SSSR Birinchi Ligasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
SSSR Birinchi Ligasi
Davlat Soviet Union
Futbol tuzilmasidagi oʻrni 2
Tashkil etilgan 1936
Yuqori liga SSSR Oliy Ligasi
Pastki liga SSSR ikkinchi futbol ligasi
Amaldagi chempion FC Rotor Volgograd (1)
Eng koʻp marta chempion FC Krylya Sovetov Samara (5)

Futbol boʻyicha Sovet Birinchi Ligasi (rus : Pervaya liga SSSR po futbolu) Sovet futbolining ikkinchi eng yuqori divizioni boʻlib, Sovet Oliy Ligasidan bir pog pastda joylashgan.

Futbol boʻyicha ikkinchi darajali musobaqalar „ustalar jamoalari“ (Sovet professional klublari uchun rasmiy atama) 1936-yildan beri mavjud boʻlgan boʻlsa, Birinchi liga rasman 1971-yilda A toifasi birinchi guruhdan tashkil topgan. Bu 1970-yilgi oʻtish mavsumidan soʻng, A klassi uchta guruhga kengaytirildi (Oliy guruh, Brinchi guruh, Ikkinchi guruh) va 1971-yilgi mavsum uchun B toifasidagi musobaqalar toʻxtatildi.

Birinchi Liga chempionati 1991-yilda SSSR parchalangunga qadar mavjud edi.

Umumiy nuqta[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikkinchi darajali musobaqalar va Birinchi liganing oldingi oʻyinlari B guruhi, 2 -guruh, B klassi va A klassi, 2-guruh sifatida tanilgan. Sovet futboli tarixida bu darajada oʻynagan jamoalar soni sezilarli darajada oʻzgarib turardi. 1940—1970-yillarda liga koʻpincha bir nechta guruhlardan iborat edi. Guruh gʻoliblari final turniriga yoʻllanma oldi.

„Ustalar jamoalari“ oʻrtasidagi ikkinchi darajali musobaqalar 1936-yildan beri sakkizta Butunittifoq musobaqalarining toʻrtta guruhi tarkibida mavjud boʻlib, unda har bir guruh A guruhini yuqori darajani, B guruhini ikkinchi darajani, V guruhini uchinchi darajani va boshqalarni ifodalaydi. Ikkinchi jahon urushidan oldin mavsumiy musobaqalar har bir guruhda bir xil boʻlmagan.

Ikkinchi jahon urushidan keyin „ustalar jamoalari“ oʻrtasida futbol musobaqalari uchun faqat ikkita yuqori daraja mavjud edi. Yuqori daraja Pervaya Gruppa (Birinchi guruh) va ikkinchi daraja Vtoraya Gruppa (Ikkinchi guruh) deb nomlangan. 1950-yilda bu toifalar nomini oʻzgartirib, ikkinchi darajali musobaqalar B sinfiga (yuqori bosqich A sinfiga aylandi) qayta nomlandi.

1960-yilda B toifali musobaqalar Rossiya, Ukraina va boshqa respublikalar uchun alohida musobaqalar bilan mintaqaviy musobaqalarga aylantirildi. 1963-yilda ikkinchi darajali musobaqalar A toifasidagi musobaqalarga kiritilganda koʻproq oʻzgarishlar yuz berdi, B toifasidagi musobaqalar 1964-yilgi mavsum uchun uchinchi darajaga koʻchirildi va shu bilan uchinchi darajali musobaqalar jonlandi. 1963-yilgi islohotdan soʻng, ikkinchi darajali musobaqalar Vtoraya Gruppa Classa A (A toifasi ikkinchi guruh) va yuqori bosqich Pervaya Gruppa Classa A (A sinfi birinchi guruh) deb oʻzgartirildi. Vtoraya Gruppada koʻp guruhli musobaqalar boʻlmagan, faqat bitta guruhli davra turniri.

1970-1971 yillardagi islohotlardan soʻng u yerda yagona guruh musobaqasi bilan Sovet Birinchi ligasi tashkil etildi. Liga ligadagi jamoalar soni va quyi ligaga chiqish/koʻtarilish qoidalaridan iborat boʻldi.

  • 1936-1940  B guruhi (1938-yilda raqobat yoʻq)
  • 1945-1949  Ikkinchi guruh
  • 1950-1962  B sinf
  • 1963-1969  Ikkinchi guruh (A sinfi)
  • 1970-1970  Birinchi guruhi (A sinfi)
  • 1971-1991  Birinchi Liga

Liganing gʻayrioddiy xususiyatlaridan biri 1989-yilgacha boʻlgan narsa edi. Sovet futbol ittifoqi oʻsib borayotgan qura oʻyinlarini yoʻq qilishga, shu tariqa raqobatni kuchaytirishga harakat qildi. Ishtirok etgan klublar har bir durang oʻyin uchun ochko olishardi, biroq ularning durang oʻyinlari miqdori oʻtkazilgan barcha oʻyinlarining uchdan biridan oshmasligi kerak edi. Shundan soʻng ular qoʻlga kiritgan boshqa duranglar uchun hech qanday ochko olishmadi. Masalan, 1987-yilda „Fakel Voronej“ qoʻshimcha ikkita durang oʻyinida ochko olmagani uchun ligaga tushib ketdi.

Musobaqa ishtirokchilar soni turli mavsumlarda har xil edi. 1940-1970 yillarda ushbu turnirda bir nechta guruhlar bor edi, ularning gʻoliblari SSSR oliy ligasiga yoʻl olishdi. 1989-yilgacha bir necha jamoa ochkolar boʻyicha tenglashgan boʻlsa, eng kam oʻyin oʻtkazgan jamoa katta ligaga chiqdi yoki birinchi ligadagi oʻrnini saqlab, u yerda oʻz oʻrnini saqlab qolish uchun kurash olib bordi.

Birinchi ligada „Karpati“, „Qayrat“, „Chornomorets“, „Kryla Rad“ (Kuybishev) va Moskvaning SSKA jamoalari ikkitadan gʻalaba qozonishdi. Moskvaning „Lokomotiv“ jamoasi besh marta turnirning kuchli uch medali sovrindorlari qatoridan joy oldi. Birinchi liga tarixidagi eng yaxshi toʻpurar: Kemerovo „Kuzbass“ futbolchisi Vitaliy Razdaev (555 oʻyinda 216 gol)[1][2]

Sovet ikkinchi darajali tanlovlari laureatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Guruhda gʻolib chiqqan yoki pley-offda ishtirok etgan jamoalar ham kiritilgan. „Eslatmalar“da boshqacha koʻrsatilmagan boʻlsa, barcha fasllar ikki martalik boʻladi.

B guruhi (B guruhi)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavsum Gʻolib Ikkinchi oʻrin Uchinchi Izohlar
1936-yil (bahor) Dinamo Tiflis ZIS Moskva Stalinets Leningrad
1936-yil (kuz) Serp va Molot Moskva Temp Boku Stalinets Moskva
1937-yil Spartak Leningrad Dinamo Rostov/Don Temp Boku
1938-yil oʻtkazilmagan, Superliganing bir qismi
1939-yil Krilya Sovetov Moskva Lokomotivi Tbilisi Dinamo Rostov/Don yagona davra
1940-yil Krasnaya Zarya Leningrad Spartak Leningrad Stroitel Yuga Baku
1941—1944-yillar Ikkinchi jahon urushi tufayli raqobat yoʻq

Ikkinchi guruh[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavsum Gʻolib Ikkinchi oʻrin Uchinchi
1945-yil Krilya Sovetov Kuybishev VVS Moskva FK Moskva harbiy okrugi
1946-yil janubiy VVS Moskva Tbilisida "Lokomotiv" Xarkov
Sharq FK Pishevik Moskva FK Torpedo Gorkiy FK MVO Moskva
Final VVS Moskva Pishevik Moskva
1947-yil Markaziy Lokomotiv Moskva FK MVO Moskva FK Dinamo Riga
Rossiya I FK Torpedo Gorkiy "Dinamo Saratov" FK Zenit Ijevsk FK
Rossiya II Dzerjinets FK Chelyabinsk ODO Novosibirsk FK Krilia Sovetov Molotov
Ukraina "Lokomotiv Xarkov" FK Shaxtyor Donetsk FK Xarhovik Odessa
Kavkaz ODO Tbilisi Dinamo Yerevan "Lokomotivi" Tbilisi
Oʻrta Osiyo FK Dinamo Stalinobod FK Dinamo Olma-Ota Toshkentning „Dinamo“ klubi
Final Lokomotiv Moskva Torpedo Gorkiy Lokomotiv Xarkov
1948-yil Markaziy "Metallurg" Moskva FK Dinamo Riga FK MVO Moskva
Rossiya I FK Dinamo Qozon FK Torpedo Gorkiy FK Krasnoye Znamia Ivanovo
Rossiya II Dzerjinets FK Chelyabinsk ODO Novosibirsk ODO Sverdlovsk
Ukraina "Lokomotiv Xarkov" FK FK Stal Dnepropetrovsk ODO Kiev
janubiy Dinamo Yerevan ODO Tbilisi "Spartaki" Tbilisi
Oʻrta Osiyo ODO Toshkent FK Dinamo Olma-Ota "Lokomotiv" Ashxobod
Final Lokomotiv Xarkov "Metallurg" Moskva Dinamo Yerevan
1949-yil Markaziy "Spartaki" Tbilisi FK Dinamo Kutaisi Spartak Vilnyus
Rossiya I "Dinamo" Rostov-Don FC VMS Moskva Dinamo Krasnodar
Rossiya II DO Sverdlovsk DO Novosibirsk Dzerjinets FK Chelyabinsk
Rossiya III "Sudostroitel Leningrad" futbol klubi DO Leningrad "Metallurg" Moskva
Rossiya IV Kalinin FK Kaliningrad FK Stroitel Dulevo FK Krasnoe Znamya Orexovo-Zuyevo
Ukraina FK Xarhovik Odessa Spartak Lvov ODO Kiev
Final Spartak Tbilisi Kalinin Kaliningrad Xarhovik Odessa

B sinf[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavsum Gʻolib Ikkinchi oʻrin Uchinchi
1950-yil VMS Moskva Torpedo Gorkiy Spartak Vilnyus
1951-yil Kalinin Dinamo Minsk Lokomotiv Moskva
1952-yil Xarkov Spartak Vilnyus "Lokomotiv Xarkov" FK FC VMS Moskva
Ivanovo Tbilisida FK Krasnoe Znamya Ivanovo FK Dinamo Olma-Ota
Boku Neftchi PFK FK Burevestnik Kishinyov FK Torpedo Gorkiy
Final Lokomotiv Xarkov Spartak Vilnyus Tbilisida
1953-yil 1-zona "Spartaki" Tbilisi Dinamo Yerevan "Torpedo" Rostov-na-Donu
2-zona Znamya Ivanovo FK FK Dinamo Minsk FK Metalurh Odessa
3-zona Shaxtyor Stalino FK Torpedo Gorkiy Zaporijya Metalurh FK
Final Dinamo Minsk Torpedo Gorkiy Shaxtyor Stalino
1954-yil 1-zona Spartak Yerevan Neftchi PFK ODO Tbilisi
2-zona FK Zenit Moskva Spartak Vilnyus "Ximik Moskva" FK
3-zona Shaxtyor Stalino "Torpedo" Rostov-na-Donu Zaporijya Metalurh FK
Final Shaxtyor Stalino Spartak Vilnyus Neftchi Baku
1955-yil 1-zona Burevestnik Kishinyov Spartak Kalinin ODO Kiev
2-zona ODO Sverdlovsk Spartak Yerevan ODO Tbilisi
1956-yil 1-zona Spartak Minsk Torpedo Taganrog Metalurh Zaporojya
2-zona Krilya Sovetov Kuybishev ODO Tbilisi Spartak Yerevan
1957-yil 1-zona Avangard Leningrad FK FK Torpedo Taganrog Avanhard Xarkov FK
2-zona FK Spartak Stanislav SKVO Lvov FK Trudovyie Rezervy Leningrad
3-zona SKVO Tbilisi Spartak Yerevan Neftchi PFK
Uzoq Sharq SKVO Xabarovsk FK Dinamo Vladivostok FK Burevestnik Tomsk
Final Avangard Leningrad Spartak Stanislav SKVO Tbilisi
1958-yil 1-zona SKVO Odessa FK Trudovyie Rezervy Leningrad "Avanhard Mykolaiv" FK
2-zona SKCF Sevastopol Zaporijya Metalurh FK Rostselmash FK Rostov-na-Donu
3-zona SKVO Lvov Spartak Minsk FK Lokomotiv Vinnitsa
4-zona SKVO Rostov-na-Donu Spartak Yerevan FK Kuban Krasnodar
5-zona SKVO Sverdlovsk "Qayrat Olma-Ota" FK FK Zvezda Perm
6-zona SKVO Xabarovsk FK Tomich Tomsk "Urojay Barnaul" FK
Final SKVO Rostov-na-Donu SKVO Sverdlovsk SKCF Sevastopol
1959-yil 1-zona FK Trud Voronej Dinamo Kirov FK "Avanhard Mykolaiv" FK
2-zona FK Trudovyie Rezervy Leningrad FK Trud Gluxovo Avanhard Xarkov FK
3-zona Spartak Yerevan FK Terek Grozniy FK Torpedo Taganrog
4-zona FK Lokomotiv Vinnitsa Baltika Kaliningrad FK SKVO Odessa
5-zona FK Admiralteyets Leningrad Volga Kalinin FK Zenit Ijevsk FK
6-zona "Pomir Leninobod" FK FK Mashinostroitel Sverdlovsk Magnitogorsk Metallurg FK
7-zona SKVO Sverdlovsk "Lokomotiv" Krasnoyarsk SKVO Xabarovsk
Rossiya finali Admiralteyets Leningrad Trudovyie qoʻriqxonasi Leningrad Trud Voronej
1960-yil Rossiya I FK Trud Voronej Spartak Leningrad "Shaxtyor Stalinogorsk" FK
Rossiya II Volga Kalinin FK FK Shinnik Yaroslavl Dinamo Kirov FK
Rossiya III FK Terek Grozniy FK Torpedo Taganrog Spartak Krasnodar
Rossiya IV Nijniy Tagil FK Metallurg FK Zvezda Perm "Lokomotiv" Chelyabinsk
Rossiya V FK Irtish Omsk SKA Xabarovsk Tomsk Sibelektromotor FK
Rossiya finali Trud Voronej FK Irtish Omsk Volga Kalinin
Ukraina I Sudnobudivnyk Mykolaiv FK Lokomotiv Vinnitsa "Arsenal" Kiev
Ukraina II Zaporijya Metalurh FK SKA Odessa FK Trudovi Rezervy Lugansk
Ukraina Final Metalurh Zaporijjya Sudobudivnyk Mykolaiv
Respublikalar I "Lokomotivi" Tbilisi "Urojay Minsk" FK FK Shirak Leninakan
Respublikalar II FK Torpedo Kutaisi "Pomir Leninobod" FK FC Progress Baku
Respublikalar finali Torpedo Kutaisi Lokomotivi Tbilisi
1961-yil Rossiya I Volga Kalinin FK "Metallurg" Cherepovets "Dinamo Leningrad" FK
Rossiya II Dinamo Kirov FK Baltika Kaliningrad FK FK Iskra Qozon
Rossiya III FK Krilia Sovetov Kuybishev Sokol Saratov FK "Traktor Stalingrad" futbol klubi
Rossiya IV FK Terek Grozniy Rostselmash FK Rostov-na-Donu FK Torpedo Taganrog
Rossiya V "Lokomotiv" Chelyabinsk FK Uralmash Sverdlovsk FK Stroitel Ufa
Rossiya VI SKA Xabarovsk SKA Novosibirsk FK Luch Vladivostok
Rossiya finali Krilya Sovetov Kuybishev Terek Grozniy Dinamo Kirov
Ukraina I "Chornomorets" Odessa FK Lokomotiv Vinnitsa FK Zirka Kirovohrad
Ukraina II SKA Odessa FK Trudovi Rezervy Lugansk FK Avanhard Jovti Vodi
Ukraina Final Chornomorets Odessa SCA Odessa Lokomotiv Vinnitsa
Respublikalar I "Lokomotivi" Tbilisi FK Shirak Leninakan Lokomotiv Gomel
Respublikalar II FK Torpedo Kutaisi Qaragʻandaning „Shaxtyor“ klubi FK Metallurg Rustavi
1962-yil Rossiya I FK Shinnik Yaroslavl Spartak Leningrad FK Tekstilshchik Ivanovo
Rossiya II FK Trud Voronej FK Trudovyie Rezervy Kursk Serpuxov FK
Rossiya III Spartak Krasnodar "Traktor" FK Volgograd Rostselmash FK Rostov-na-Donu
Rossiya IV FK Uralmash Sverdlovsk "Lokomotiv" Chelyabinsk FK Iskra Qozon
Rossiya V SKA Novosibirsk SKA Xabarovsk FK Luch Vladivostok
Rossiya finali Spartak Krasnodar Trud Voronej Uralmash Sverdlovsk
Ukraina I "Chornomorets" Odessa FK Polissya Jitomir FK Lokomotiv Donetsk
Ukraina II SKA Odessa Zaporijya Metalurh FK SKA Kiev
Ukraina III FK Trudovi Rezervy Lugansk Avanhard Simferopol FK Lokomotiv Vinnitsa
Ukraina Final Trudovye Rezervy Lugansk Chornomorets Odessa Avanhard Simferopol
Respublikalar I Lokomotiv Gomel FK Shirak Leninakan Nairi Yerevan FK
Respublikalar II Qaragʻandaning „Shaxtyor“ klubi FK Alga Frunze "Metallurg" FK Chimkent
Respublikalar finali Shaxtyor Qaragʻanda Lokomotiv Gomel

A sinfining ikkinchi guruhi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavsum Gʻolib Ikkinchi oʻrin Uchinchi Izohlar
1963-yil Shinnik Yaroslavl Torpedo Gorkiy Trud Voronej
1964-yil 1-kichik guruh Avanhard Xarkov FK "Chornomorets" Odessa Žalgiris Vilnyus
2-kichik guruh SCA Odessa Qaragʻandaning „Shaxtyor“ klubi Lokomotiv Moskva
Final Lokomotiv Moskva SCA Odessa "Paxtakor" Toshkent
1965-yil 1-kichik guruh FK Tekstilshchik Ivanovo FK Uralmash Sverdlovsk Avanhard Xarkov FK
2-kichik guruh FK Shinnik Yaroslavl FK Zorya Lugansk Žalgiris Vilnyus
Final Ararat Yerevan Qayrat Olma-Ota Avanhard Xarkov
1966-yil 1-kichik guruh Žalgiris Vilnyus FK Tekstilshchik Ivanovo FK Kuban Krasnodar
2-kichik guruh FK Zorya Lugansk SKA Kiev SKA Lvov
3-kichik guruh Politodel FK Qaragʻandaning „Shaxtyor“ klubi FK Stroitel Ufa
Final Zorya Lugansk Žalgiris Vilnyus Politotdel Toshkent
1967-yil 1-kichik guruh Dinamo Kirovobod FK Daugava Riga FK Kuban Krasnodar
2-kichik guruh SKA Kiev Zaporijya Metalurh FK SKA Lvov
3-kichik guruh Qaragʻandaning „Shaxtyor“ klubi FK Uralmash Sverdlovsk FK Alga Frunze
Final Dinamo Kirovobod Qaragʻandaning Shaxtyor SKA Kiev
1968-yil 1-kichik guruh "Karpaty Lvov" FK SKA Kiev SKA Odessa
2-kichik guruh Sudnobudivnyk Mykolaiv FK Metalist Xarkov FK Dnepr Dnepropetrovsk
3-kichik guruh FK Uralmash Sverdlovsk FK Spartak Orjonikidze "Dinamo" — Maxachqal’a
4-kichik guruh FK Irtish Omsk FK Kuzbass Kemerovo SKA Xabarovsk
Final Uralmash Sverdlovsk Karpati Lvov Irtish Omsk
1969-yil 1-kichik guruh FK Spartak Orjonikidze "Dinamo Leningrad" FK FK Kuban Krasnodar
2-kichik guruh SKA Xabarovsk FK Rubin Qozon "Metallurg" Kuybishev
3-kichik guruh FK Dnepr Dnepropetrovsk SKA Kiev FK Metalist Xarkov
4-kichik guruh Žalgiris Vilnyus Qaragʻandaning „Shaxtyor“ klubi "Lokomotivi" Tbilisi
Final Spartak Orjonikidze Dnepr Dnepropetrovsk SKA Xabarovsk

A sinfining birinchi guruhi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavsum Gʻolib Ikkinchi oʻrin Uchinchi
1970-yil Karpati Lvov Qayrat Olma-Ota Dnepr Dnepropetrovsk

SSSR Birinchi liga[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavsum Gʻolib Ikkinchi oʻrin Gʻolib Izohlar
1971-yil Dnepr Dnepropetrovsk Lokomotiv Moskva Chornomorets Odessa
1972-yil "Paxtakor" Toshkent Shaxtyor Donetsk "Chornomorets" Odessa
1973-yil Chornomorets Odessa Nistru Kishenev Lokomotiv Moskva
1974-yil Lokomotiv Moskva SKA Rostov/Donu Dinamo Minsk
1975-yil Krilya Sovetov Kuybishev Dinamo Minsk Torpedo Kutaisi
1976-yil Qayrat Olma-Ota Neftchi Baku "Paxtakor" Toshkent
1977-yil Spartak Moskva "Paxtakor" Toshkent Tavriya Simferopol
1978-yil Krilya Sovetov Kuybishev SKA Rostov/Donu Dinamo Minsk
1979-yil Karpati Lvov Kuban Krasnodar Pomir Dushanbe
1980-yil Tavriya Simferopol Dnepr Dnepropetrovsk Metalist Xarkov
1981-yil Metalist Xarkov Torpedo Kutaisi Lokomotiv Moskva
1982-yil Žalgiris Vilnyus Nistru Kishenev Kolos Nikopol
1983-yil Qayrat Olma-Ota SKA Rostov/Donu Fakel Voronej
1984-yil Fakel Voronej Torpedo Kutaisi SKA Karpaty Lvov
1985-yil Gʻarbiy FK Daugava Riga SKA Karpaty Lvov Kotayk FK
Sharq FK Shinnik Yaroslavl "Pomir Dushanbe" FK CSKA Moskva
Final Daugava Riga CSKA Moskva SKA Karpaty Lvov
1986-yil CSKA Moskva Guriya Lanchxuti Daugava Riga
1987-yil Chornomorets Odessa Lokomotiv Moskva Daugava Riga
1988-yil Pomir Dushanbe Rotor Volgograd CSKA Moskva
1989-yil CSKA Moskva Guriya Lanchxuti Qayrat Olma-Oti
1990-yil Spartak Vladikavkaz "Paxtakor" Toshkent Metalurh Zaporojya
1991-yil Rotor Volgograd Tiligul Tiraspol Uralmash Ekaterinburg

Ishtirokchilar va olingan joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy maqola: SSSR Birinchi ligasida oʻynagan futbol klublari roʻyxati

Maʼlumotlar 1970-yildan beri berilgan, oʻshanda ishtirokchilar soni sezilarli darajada qisqargan va qur’a kichik guruhlarga boʻlinmasdan oʻtkazila boshlangan

Mavsum 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91
Klublar soni 22 22 20 20 20 20 20 20 20 24 24 24 22 22 22 22 24 22 22 22 20 22
Alga (Frunze) 20 16 11 20 20 24
Atlantas (Klaypeda) 23
Bukovina (Chernivtsi) 5
Volgar (Astraxan) 13 21
Geolog (Tyumen) 12 12 11 11 20
Guriya (Lanchxuti) 11 14 18 9 10 17 4
Daugava (Riga) 17 19 19 8 14 7 8 21
Dinamo (Batumi) 11 11 11 19 16 18
Dinamo (Kirov) 15 22
Dinamo (Leningrad) 6 oʻn 20 13 19 22
Dinamo (Minsk) 4
Dinamo (Stavropol) 7 23 12 18 15 6 4 5 16
Dinamo (Suxumi) 12 10
Dnepr (Dnepropetrovsk) 17
Dnepr (Mogilev) 20
Zalgiris (Vilnyus) oʻn 20 7 6 18 6
Tong (Voroshilovgrad) 10 15 6 13 20 16 20
Soʻgʻdiyona (Jizzax) 19 18 19 16 13 22
Zvezda (Perm) 6 11 10 17 6 19 20 21
Zenit (Leningrad) 18 18
Zimbrul (Kishinyov) 11 17 12 6 5 11 10 8 8 8 18 19 24 10 7 19
Irtish (Omsk) 22
Iskra (Smolensk) 9 7 17 17 12 21 22
Qayrat Olma-Ota 4 17 14
Karpati (Lvov)

SKA Karpati (Lvov)

4 11
10 11 4 5 7 22
Kolos (Nikopol) 5 5 6 19 5 9 8 22
Kolxozchi (Ashxobod) 22 13 17 13 18 9 17 20 23
Kotayk (Abovyan) 10 19 13 18 9 14 17
Krivbas (Krivoy Rog) 19 18
Sovet qanotlari (Kuybishev) 7 6 4 8 4 22 20 22
Kuban (Krasnodar) 16 15 16 18 6 8 4 18 20 19 19 19 21
Kuzbass (Kemerovo) 18 15 7 15 8 6 16 12 14 22 10 9 15 13 6 15 15 20
"Lokomotiv" (Moskva) 4 4 15 6 6 6 4
"Lokomotiv" (Nijniy Novgorod) 16 8
Lokomotiv (Tbilisi) 15
Metalist (Xarkov) 5 8 16 19 19 7
Metallurg (Zaporojye) 4 4 6 13 13 13 16 14 10 20 13 12 5 5 13 12 9 17 7
Metallurg (Lipetsk) 5 19
"Navbahor" (Namangan) 9
Neftchi (Boku) 4 5 5 8 8 15
Neftchi (Fargʻona) 7
Pomir (Dushanbe) 18 15 8 14 9 10 11 5 13 4 9 9 12 8 4 5 4
Pardaugava (Riga) 22
"Paxtakor" (Toshkent) 14 17 7 5 12
Prikarpattya (Ivano-Frankivsk) 10 12 12 14 14 15 14 17 20
Rostselmash (Rostov-Donu) 7 10 oʻn 14 15 4
Rotor (Volgograd) 14 4 15 8 8 17
Rubin Qozon) 8 22 11 17 20
SKA (Kiyev) 19 17 21
SKA (Odessa) 11 15 16 16 20
SKA (Rostov-Donu) 12 10 11 15 11 9 20
SKA (Xabarovsk) 21 6 19 16 19 14 9 21
Spartak (Kostroma) 12 22
Spartak Moskva
Spartak (Nalchik) 15 16 14 14 20 16 23
Spartak (Orjonikidze) 5 9 17 17 9 15 15 18 13 15 21 16 16 16 18 13 17
Tavriya (Simferopol) 6 7 4 8 18 13 7 21 14 6 9 6
Toʻqimachilik ishchisi (Ivanovo) 12 7 13 12 20 21
Toʻqimachilik ishchisi (Kamishin) 11
Terek (Grozniy) 16 7 5 19
Tiligul (Tiraspol) 13
Torpedo (Kutaisi) 11 5 9 8 7 9 9 11 13 21 13
Traktor (Pavlodar) 21 24
Uralmash (Sverdlovsk) 14 12 18 16 18 12 17 9 24
Fakel (Voronej) 5 12 10 5 oʻn 20 5 oʻn 13
CSKA (Moskva)
Chernomorets (Odessa)
Shaxtyor Donetsk)
Konchi (Qaragʻanda) 9 9 10 18
Shinnik (Yaroslavl) 14 7 7 11 8 10 8 12 4 21 4 7 18 17 7 14 14 11 16 6 12

Gʻoliblar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Klub Gʻoliblar Ikkinchi oʻrin 3-oʻrin Yillar gʻalaba qozondi
Krilia Sovetov Kuybishev 5 1945, 1956*, 1961*, 1975, 1978
Lokomotiv Moskva 3 2 3 1947, 1964, 1974 yillar
Chernomorets Odessa 3 1 3 1961*, 1973, 1987-yillar
Dinamo Minsk 2 2 2 1953, 1956*
Torpedo Kutaisi 2 2 1 1960*, 1961*
Qayrat Olma-Ota 2 2 1 1976, 1983 yil
Fakel Voronej 2 1 3 1960*, 1984 yil
Ararat Yerevan FK 2 1 2 1959*, 1965 yil
CSKA Moskva 2 1 1 1986, 1989 yillar
Karpati Lvov FK 2 1 1970, 1979 yillar
"Lokomotiv" Xarkov 2 1 1948, 1952 yil
Admiralteyets Leningrad 2 1957, 1959*
Zarya Lugansk 2 1962*, 1966 yil
Spartak Orjonikidze 2 1969, 1990 yillar
Jalgiris Vilnyus 1 3 1 1982 yil
SKA Rostov-na-Donu 1 3 1958 yil
"Paxtakor" Toshkent 1 2 2 1972 yil
Dnepr Dnepropetrovsk 1 2 1 1971 yil
Zimbru Kishinev FK 1 2 1955*
"Shaxtyor Donetsk" 1 1 1 1954 yil
Serp va Molot Moskva 1 1 1936 yil
Spartak Leningrad 1 1 1937 yil
VVS Moskva 1 1 1946 yil
SKA Sverdlovsk 1 1 1955*
Qaragʻandaning „Shaxtyor“ klubi 1 1 1962*
"Lokomotiv" Tbilisi 1 1 1961*
Kuban Krasnodar 1 1 1962*
Rotor Volgograd 1 1 1991 yil
SC Tavriya Simferopol 1 2 1980 yil
Metallist Xarkov 1 2 1981 yil
Daugava Riga 1 2 1985 yil
"Metallurg" Zaporojye 1 2 1960*
Uralmash Sverdlovsk 1 2 1968 yil
Lokomotiv Vinnitsa 1 1 1959*
"Pomir Dushanbe" FK 1 1 1988 yil
Dinamo Tiflis 1 1936 yil
Krilia Sovetov Moskva 1 1939 yil
"Krasnaya Zarya Leningrad" futbol klubi 1 1940 yil
"Spartaki" Tbilisi 1 1949 yil
FC VMS Moskva 1 1950
FK MVO Moskva 1 1951 yil
FK Shinnik Yaroslavl 1 1963 yil
Dinamo Kirovobod 1 1967-yil
"Pomir Leninobod" FK 1 1959-yil*
Spartak Moskva 1 1977-yil

Barcha vaqt jadvali (eng yaxshi 20)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sovet Ittifoqi Birinchi ligasida 260 dan ortiq jamoalar oʻynagan.[3]

Jamoa respublika Fasllar Birinchi

mavsum

Oʻtgan

mavsum

Oʻynadi Yutuq Chizilgan Yoʻqotilgan uchun gollar Qarshi gollar Ballar 1 1-chi 2 3
Zaporojye Metallurg Ukraina 40 1947 yil 1990 yil 1470 563 406 501 1914 yil 1687 2095 yil 1 2
Shinnik Yaroslavl Rossiya 33 1957 yil 1991 yil 1276 493 353 430 1567 1426 1832 1
Pomir Dushanbe Tojikiston 36 1947 yil 1987 yil 1329 468 325 536 1621 1851 yil 1729 1 1
Kuban Krasnodar Rossiya 31 1949 yil 1991 yil 1116 436 287 393 1395 1287 1595 1 1
Fakel Voronej Rossiya 26 1954 yil 1991 yil 993 421 280 292 1231 913 1543 2 1 3
Nistru Kishinev Moldova 32 1947 yil 1991 yil 1154 406 322 426 1318 1416 1540 1 2
Kuzbass Kemerovo Rossiya 30 1948 yil 1990 yil 1086 402 244 440 1311 1397 1450
Uralmash Sverdlovsk Rossiya 30 1945 yil 1991 yil 1003 390 230 383 1316 1266 1400 1 2
Jalgiris Vilnyus Litva 26 1947 yil 1982 yil 924 374 262 288 1179 922 1384 1 3 1
Dnepr Dnepropetrovsk Ukraina 26 1939 yil 1980 yil 873 378 223 272 1226 1055 1357 1 2 1
Rotor Volgograd Rossiya 27 1951 yil 1991 yil 918 370 222 326 1251 1118 1332 1 1
Tekstilschik Ivanovo Rossiya 30 1939 yil 1983 yil 938 347 265 326 1179 1134 1306
Tavriya Simferopol Ukraina 23 1958 yil 1991 yil 890 343 240 307 1162 1043 1269 1 2
Daugava Riga Latviya 26 1948 yil 1989 yil 959 328 271 360 1104 1164 1255 1 2
SKA Karpaty Lvov Ukraina 23 1949 yil 1989 yil 813 344 202 267 1058 918 1234
Spartak Vladikavkaz Rossiya 24 1960 yil 1990 yil 933 340 212 381 1059 1177 1232 2
Chernomorets Odessa Ukraina 22 1940 yil 1973 yil 703 343 164 196 1132 771 1193 3 1 3
Torpedo Kutaisi Gruziya 20 1949 yil 1989 yil 746 338 169 239 1037 818 1183 2 2 1
Metallist Xarkov Ukraina 21 1947 yil 1981 yil 772 316 211 245 913 784 1159 1 2
Zvezda Perm Rossiya 26 1945 yil 1979 yil 840 306 221 313 1046 1061 1139

1 Gʻalaba uchun uchta ochko. 1973-yilda durang uchun ochko faqat keyingi penaltilar seriyasida gʻalaba qozongan jamoaga berildi. 1978-1988 yillarda ochkolar berilgan qur’alarning soni cheklangan edi.

SSSR Birinchi ligasida toʻp surgan Oʻzbek futbol klublari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jamoa Mamlakat Fasllar Birinchi

mavsum

Oʻtgan

mavsum

Oʻ Gʻ D M UG O"G +/- Ochko 1-chi 2 3
"Paxtakor" Toshkent Oʻzbekiston 15 1956-yil 1990-yil 520 230 138 152 777 568 +209 828
"Doʻstlik" Toshkent viloyati Oʻzbekiston 8 1962-yil 1969-yil 228 83 73 72 233 210 +23 322
Soʻgʻdiyona Jizzax Oʻzbekiston 6 1980-yil 1985-yil 257 82 56 119 301 407 −106 302
"Neftchi" Fargʻona Oʻzbekiston 5 1962-yil 1991-yil 220 76 71 73 223 249 −26 299
ODO Toshkent Oʻzbekiston 4 1947-yil 1953-yil 136 52 31 53 208 186 +22 187
Zarafshon Navoiy Oʻzbekiston 2 1968-yil 1969-yil 80 28 22 30 87 93 −6 106
"Mehnat zahiralari" Toshkent Oʻzbekiston 2 1958-yil 1959-yil 56 21 16 19 74 70 +4 79
"Navbahor" Namangan Oʻzbekiston 1 1991-yil 1991-yil 42 19 7 16 60 53 +7 64
Spartak Toshkent Oʻzbekiston 3 1947-yil 1955-yil 78 13 17 48 58 154 −96 56
Spartak Fargʻona Oʻzbekiston 2 1960-yil 1961-yil 59 11 15 33 64 115 −51 48
Toshkentning „Dinamo“ jamoasi Oʻzbekiston 1 1947-yil 1948-yil 30 14 3 13 52 40 +12 45
Dinamo Samarqand Oʻzbekiston 2 1960-yil 1961-yil 60 9 16 35 69 154 −85 43
"Mehnat" Toshkent Oʻzbekiston 1 1960-yil 1960-yil 30 11 9 10 35 32 +3 42
"Start" Toshkent Oʻzbekiston 1 1961-yil 1961-yil 23 9 3 11 27 34 −7 30
"Kimyogar" Chirchiq Oʻzbekiston 1 1962-yil 1962-yil 28 6 9 13 26 62 −36 27

Eslatma uchun: maʼlumotlar taxlil qilishda Ochkolar 3 ochkolik tuzimda hisoblangan. Durang uchun 1 ochkodan hisoblangan.

Umumiy malumotlar va SSSR Birinchi ligasiga oid maʼlumotlari haqida footballfacts dan foydalanildi[4]

Zaxira jamoalar oʻrtasidagi SSSR futbol chempionati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavsum Chempion Ikkinchi oʻrin egasi 3-oʻrin Eng yaxshi toʻpurar
1971 yil Chernomorets Odessa (1) Zaporojye Metallurg Dnepr Dnepropetrovsk
1972 yil ? ? ?
1973 yil ? ? ?
1974 yil SKA Rostov-na-Donu (1) Dinamo Minsk Krilya Sovetov Kuybishev
1975 yil ? ? ?
1976 yil ? ? ?
1977 yil ? ? ?
1978 yil Dinamo Minsk (1) SKA Rostov-na-Donu Karpati Lvov
1979 yil Jalgiris Vilnyus (1) Pomir Dushanbe Karpati Lvov
1980 yil Kolos Nikopol (1) SKA Odessa Metallist Xarkov
1981 yil ? ? ?
1982 yil SKA-Karpaty Lvov (1) SKA Odessa Kolos Nikopol
1983 yil Iskra Smolensk (1) Lokomotiv Moskva SKA Rostov-na-Donu
Zaporojye Metallurg (1) Qayrat Olma-Ata SKA-Karpaty Lvov
1984 yil Iskra Smolensk (2) Zvezda Jizak Nistru Kishinev
1985 yil ? ? ?
1986 yil ? ? ?
1987 yil ? ? ?
1988 yil ? ? ?
1989 yil ? ? ?
1990 yil ? ? ?
1991 yil ? ? ?

Musobaqa toʻpurari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yil Oʻyinchi Yalangʻoch Jamoa
1970 yil Yanos Gabovda 24 "Karpat Lvov
1971 yil Vitaliy Razdaev [ru] 24 "Kuzbas" Kemerovo
1972 yil Berador Abduraimov 34 "Paxtakor" Toshkent
1973 yil Anatoliy Shepel 38 "Chornomorets" Odessa
1974 yil Aleksandr Markin 25 "Yulduzli" Perm
Mikola Klymov "Tavriya" Simferopol
1975 yil Anatoliy Ionkin 27 "Qayrat" Olma-Ota
1976 yil Elbrus Abbosov 28 Neftchi Baku
1977 yil Anatoliy Zinchenko 19 "Dinamo" Leningrad
Vitaliy Razdaev "Kuzbas" Kemerovo
Ihor Nadein "Nistru" Kishinev
1978 yil Oleksandr Ploshnik [ru] 20 Kuban Krasnodar
Sergey Andreev SKA Rostov-na-Donu
1979 yil Stepan Yurchishin 42 "Karpat Lvov
1980 yil Vladimir Naumenko 33 "Tavriya" Simferopol
1981 yil Ravil Sharipov 26 "Metalurg" Zaporijjya
1982 yil Jorj Kolyadiuk 26 "Kolossus" Nikopol
1983 yil Yuriy Bondarenko 25 "Tavriya" Simferopol
1984 yil Revaz Chelebadze 27 "Dinamo" Batumi
1985 yil Valeriy Shmarov 29 CSKA Moskva
1986 yil Vazgen Manasyan 27 "Pomir" Dushanbe
Besik Pridonishvili "Guriya" Lanchxuti
1987 yil Viktor Pimushyn [ru] 23 "Kuzbas" Kemerovo
1988 yil Mushin Muhamadiyev 22 "Pomir" Dushanbe
Oleksandr Nikitin [ru] "Rotor" Volgograd
1989 yil Valeriy Masalitin [ru] 32 CSKA Moskva
1990 yil Igor Shkvirin 37 "Paxtakor" Toshkent
1991 yil Sergey Gusev 25 "Tiligul" Tiraspol

Eng yaxshi toʻpurarlarning umumiy koʻrsatkichlari:

№ Oʻyinchi Yalangʻoch Jamoalar
1 Vitaliy Razdaev 216 "Kuzbas" Kemerovo
2 Vladimir Tursunov 173 "Pomir" Dushanbe
3 Viktor Pimushyn 125 "Kuzbas" Kemerovo,

„Baltika“ Kaliningrad, „Mash’al“ Voronej

4 Vazgen Manasyan 120 "Pomir" Dushanbe
5 Ravil Sharipov 118 "Spartak" Nalchik

„Metallurg“ Zaporijjya

6 Vladimir Naumenko 113 "Tavria" Simferopol

„Geolog“ Tyumen

7 Sergey Andreev 112 SKA Rostov-na-Donu

„Rostsilmash“

8 Aleksandr Starkov 110 "Daugava" Riga
9 Oleksandr Ploshnik 108 Kuban Krasnodar

SKA Rostov-Don Spartak Vladikavkaz

10 Evgeniy Milevskiy [uz] 102 "Daugava" Riga
11 Jorj Kolyadiuk 101 "Metallurg" Zaporijjiya

„Kolos“ Nikopol

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • SSSR Birinchi liga kubogi

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1947-yil SSSR Birinchi ligasidagi Yaroslavl Torpedosining rekordini oʻz ichiga olmaydi
  2. 1947-1952 yillardagi Stalinobod Dinamosining rekordi

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Evgeni Kazakov. Sovet Birinchi Futbol Ligasi (Pervaya liga SSSR po futbolu). Sovet futbol chempionatlari tarixi. 1-jild (1936—1969). 2019-yil
  • " Trudovye „ zaxirasi bir necha mavsum davomida “Dinamo Leningrad" oʻrnini egalladiKeyinchalik ularning oʻrniga "Dinamo " tiklandi.
  • 1989-yilgi mavsumdan soʻng Boltiqboʻyi davlatlari (Latviya, Litva, Estoniya) va Gruziya jamoalari Sovet futbol musobaqalarini tark etishdi. Faqat ikki pro-sovet, rossiyaparast jamoalar: Pardaugava (Riga) va Dinamo Suxumi ishtirok etishda davom etishdi.
  • Tugatilish. Rossiya SFSR klublari Sovet Oliy Ligasidagi Har bir respublika Oʻz jamoalar' bilan Yangi chempiontlarini tuzdi. Rossiya Oliy futbol Divizionini tashkil qiladi va boshqa sobiq SSR klublari ham xuddi shunday qilishadi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Footballfacts.ru saytidagi Vitaliy Razdaevning profili“ (2015-yil 3-yanvar). 2022-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 3-yanvar.
  2. ↑ Profіl Vіtalіya Razdaєva na saytі footballfacts.ru [1] (Wayback Machine saytida 3 January 2015[Date mismatch] sanasida arxivlangan)
  3. ↑ „Чемпионат СССР, первая лига“.
  4. ↑ „SSSR Birinchi ligasi haqida barcha ma'lumot“ (2022-yil 15-avgust). 2022-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-avgust.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=SSSR_Birinchi_Ligasi&oldid=3908191" dan olindi