championat.com
- V poslednem chempionate SSSR strannie matchi igral daje chempion. TsSKA otlichilsya v Kieve. www.championat.com
- "Sadirin raspaxnul dver: „Vi chto, kozli, odureli?!“. www.championat.com
- TsSKA-1991. Poslednee zoloto SSSR. Kak eto bilo. www.championat.com
- Chempionat SSSR po futbolu 1991. Razval strani — posledniy rozigrish. dzen.ru