Kontent qismiga oʻtish

Dubayda turizm

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Al Fahidi tarixiy mahallasi (shuningdek, Al Bastakiya deb ham ataladi) Dubayning tarixiy tumani va asosiy sayyohlik maskanidir

Dubay dunyodagi yetakchi sayyohlik yoʻnalishlaridan biri hisoblanuvchi shahar boʻlib, uning turizm sohasi asosiy daromad manbai hisoblanadi. 2016-yilda shahar kamida bir kecha tunab qolgan 14.9 million mehmonni qabul qildi[1]. 2018-yilda Dubay xalqaro tashrif buyuruvchilar soni boʻyicha dunyoda eng koʻp tashrif buyurilgan toʻrtinchi shahar maqomiga ega boʻlgan[2].

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1966-yilda neft konlarining topilishi hozirgi Dubayning rivojlanishiga turtki bergan bo‘lsa-da, Shayx Rashid bin Said Al Maktum (1958-yildan 1990-yilgacha hukmronlik qilgan) bir kun kelib Dubayda neft tugab qolishini anglab yetdi va shu bois neftdan ham uzoqroq davom etadigan iqtisodiyotni barpo etishga kirishdi[3]. Shayx Rashidga xos boʻlgan iqtibos uning 1966-yilda topilgan va 1969-yilda ishlab chiqarila boshlagan Dubay nefti bir necha avloddan keyin tugab qolishi haqidagi xavotirini aks ettiradi. Shayx Rashid shunday degan edi: „Bobom tuya mingan, otam tuya mingan, men Mercedesda yuraman, o‘g‘lim Land Roverda yuradi, uning o‘g‘li ham Land Roverda yuradi, ammo uning o‘g‘li yana tuya minadi“[4]. Shayx Rashid shaharning savdo tarixiga asoslanib, Dubay iqtisodiyotini diversifikatsiya qilish kerakligini erta angladi va shu sababli Dubayni mintaqaning savdo hamda xizmat koʻrsatish markazi sifatida tashkil etishga kirishdi. 1979-yilga kelib, u butun Birlashgan Arab Amirliklari uchun logistika markazi va dunyodagi eng yirik sun’iy portga aylangan Jabal Ali portini barpo etishda muvaffaqiyat qozondi. U, shuningdek, Dubay xalqaro aeroportini modernizatsiya qildi va oʻsha paytda Yaqin Sharqdagi eng baland bino boʻlgan Dubay jahon savdo markazini qurdi. 1970-yillarning oxiriga kelib, Dubay iqtisodiyotini faqatgina neft qazib olishga qaratilgan iqtisodiy tushunchadan uzoqlashtirish va turizm kabi boshqa sohalarni diversifikatsiya qilish uchun zamin yaratildi[5].

1989-yilda Dubayni yuqori darajadagi bozor va nufuzli biznes markazlari uchun hashamatli manzil sifatida targʻib qilish uchun Dubay savdo va turizmni rivojlantirish kengashi tashkil etildi. 1997-yil yanvar oyida uning oʻrnini Turizm va tijorat marketingi departamenti (DTCM) egalladi[6].

2013-yil may oyida Dubay hukumati 2020-yilga borib yiliga 20 million sayyohni jalb qilish va Dubayni xalqaro dam oluvchi sayohatchilar, shuningdek, biznes sayohatchilar uchun birinchi tanlov yo‘nalishiga aylantirish maqsadida Dubay turizm strategiyasi 2020 ni ishga tushirdi[7]. 2018-yilda strategiya 2022-yilda 21–23 million, 2025-yilga kelib esa 23–25 million tashrif buyuruvchini jalb qilish boʻyicha yangi maqsadlarni belgilash orqali kengaytirildi[8].

Dubayning COVID-19 pandemiyasiga qarshi choralarni ko‘rishiga turizm sohasini saqlab qolish zarurati to‘sqinlik qildi[9]. COVID-19 bilan bir qatorda, Dubayning sayyohlik sohasi amirlikdagi inson huquqlari holati, ayniqsa, malika Latifa bin Muhammad Al Maktumga nisbatan munosabat haqidagi xalqaro xabardorlikning kuchayishi tufayli ham zarar ko‘rdi[10].

Tashrif buyuruvchilar va ularning xarajatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1982-yildan beri Dubay sayyohlar uchun eng tez rivojlanayotgan yoʻnalishlardan biri boʻlib kelmoqda. 2002-yilda tashrif buyuruvchilar asosan Fors ko‘rfazi arab davlatlari hamkorlik kengashiga aʼzo mamlakatlardan boʻlgan, ulardan tashrif buyurgan sayyohlar jami sayyohlarning 34 % ini, Janubiy Osiyo 25 % ini, boshqa arab davlatlari 16 % ini, Yevropa 15 % ini va Afrika fuqarolari 9 % ini tashkil etdi. 2003-yilda turizmdan tushgan daromad 1 milliard dollardan oshdi va neft daromadlaridan oshib, toʻgʻridan-toʻgʻri hamda bilvosita YaIMning mos ravishda 17 % va 28 % idan ortigʻini tashkil etdi[11].

2019-yilning yanvar-iyun oylarida Dubayga 8.36 million xalqaro sayyoh tashrif buyurdi. Eng koʻp tashrif buyuruvchilar Hindiston (997,000), Saudiya Arabistoni (755,000) va Buyuk Britaniya (586,000) mamlakatlari fuqarolaridan iborat boʻlgan[12].

MasterCardning „Xalqaro shaharlar indeksi 2019“ maʼlumotlariga koʻra, sayyohlar Dubayda boshqa mamlakatlarga qaraganda koʻproq pul sarflaydi. 2018-yilda mamlakat ketma-ket toʻrtinchi yil roʻyxatda birinchi oʻrinni egalladi va sayyohlarning umumiy xarajatlari 30.82 milliard dollarni tashkil etdi, bu 2017-yilga nisbatan 3.8 foizga koʻpdir (29.70 milliard dollar). Bir sayyoh sarflagan kunlik oʻrtacha xarajat 553 dollardan iborat boʻldi[13].

2019-yilda Dubayga jami 16.73 million sayyoh tashrif buyurdi, bu oʻtgan yilga nisbatan 5.09 foizga koʻpdir. Biroq, 2020-yilda koronavirus pandemiyasi tufayli tashrif buyuruvchilar sonida 5.51 millionga kamayish holati kuzatildi[14].

Yil
Jami xalqaro tashrif buyuruvchilar
[15][16][17][18][19] 		Oʻsish/Kamayish Tashrif buyuruvchilar sarflagan pulning oʻrtacha miqdori ($)[20]
1982 374,400 ―
1990 632,903 69.04 %
1991 716,642 13.23 %
1992 944,350 31.77 %
1993 1,088,000 15.21 %
1994 1,239,000 13.88 %
1995 1,601,000 29.22 % 632,000,000.00
1996 1,768,000 10.43 % 743,000,000.00
1997 1,792,000 1.36 % 814,000,000.00
1998 2,184,000 21.88 % 859,000,000.00
1999 2,481,000 13.60 % 893,000,000.00
2000 3,027,000 22.01 % 1,063,000,000.00
2001 3,626,625 19.81 % 1,200,000,000.00
2002 4,756,280 31.15 % 1,332,000,000.00
2003 4,980,228 4.71 % 1,438,000,000.00
2004 5,420,000 8.83 % 1,593,000,000.00
2005 6,160,003 13.65 % 3,218,000,000.00
2006 6,441,670 4.57 % 4,972,000,000.00
2007 6,951,798[21][22] 7.12 % 6,072,000,000.00
2008 6,996,449[23] 0.64 % 7,162,000,000.00
2009 7,580,000[24] 8.34 % 7,352,000,000.00
2010 8,410,000 10.95 % 8,577,000,000.00
2011 9,910,000 17.84 % 9,204,000,000.00
2012 10,950,000 10.49 % 10,924,000,000.00
2013 12,900,000 17.81 % 12,389,000,000.00
2014 13,200,000 2.33 % 15,221,000,000.00
2015 14,200,000 7.58 % 17,481,000,000.00
2016 14,870,000 4.72 % 19,496,000,000.00
2017 15,790,000 6.19 % 21,048,000,000.00
2018 15,920,000 0.82 % 21,390,000,000.00
2019 16,730,000 5.09 %
2020 5,510,000 Decrease −67.07 %
2021 7,280,000 32.12 %

Turar joy

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Burj al-Arab mehmonxonasi

Soʻnggi uch yil ichida Dubayda 4 va 5 yulduzli mehmonxonalar hamda xonalar soni koʻpaygan, ammo standart mehmonxona kvartiralari kamaygan. Xonalarning umumiy soni 2015-yildan 2017-yilga qadar 9,098 taga koʻpayib, 9.25 foizga oʻsdi. Expo 2020dan oldin Dubaydagi mehmonxonalar taklif tezlashgani sababli talabni ragʻbatlantirish uchun xona narxlarini pasaytirdi. 2019-yil avgust oyidagi maʼlumotlarga koʻra, Dubay mehmonxonachilari talabning 7.4 % oʻsishiga qarshi taklifning 7.6 % ga oʻsganligi haqida xabar berishgan[25]. 2019-yil iyun oyida oʻrtacha xona narxlari 486 AEDni tashkil etgan boʻlsa, 2018-yilning xuddi shu oyida xonalarning oʻrtacha narxlari 544 AEDni tashkil etdi[26]. 2019-yil iyul oyida Dubaydagi Jumeirah Group MChJ turizmning pasayishi tufayli 500 kishini ishdan boʻshatdi. 2019-yilning ikkinchi choragida mehmonxona sektori 2009-yildan beri eng yomon chorakni boshdan kechirdi[27].

Mehmonxona inventar raqamlari 2014—2020[28]
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Jami 5 yulduzli mehmonxonalar 91 96 103 113 128 134 143
Jami 5 yulduzli mehmonxona xonalari 31,551 33,122 35,853 38,543 43,133 44,067 47,035
Jami 4 yulduzli mehmonxonalar 106 112 122 146 158 161 181
Jami 4 yulduzli mehmonxona xonalari 21,208 22,990 25,289 29,908 33,120 34,905 40,377
Jami 1-3 yulduzli mehmonxonalar 264 267 260 260 258 225 243
Jami 1-3 yulduzli mehmonxona xonalari 19,714 21,767 21,591 22,634 24,491 21,732 25,384
Jami mehmonxona kvartiralari (lyuks/superior) 66 66 65 68 68 74 80
Jami lyuks/superior xonalar 9 641 9,519 9,786 10,522 10,520 11,845 12,606
Mehmonxona kvartiralarining umumiy soni (standart) 150 140 131 129 129 117 108
Umumiy standart xonalar 16,219 15,447 14,930 14,360 14,856 14,398 12,548
Jami muassasalar 657 677 681 681 716 741 711 755
Jami mavjud xonalar 92,333 98,333 102,845 107,431 115,967 126,120 126,947 137,950
Oʻrtacha bandlik 79 % 77 % 78 % 78 % 76 % 75 % 54 % 67 %

Diqqatga sazovor joylari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Al Fahidi qal’asi

Dubayning qadimiy madaniyati ko‘pincha iqtisodiy rivojlanish tufayli e’tibordan chetda qolsa-da, uning ba’zi jihatlarini shaharni ikkiga – Bur Dubay va Dayraga ajratib turuvchi daryo atrofidagi joylarga tashrif buyurish orqali ko‘rish mumkin. Daryoning Bur Dubay tomonidagi binolar eski shaharning asosiy qiyofasini namoyon etadi. Tarixiy Dubayning saqlanib qolgan kam sonli qismlaridan biri bo‘lgan Heritage qishlog‘i (Meros qishlog‘i) qadimiy binolarni o‘z ichiga olgan. Unga qo‘shni joylashgan Diving qishlog‘i (G‘avvoslik qishlog‘i) marvarid qidiruvi va baliq ovlash haqidagi ko‘rgazmalarni taqdim etadi. Diving qishlog‘i butun „Shindagha“ hududini madaniy shaharga aylantirish va Dubaydagi hayotni o‘tmishdagidek qayta tiklashga qaratilgan ulkan rejaning bir qismini tashkil qiladi.

Boshqa diqqatga sazovor joylar orasiga Shayx Said Al Maktum uyi, taxminan 1799-yilda qad rostlagan Al Fahidi qal’asidagi Dubay muzeyi va Dubay shahridan 115 kilometr janubi-sharqda, qoyali Hatta togʻlarining qoq markazida joylashgan Hattaning Heritage qishlogʻi kiradi. Qishloqning tarixi 2000—3000-yilga borib taqaladi. U 30 ta binodan iborat boʻlib, ularning har biri hajmi, ichki tuzilishi va foydalanilgan qurilish materiallari bilan farqlanadi: binolarda loy, pichan, sandal daraxti va palma barglari kabi rekonstruksiya paytida ishlatilgan materiallardan foydalanishga katta eʼtibor berilgan. Sharia masjidi XIX asr boshlarida xuddi shu qurilish materiallaridan foydalangan holda qurilgan eski masjid boʻlib, katta namozxona, sud va hovli, minora va boshqa xoʻjalik xonalaridan iborat[29]. Boshqa muzeylar orasiga Al Ahmadiya maktabi ham kiradi.

Xarid qilish

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dubay savdo markazidagi Dubay favvorasi

Dubay „Yaqin Sharqning savdo markazi“ laqabini olgan[30][31]. Shahar mintaqadagi mamlakatlardan va Sharqiy Yevropa, Afrika hamda Hindiston yarimorolidan koʻplab xarid qiluvchi sayyohlarni jalb qiladi. Dubay souk tumanlari bilan mashhur. Souk arabcha soʻz boʻlib, bozor yoki har qanday turdagi tovarlar olib kelinadigan yoki almashtiriladigan joyni anglatadi. Anʼanaga koʻra, Uzoq Sharq, Xitoy, Shri Lanka hamda Hindistondan kelgan kemalar oʻz yuklarini boʻshatishadi va tovarlarni kema ustaxonalari yonidagi bozorlarda savdolashib sotishadi[32].

Shaharda zamonaviy savdo markazlari va kiyim-kechak doʻkonlari ham mavjud. Dubay xalqaro aeroportida Dubai Duty Free xizmati xalqaro aeroportdan foydalanadigan turli millatli yoʻlovchilarga tovarlarni yetkazib berishni taklif qiladi. Duty Free hududlari va yirik savdolardan tashqari, Dubay dunyodagi eng qimmat xarid yo‘nalishlaridan biri sifatida shuhrat qozongan[33].

Dubayda kiyim-kechak doʻkonlari, baʼzi elektronika doʻkonlari, universal doʻkonlar va supermarketlar qatʼiy narx asosida ishlasa-da, boshqa savdo shoxobchalarining koʻpchiligi doʻstona narx kelishish jarayonini hayot tarzining bir boʻladi deb bilishadi.

Dubayning koʻplab savdo markazlari har bir isteʼmolchining ehtiyojlarini qondira oladi. Shaharda avtomobillar, kiyim-kechak, zargarlik buyumlari, elektronika, mebel jihozlari, sport anjomlari va boshqa har qanday tovarlar bir tom ostida boʻlishi mumkin[34].

Dubay savdo festivali har yili yanvar oyida oʻtkaziladigan bir oylik festivaldir. Festival davomida butun amirlik yirik savdo markaziga aylanadi. Bundan tashqari, festival musiqiy shoular, sanʼat koʻrgazmalari va folklor raqslarni ham oʻz ichiga oladi[35].

Dubayning yozgi syurprizlari (DYS) — iyun, iyul va avgust oylarida oʻtkaziladigan Dubay savdo festivalining yozgi versiyasi. Dubay hukumati Dubayni oilaviy dam olish maskani sifatida targʻib qilish maqsadida 1998-yilda Dubay yozgi syurprizlari festivalini oʻtkaza boshlagan. DYS ko‘ngilochar tadbirlar, ovqatlanish chegirmalari va xarid qilish bo‘yicha ajoyib takliflarni taqdim etadi.

Madaniy sezgirlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sayyohlar oʻzlari musulmon boʻlmasalar ham, jamoat joylarida musulmonlik diniy cheklovlariga rioya qilishlari kerak, masalan, Ramazon oyida kunduzi jamoat joylarida ovqatlanish yoki ichishdan saqlanish lozim boʻladi[36].

Dubayda jinoyat qonunchiligining bir qismi sifatida kamtarona kiyinish qoidalari mavjud[37]. Dubay savdo markazida yengsiz ustki kiyimlar va kalta liboslar kiyish tavsiya etilmaydi[38][39]. Kiyimlar mos uzunlikda boʻlishi tavsiya etiladi[37].

Dubayda gomoseksualizm, jumladan, sayyohlar uchun ham jinoyat hisoblanadi. Biroq, Dubayda faol yer osti gey hayoti mavjud bo‘lib, hokimiyat organlari qonunni amalga oshirish uchun gomoseksuallarni ataylab qidirmaydi[40].

Transporti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dubay xalqaro aeroporti xalqaro yoʻlovchi tashish boʻyicha dunyodagi eng gavjum aeroport hisoblanadi

Ko‘plab poytaxtlar va boshqa yirik shaharlardan Dubayga toʻgʻridan-toʻgʻri reyslar mavjud. 120 tadan ortiq aviakompaniyalar Dubay xalqaro aeroportiga keladi va u yerdan 260 tadan ortiq yoʻnalishlarga parvozni amalga oshiradi. Dubay xalqaro aeroporti xalqaro yoʻlovchi tashish boʻyicha dunyodagi eng gavjum aeroport hisoblanadi[41]. Shuningdek, Dubay, 100 tadan ortiq yoʻnalishlarga rejali qatnovlarni amalga oshiradigan Emirates Airline kompaniyasining asosiy bazasi ham hisoblanadi.

2009-yil iyun oyida Emirates aviakompaniyasi alohida ehtiyojli yo‘lovchilar uchun jo‘nash va kelish joylarida maxsus xizmat ko‘rsatish hududini tashkil etdi. Bu esa nogironlar aravachasidagi yo‘lovchilarga yanada shaxsiylashtirilgan xizmatdan foydalanish imkoniyatini berdi[42]. 

2001-yilda Dubayda birinchi kruiz terminalining tashkil etilishi va 2010-yil fevral oyida yuqori xizmat ko‘rsatish imkoniyatiga ega bo‘lgan yangilangan Yangi Dubay kruiz terminalining ochilishi kruiz kompaniyalari operatorlarining e’tiborini o‘ziga jalb etdi. Dubayga kruizlar Singapur, Sidney, Afina, Dover, Venetsiya, Keyptaun, Civitavecchia, Pirey, Iskandariya, Istanbul, Nyu York, Southampton, Barselona, Fort Lauderdale, Mayami, Los-Anjeles, Mumbay, Gonkong, Shanxay, Monte-Karlo, Mombasa, Viktoriya, Cairns va boshqalar orqali amalga oshiriladi[43]. 

Birlashgan Arab Amirliklarida yirik shaharlar va qishloqlarni bogʻlaydigan yoʻllar tarmogʻi, jumladan, Saudiya Arabistoni hamda Ummon bilan chegaradosh mamlakatlarga chiqish imkoniyatini beradigan Dubay va Abu-Dabi oʻrtasidagi koʻp polosali avtomagistral mavjud. Dubay va Birlashgan Arab Amirliklaridagi avtomobil yoʻllari va asosiy yoʻllar Amirlik marshrut raqami bilan belgilanadi. Tezlik chegaralari yoʻl belgilarida koʻrsatiladi va odatda ular shahar atrofida 60–80 km/h (37–50 mph)ni, boshqa joylarda 100–120 km/h (62–75 mph)ni tashkil qiladi[44]. 

Dubay eng yaxshi taksi xizmatlari koʻrsatish reytingida Tokio va Singapurdan keyin uchinchi oʻrinni egallagan[45]. 

Noqonuniy giyohvand moddalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dubayga kiruvchi sayohatchilar giyohvand moddalarni noqonuniy isteʼmol qilish yoki kontrabanda bilan bogʻliq qattiq jazolar haqida ogohlantiriladi. Dubay hokimiyati organlari noqonuniy moddalarning eng kichik miqdorlarini ham aniqlash maqsadida yuqori sezgirlikka ega uskunalardan foydalanib, puxta tekshiruvlar o‘tkazadilar[46]. 2008-yil 11-fevralda Dubai City News nashri Dubayning yuqori martabali sudyasining gaplaridan iqtibos keltirdi: „Ushbu qonunlar har qanday odamni giyohvand moddalarni tashish yoki iste’mol qilishdan qaytarishga yordam beradi. Birovdan topilgan noqonuniy giyohvand moddalar miqdori 0,05 gramm boʻlsa ham, u aybdor deb topiladi. Jazo kamida toʻrt yilni tashkil etadi. Xulosa aniq — giyohvand moddalarga toqat qilinmaydi“[46].

Salomatlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dubayga kirishda hech qanday maxsus emlash talab qilinmaydi, ammo sayyohlarga sayohat qilishdan oldin tegishli tibbiy sugʻurta sotib olish tavsiya etiladi. Zamonaviy sog‘liqni saqlash tizimining so‘nggi yutuqlaridan biri sifatida Dubay shahri Dubaydagi deyarli barcha shifokorlarning onlayn tibbiy maslahat xizmatlarini taklif etmoqda[47].

Sport turizmi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dubay quyidagi xalqaro chempionatlarga mezbonlik qiladi:

  • Dubay jahon kubogi — dunyodagi eng boy ot poygasi
  • Dubai Classic — golf chempionati
  • Barclays — erkaklar va ayollar uchun Dubay tennis musobaqasi
  • UIM World Powerboat poygasi
  • Rugby Sevens
  • Dubai International Rally
  • Dubai Snooker Classic
  • The UAE Desert Challenge
  • The Standard Chartered Dubai Marathon

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „14.9 million overnight visitors for Dubai in 2016“. Gulf News. 2017-yil 29-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-may 2017-yil.
  2. ↑ Murray. „The 20 most visited cities around the world in 2018“. Business Insider. 2019-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-yanvar 2019-yil.
  3. ↑ „Dubai Tourist Information“. 22-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  4. ↑ Gluckman. „Hong Kong of the Desert?“. 4-fevral 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-aprel 2012-yil.
  5. ↑ Sharpley, Richard. Tourism Development and the Environment:Beyond Sustainability?. Earthscan, 2009 — 184-bet. ISBN 9781844077328. Qaraldi: 16-noyabr 2021-yil. 
  6. ↑ „Sorry, the page you requested was not found“. www.zu.ac.ae. 10-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-yanvar 2020-yil.
  7. ↑ „Dubai Department of Tourism Vision“. www.visitdubai.com. 22-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  8. ↑ Bridge. „Dubai expands tourism ambitions, sets new target for 2025“. ArabianBusiness.com. 22-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  9. ↑ Saifi. „How Dubai is paying the price for letting in tourists“. www.cnn.com. CNN. 18-oktabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-noyabr 2021-yil.
  10. ↑ Abdellatif. „Dubai Faces Festering Tourism Challenges Beyond Pandemic“. skift.com. Skift. 16-noyabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-noyabr 2021-yil.
  11. ↑ Henderson, Joan c. (2006). „Tourism in Dubai: Overcoming Barriers to Destination Development“. International Journal of Tourism Research. 8-jild, № 6. 84-85-bet. doi:10.1002/jtr.557. 4-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 16-noyabr 2021-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  12. ↑ Staff Reporter. „8.36 million tourists visit Dubai in first half of 2019“. Khaleej Times. 22-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  13. ↑ „At $30 billion, Dubai takes in the most global tourist dollars by far“. Consultancy-ME (6-sentabr 2019-yil). 15-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-sentabr 2019-yil.
  14. ↑ „Dubai Tourism Statistics - Visitor Numbers, Number Of Hotels And Rooms“ (inglizcha). Dubai Online. 9-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-aprel 2022-yil.
  15. ↑ „Dubai tourism: number of visitors 2016“. Statista. 7-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  16. ↑ „Dubai received 15.92 million visitors in 2018 with most coming from India“. The National (24-fevral 2019-yil). 30-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  17. ↑ „Wayback Machine“ (4-mart 2021-yil). 2021-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan.
  18. ↑ Fernandes, Cedwyn; Karnik, Ajit V. (2010). „Estimating Elasticity of Demand for Tourism in Dubai“. Tourism Analysis. 15-jild. 57–69-bet. doi:10.3727/108354210X12724734223630. 26-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-yanvar 2020-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  19. ↑ „Dubai welcomes 16.73 million tourists in 2019“. Gulf Business (23-yanvar 2020-yil). 2-sentabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-yanvar 2020-yil.
  20. ↑ „UAE Tourism Statistics 1995-2021“. www.macrotrends.net. 27-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-mart 2021-yil.
  21. ↑ „Archived copy“. 11-may 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-may 2022-yil.
  22. ↑ Stephenson, Marcus L.; Ali-Knight, Jane (1-dekabr 2010-yil). „Dubai's tourism industry and its societal impact: social implications and sustainable challenges“. Journal of Tourism and Cultural Change. 8-jild, № 4. 278–292-bet. doi:10.1080/14766825.2010.521248. 11-may 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 4-mart 2021-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  23. ↑ „Archived copy“. 11-may 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-may 2022-yil.
  24. ↑ Jain. „SPECIAL: Dubai's tourism sector bounces back - eb247 - News - National - Emirates24|7“. www.emirates247.com. 5-dekabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-mart 2021-yil.
  25. ↑ Bridge. „Dubai hotels cut room rates to stimulate demand as supply accelerates“. ArabianBusiness.com. 22-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  26. ↑ Jr. „Dubai hotel room rates fall, despite rise in occupancy“. ArabianBusiness.com. 22-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  27. ↑ Parasie, Nicolas; Pacheco, Filipe. „Dubai's Jumeirah Cuts 500 Jobs as Tourism Industry Struggles“. Bloomberg News (29-iyul 2019-yil). 31-iyul 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-iyul 2019-yil.
  28. ↑ „About Dubai Tourism - DTCM Statistics & Performance | Visit Dubai“. www.visitdubai.com. 16-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  29. ↑ „Luxury Hotels Europe, Middle East & Far East - Jumeirah“. www.jumeirah.com. 2006-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  30. ↑ „Shopping in dubai“. 2006-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  31. ↑ „Shopping Guide in Dubai“. Shopping Galore in Dubai (17-oktabr 2013-yil). 2013-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-oktabr 2013-yil.
  32. ↑ „Souq - DataDubai“. 2007-yil 12-martda asl nusxadan arxivlangan.
  33. ↑ „How expensive is Dubai? A Budget for staying in Dubai“ (inglizcha). Travelaar (4-may 2018-yil). 9-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-may 2019-yil.
  34. ↑ „Shopping at Dubai, Dubai Shopping Centers and Malls“. www.dubai.com. 2-yanvar 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-dekabr 2008-yil.
  35. ↑ „Dubai Shopping“. www.mydsf.com. 15-may 2006-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-iyun 2006-yil.
  36. ↑ „Russian woman put in jail in Dubai for drinking juice in public“, Pravda, 2008-09-23, 2015-02-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2010-04-08
  37. ↑ 37,0 37,1 „Know more about the Criminal Law of Dubai“ (23-oktabr 2012-yil). 12-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  38. ↑ „Dubai Mall dress code“. 12-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-oktabr 2014-yil.
  39. ↑ „UAE: Dress Code Campaign Urges Extra Inches of Clothing · Global Voices“ (24-iyun 2012-yil). 27-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  40. ↑ Boone. „What not to do in Dubai“. www.independent.co.uk. The Independent (2017-yil 13-oktyabr). 16-noyabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-noyabr 2021-yil.
  41. ↑ „ACI World data reveals COVID-19's impact on world's busiest airports“. www.aci.aero (22-aprel 2021-yil). 4-noyabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr 2021-yil.
  42. ↑ „Travel Tips to Visit Dubai | Dubai.com“. www.dubai.com. 2-avgust 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  43. ↑ „Cruise Hub of the Region“. Dubai Tourism. 15-yanvar 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-dekabr 2012-yil.
  44. ↑ „Routes to Dubai“. Definitely Dubai. 13-dekabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-dekabr 2012-yil.
  45. ↑ „Tourists rate Dubai taxis, shopping to top list“. Khaleej Times (20-dekabr 2012-yil). 14-iyul 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-may 2022-yil.
  46. ↑ 46,0 46,1 Paul McLennan and Ali Al-Shouk. „Tourists get drug warning“. Dubai City News (11-fevral 2008-yil). 10-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-fevral 2008-yil.
  47. ↑ „Gulf News“. 2010-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Dubayda_turizm&oldid=5340012" dan olindi