Foydalanuvchi:Khayrullakhan/Tahlil markaz

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Brukings instituti 1916 yilda Vashingtonda tashkil etilgan
Heritage Foundation 1973 yilda Vashingtonda tashkil etilgan
Stenford universiteti qoshidagi Guver instituti, 1919-yilda AQSh prezidenti Gerbert Guver tomonidan asos solingan.

Tahlil markaz yoki siyosat instituti ijtimoiy siyosat, siyosiy strategiya, iqtisod, harbiy qudrat, texnologiya hamda madaniyat kabi mavzularda tadqiqot va izlanishlar olib boruvchi tadqiqot institutidir. Ko'plab tahlil markazlari nohukumat tashkilotlardir, lekin ayrimlari hukumatdagi yarim avtonom idoralar yoki muayyan siyosiy partiyalar, biznes yoki harbiy qismlar bilan bog'langan.[1] Tahlil markazlarini moliyalashtirish ishlarida boy-badavlat yoki unchalik boy bo'lmagan insonlar xayriya orqali jonbozlik ko'rsatishadi, ko'p hollarda hukumat ajratadigan grantlar orqali ham faoliyat yuritadi .[2]

Tahlil markazlari turli xil sohaga oid ilmiy maqolalar va tadqiqotlar e'lon qilishadi, hattoki siyosat yoki jamiyatning muayyan masalalari bo'yicha qonun loyihalarini ishlab chiqadi. Keyinchalik ushbubu ma'lumotlar hukumatlar, korxonalar, ommaviy axborot vositalari, milliy harakatlar yoki boshqa manfaatdor tuzilmalar tomonidan foydalaniladi.[3][4] Tahlil markazlaridagi ilmiy tadqiqotlar yuqori darajadagi ilmiy yoki ilmiy faoliyat bilan bog'liq bo'lgan sohalardan tortib, ochiq, mafkuraviy bo'lgan yoki siyosiy faoliyatgacha bo'lgan izlanishlar bo'yicha keng bo'lgan sohalarni qamrab oladi. Hozirgi avlod tahlil markazlari ko'proq mafkuraviy izlanishlarga yo'naltirilmoqda.[3] Zamonaviy tahlil markazlarining faoliyati 19-asrda va 20-asr boshlarida Buyuk Britaniyada fenomen sifatida boshlangan, qolganlarning ko'pchiligi boshqa ingliz tilida so'zlashuvchi davlatlardada tashkil etilgan.[3][5] 1945-yilgacha bo'lgan davrda ular sanoatlashtirish va urbanizatsiya bilan bog'liq iqtisodiy masalalarga asosiy e'tiborni qaratishgan. Sovuq urush davrida ko'plab Amerika va boshqa G'arb davlatlarida tahlil markazlari tashkil etilgan bo'lib, ular ko'pincha hukumatning Sovuq urush bilan bog'liq siyosatini boshqargan.[3][6][4] 1991-yildan boshlab dunyoning g'arbdan boshqa hududlarida ko'plab tahlil markazlari tashkil etildi. Bugungi kundagi mavjud tahlil markazlarining yarmidan ko'pi 1980-yildan keyin tashkil etilganlarning ulushiga to'g'ri keladi. [5]

Ushbu maqolada mintaqaviy faoliyatlar bo'yicha global siyosiy institutlar, shuningdek, ushbu hududlardagi mamlakatlar bo'yicha kichik markazlar ro'yxati keltirilgan. Ushbu ro'yxatlar to'liq emas; dunyo bo'ylab kamida 11175 tahlil markazlari mavjud.[7][8][tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixchi Jeykob Sollning fikriga ko'ra, "aqliy markaz" atamasi zamonaviy bo'lsa-da, uning konseptsiyasi "16 va 17-asrlardagi ijtimoiy-siyosiy akademiyalar va ilmiy tarmoqlarda kuzatilishi mumkin". Soll esa shunday yozadi: “Yevropada tahlil markazlarining kelib chiqishi imperatorlar va qirollarning katolik cherkovi bilan soliqlar haqida bahslasha boshlagan 800-yillardagi davrga borib taqaladi. Monarxlarga cherkovga qarshi moliyaviy va siyosiy vakolatlar to'g'risida maslahat berish uchun maxsus advokatlarni yollash an'anasi Buyuk Karldan davrida 17-asrgacha, Fransiya qirollari yepiskoplarni tayinlash va qabul qilish huquqiga egaligi yoki egamasligi to'g'risida bahslashayotgan paytdan boshlangan. " Soll birinchi misol sifatida Académie des frères Dupuyni keltiradi, taxminan 1620-yilda Parijda aka-uka Perlar tomonidan yaratilgan hamda 1635-yildan keyin cabinet des frères Dupuy nomi bilan mashhur bo'lgan.[9] 1723 va 1731-yillarda Parijda faoliyat ko'rsatgan Club de l'Entresol davlat siyosatiga oid dolzarb masalalarga, xususan, iqtisod va tashqi siyosatga e'tibor qaratadigan dastlabki mustaqil tahlil markazining yorqin namunasi deyish mumkin.[10]

19-asrda bir qancha yirik tahlil markazlari tashkil etildi. Birlashgan Qirollik Xizmatlar Instituti 1831-yilda Londonda, Fabian Jamiyati esa 1884-yilda tashkil etilgan. Amerikaning eng qadimgi tahlil markazi, Karnegi Xalqaro Tinchlik Jamg'armasi 1910-yilda ko'ngilli Endryu Karnegi tomonidan Vashingtonda tashkil etilgan. Karnegi vasiylarga jamg'armadan "sivilizatsiya uchun eng iflos dog' bo'lgan xalqaro urushni tezda yo'q qilish" uchun foydalanishni topshirdi.[11] Brukings instituti ko'p o'tmay, 1916-yilda Robert S. Brukings tomonidan tashkil etilgan hamda ikki partiyali "ta'lim muassasalaridan namuna olgan va federal hukumatning savollariga javob berishga qaratilgan tadqiqot markazi" sifatida yaratilgan edi.[12]

1945-yildan keyin siyosiy institutlari soni ko'paydi, turli masalalar va siyosatning kun tartibini samarali ifodalash uchun ko'plab qulayliklar yaratild. 1940-yillargacha aksariyat tahlil markazlari faqat nomi bilan tanilgan. Ikkinchi jahon urushi davrida tahlil markazlari "miya qutilari" deb atalar edi.[13]

1950-yillarga qadar "aqliy markaz" iborasi tashkilotlarni anglatmagan. Bu ibora 1890-yillardan 1950-yillargacha American englishda eng koʻp soʻzlashuv va tanqid tarzida insonning kamchiliklarini izohlashda inson miyasiga ishora qilish uchun qoʻllanilgan (bu odamning fikrlashida nimadir notoʻgʻri boʻlgan degan maʼnoda).[14] :25 Taxminan 1958-yilda nashr etilgan maqolalarda muntazam ravishda "Fikr markazi" deb ta'riflangan birinchi tashkilot odob-ahloq fanlari bo'yicha ilg'or tadqiqotlar markazi edi.[14] :26 Ammo, Markaz o'zini zamonaviy ma'noda tahlil markazi deb hisoblamadi va qabul qilinmadi.[14] :26 1960-yillarda "tafakkur markazi" iborasi mutaxassislar lug'atlariga, elektron kompyuterlarga kengroq qo'shildi[14] :27 hamda mustaqil harbiy maqsadlar uchun ishlaydigan tashkilotga aylandi. [14] :26 Uchinchi bo'limning prototipi va eng yorqin namunasi RAND korporatsiyasi bo'lib, u 1946-yilda Duglas Aircraft kompaniyasining bo'limi sifatida tashkil etilgan va 1948-yilda mustaqil markazga aylandi[14] :70[15] 1970-yillarda bu ibora RAND va uning sinonimlari nuqtai nazaridan aniqroq tavsiflandi.[14] :28 1980 va 1990-yillarda bu ibora yanada rivojlanib, mustaqil davlat siyosiy tadqiqot instituti degan kengroq zamonaviy ma'noga ega bo'ldi.[14] :28

20-asrda bunday institutlar asosan Qo'shma Shtatlarda, Kanada, Buyuk Britaniya va G'arbiy Yevropada faol harakatlarni amalga oshirmadi. Garchi tahlil markazlari Yaponiyada ham bir muncha muddat mavjud bo'lgan bo'lsa-da, ular mustaqillikka ega emas edilar, hukumat vazirliklari yoki korporatsiyalari bilan yaqin a'loqada edilar. Globallashuv, Sovuq urushning tugashi va transmilliy muammolarning paydo bo'lishi natijasida 1980-yillarda faoliyatini boshlagan "aqliy markazlari" dunyo bo'ylab ko'paydi. Bugungi kunda mavjud tahlil markazlarining uchdan ikki qismi 1970-yildan keyin, yarmidan ko'pi esa 1980-yildan tashkil etilgan [5]

Globallashuvning tahlil markazlarining ko'payishiga ta'siri Afrika, Sharqiy Yevropa, Markaziy Osiyo va Janubi-Sharqiy Osiyoning ba'zi qismlaridagi mintaqalarida yaqqol namoyon bo'ldi, bu yerda boshqa davlatlar mustaqil bo'lgan davlat siyosiy tadqiqot institutini yaratishga yordam berish uchun birgalikda harakat qildilar. Tashqi siyosat tadqiqot institutining “ Aqliy markazlar va fuqarolik jamiyatlari” dasturi tomonidan o‘tkazilgan so‘rov bu boradagi sa’y-harakatlarning ahamiyatini yoritib, mazkur hududlardagi tahlil markazlarining aksariyati 1992-yilda tashkil etilganini tasdiqladi. -Missing required parameter 1=month!, 2002-yil(2002-Missing required parameter 1=month!-00) holatiga koʻra, butun dunyo bo'ylab 4500 dan ortiq bunday muassasalar mavjud ekan. Sovuq urush davrida tashkil etilgan ko'plab tahlil markazlari xalqaro munosabatlar, xavfsizlikni o'rganish va tashqi siyosatga qaratilgan.[5]

Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tahlil markazlari mafkuraviy istiqbollar, moliyalashtirish manbalari, dolzarb e'tibor va istiqbolli iste'molchilarga ko'ra farq qilad[16] Moliyalashtirish, ya'ni, muassasa kimga yoki nimaga ta'sir qilmoqchi ekanligini ko'rsatishi mumkin; Masalan, Qo'shma Shtatlarda "Ba'zi donorlar Kongressdagi saylovlarga ta'sir qilishni yoki jamoatchilik fikrini shakllantirishni xohlaydilar, boshqalari o'zlarini yoki o'zlari moliyalashtirgan mutaxassislarni kelajakdagi hukumat ishlariga joylashtirishni istashadi, ayrimlari esa tadqiqot yoki ta'limning muayyan sohalarini o'rganishni xohlaydilar".[16]

Globallashuv natijasida yuzaga kelgan yangi tendensiya turli mamlakatlardagi siyosiy institutlar o'rtasidagi hamkorlik hisoblanadi. Masalan, Xalqaro Tinchlik uchun Karnegi Jamg'armasi Vashington, Kolumbiya okrugi, Pekin, Bayrut, Bryussel va Moskvada o'z vakolatxonalariga ega. [16]

Jeyms MakGann boshchilik qiladigan Pensilvaniya Universitetidagi Tahlil markazlari va fuqarolik jamiyatlari dasturi (TTCSP) har yili dunyo boʻylab siyosat institutlarini bir qancha yo'nalishlar boʻyicha baholaydi va oʻz natijalarini Global Go-To Think Tanks reyting indeksida taqdim etadi. [17] Ammo, siyosiy institutlarni o'rganish va baholashning bu usuli Enrike Mendizabal va Ochiq Jamiyat Instituti ko'magida Tashkilotlar Markazi Jamg'armasi direktori Goran Buldioski kabi tadqiqotchilar tomonidan tanqid qilinib kelinmoqda.[18][19]

Advokatlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ayrim hollarda umumiy manfaatlar,[20] harbiy manfaatlar [1] hamda siyosiy guruhlar, siyosiy institutlar, advokatlik tashkilotlari va tahlil markazlarini yaratishni foydali deb topishdi. Masalan, The Advancement of Sound Science Coalition 1990-yillarning o'rtalarida chekishga mukkasidan ketishlik va saraton o'rtasidagi bog'liqlikni aniqlashga qaratilgan tadqiqotlarni muhokama qilish uchun tuzilgan.[21] Harbiy aktorlar tenderning bir qismini urushni yoqlovchi tahlil markazlarini moliyalashtirishga sarflashlari mumkin.[1] Filipp Morris kompaniyalarining Amerika Qo'shma Shtatlari Atrof-muhitni muhofaza qilish agentligiga (EPK) tayangan o'zaro memorandumiga ko'ra, "EPKning ishonchliligi mag'lub bo'ladi, lekin faqat ETS [ ekologik tamaki tutuni ] asosida emas. . . Bu EPAning barcha dushmanlarini bir vaqtning o'zida unga qarshi jamlagan kattaroq mozaikaning bir qismi bo'lishi kerak."[22]


2014-yilgi New-York Times hisobotida ta'kidlanishicha, xorijiy hukumatlar Qo'shma Shtatlardagi ko'plab tahlil markazlarida strategiyalarni buyurtma qilishadi. Maqolada aytilishicha: "O'ndan ortiq taniqli Vashington tadqiqot guruhlari so'nggi yillarda xorijiy hukumatlardan o'n millionlab dollar olgan va shu bilan birga Qo'shma Shtatlar hukumati rasmiylarini donorlarning ustuvorliklarini aks ettiruvchi siyosatni qabul qilishga undagan".[23]

Global tahlil markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afrika tahlil markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gana

Somali[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Siyosatshunoslik merosi instituti
  • Puntland taraqqiyot tadqiqot markazi

Janubiy Afrika[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Afrikada Barqaror Demokratiya uchun saylov instituti
  • Erkin bozor fondi
  • FW de Klerk jamg'armasi
  • Helen Suzman fondi
  • Janubiy Afrikadagi Demokratik Alternativlar Instituti (IDASA)
  • Adolat va yarashuv instituti
  • Xavfsizlik tadqiqotlari instituti
  • Janubiy Afrika xalqaro munosabatlar instituti (SAIIA)
  • Janubiy Afrika irqiy munosabatlar instituti

Osiyo tahlil markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afg'oniston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afg'onistonda hukumat, nodavlat hamda korporativ tashkilotlar ko'rinishidagi bir qancha tahlil markazlari mavjud.

Bangladesh[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bangladeshda hukumat, nodavlat hamda korporativ tashkilotlar ko'rinishidagi bir qator tahlil markazlari mavjud.

  • Bangladesh taraqqiyot tadqiqotlari instituti (BIDS)
  • Bangladesh huquq va xalqaro munosabatlar instituti (BILIA)
  • Bangladesh tinchlik va xavfsizlik tadqiqotlari instituti (BIPSS)
  • Siyosiy muloqot markazi (CPD)
  • Xalqaro o'sish markazi (IGC)
  • Iqtisodiyotimizni to'g'rilash (MOER)
  • Bangladesh mehnat tadqiqotlari instituti (BILS)

Xitoy[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy Xalq Respublikasida bir qator tahlil markazlari Davlat rivojlanishni tadqiq qilish markazi kabi davlat idoralari tomonidan homiylik qilinadi, lekin ular fikrlarni erkinroq taklif qilish va muhokama qilish uchun yetarli norasmi maqomini saqlab qolishadi. 2012-yil yanvar oyida Xitoydagi birinchi norasmiy tahlil markazi Guangdong provinsiyasidagi Janubiy nodavlat tahlil markazi hisoblanadi. [24] 2009-yilda Xitoyda Xalqaro iqtisodiy almashinuvlar markazi tashkil etildi.

Gonkong[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gonkongdagi tahlil markazlariga quyidagilar kiradi:

  • Bauhinia Foundation tadqiqot markazi
  • Gonkong biznes va professionallar federatsiyasi
  • Markaziy siyosat boshqarmasi
  • Fuqarolik almashinuvi
  • Yangi global institut
  • HKGolden50
  • Gonkong xristian-sanoat qo'mitasi
  • Gonkong Demokratik Jamg'armasi
  • Uy-joy siyosati bo'yicha Gonkong xalq kengashi
  • Lion Rok instituti
  • Yangi asr forumi
  • Bizning Gonkong jamg'armasi
  • Bir mamlakat ikki tizim tadqiqot instituti
  • Demokratiya yo'li
  • Siyosat, innovatsiyalari va muvofiqlashtirish bo'limi
  • Professional Commons

Hindiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hindiston tahlil markazlari soni bo'yicha dunyoda ikkinchi o'rinda turadi.[25] Ko'pchiligi Nyu-Dehlida joylashgan hamda hukumat tomonidan homiylik qilinadi.  Fan va atrof-muhitni muhofaza qilish markazi, Siyosat tadqiqotlari markazi va Jahon resurslari instituti kabi atrof-muhitga oid va iqlimga bardoshli fikrlarni targ'ib qiluvchi tadqiqot markazlari kam. [26][27][28] Observer Research Foundation, Tillotoma fondi va Fuqarolik jamiyati markazi kabi boshqa nufuzli tahlil markazlari mavjud. 

Hindistondagi tahlil markazlari mamlakatning uzunligi va kengligi bo'ylab o'sib bormoqda, chunki ular endi metro shaharlari bilan cheklanib qolmaydi. RisingIndia ThinkTank kabi yoshlar uchun tahlil markazlari Hindistonning Rajasthan shtatidagi eng kichik shaharlardan birida paydo bo'ldi.

Indoneziya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iroq[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iroqda, xususan, Kurdiston mintaqasida 50 dan ortiq tahlil markazlari o'z faoliyatlarini boshladi. Iroqning yetakchi tahlil markazi Erbilda joylashgan Yaqin Sharq tadqiqot instituti (MERI) [29] hisoblanadi. MERI mustaqil nodavlat siyosat tadqiqot tashkiloti boʻlib, 2014-yilda tashkil etilgan va ingliz, kurd, arab tillarida faoliyat yuritadi. U AQShning Pensilvaniya universiteti qoshidagi Lauder instituti tomonidan jahon reytingida yaqin sharq bo'yicha 46-o‘rinni egalladi.[30]

Isroil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Isroilda ko'plab tahlil markazlari guruhlari mavjud, jumladan:[31]  

Yaponiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiyada 100 dan ortiq tahlil markazlari mavjud bo'lib, ularning aksariyati nafaqat siyosiy tadqiqotlar, balki iqtisodiyot, IT va hokazolarni ham qamrab oladi. Ba'zilari hukumat bilan bog'liq, ammo tahlil markazlarining aksariyati xususiy sektor tomonidan moliyalashtiriladi. 

Qozog'iston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qozog'iston Respublikasi Birinchi Prezidenti jamg'armasi qoshida Jahon iqtisodiyoti va siyosati instituti (IWEP) 2003-yilda tashkil etilgan. IWEP faoliyati jahon iqtisodiyoti, xalqaro munosabatlar, geosiyosat, xavfsizlik, integratsiya va Yevrosiyodagi muammolarini oʻrganishga, shuningdek , Qozogʻiston Respublikasining Birinchi Prezidenti va Qozogʻistonning mustaqil davlat sifatida shakllanishi va mustahkamlanishiga qoʻshgan hissasini oʻrganishga qaratilgan.[32][33]

1993-yil 16-iyunda Qozog'iston Respublikasi Prezidentining farmoni bilan Qozog'iston Respublikasi Prezidenti huzuridagi strategik tadqiqotlar instituti (QazISS) tashkil etilgan. Qozogʻiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Qozogʻiston strategik tadqiqotlar instituti tashkil etilgan kundan boshlab milliy tahlil markazi sifatida Qozogʻiston Prezidenti faoliyatini tahliliy va ilmiy qoʻllab-quvvatlashni taʼminlashdan iborat.[34]

Malayziya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Malayziyadagi taniqli tahlil markazlari quyidagilardan iborat:

Pokiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pokiston tahlil markazlari asosan ijtimoiy siyosat, ichki siyosat, tashqi xavfsizlik masalalari va mintaqaviy geosiyosat bo'yicha izlanishlar olib boradi. Ularning aksariyati poytaxt Islomobodda joylashgan. Ana shunday tahlil markazlaridan biri Barqaror taraqqiyot siyosati instituti (SDPI) boʻlib, u siyosat targʻiboti va ayniqsa, atrof-muhit va ijtimoiy rivojlanish sohasidagi tadqiqotlarga e'tibor qaratadi.

Filippin[tahrir | manbasini tahrirlash]

Filippindagi tahlil markazlarini odatda milliy hukumat bilan aloqalari bo'yicha tasniflash mumkin. Bir nechtasi Filippin hukumati tomonidan siyosatni ishlab chiqish jarayoniga tadqiqot kiritish uchun tashkil etilgan.[37]

Singapur[tahrir | manbasini tahrirlash]

Singapurda hukumatga turli siyosiy faoliyatlar, shuningdek, mintaqadagi uyushmalar uchun maxsus siyosatlar bo'yicha maslahat beradigan bir nechta tahlil markazlari mavjud. Ularning aksariyati mahalliy davlat ta'lim muassasalarida joylashgan.

Ular orasida Singapur xalqaro munosabatlar instituti (SIIA), Janubi-Sharqiy Osiyo tadqiqotlari instituti (ISEAS) va S. Rajaratnam xalqaro tadqiqotlar maktabi bor. [38]

Tayvan[tahrir | manbasini tahrirlash]

2017-yilda Tayvanda 58 ta tahlil markazlari mavjud edi.[39] Ko'pgina mamlakatlarda bo'lgani kabi, hukumat va xususiy moliyalashtiruvchi tahlil markazlarining birlashmasi mavjud.[40]

Tayvan tahlil markazlari alifbo tartibida:

Tailand[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Tailand taraqqiyot tadqiqot instituti

Birlashgan Arab Amirliklari[tahrir | manbasini tahrirlash]

BAA mintaqaviy va global siyosatga e'tibor qaratadigan siyosiy yo'naltirilgan tahlil markazlari markazi hisoblanadi. Mintaqadagi terrorizm, ta'lim va iqtisodiy sohalar bo'yicha global munozaralarda taniqli tahlil markazi sifatida namoyon bo'lmoqda. Tahlil markazlariga quyidagilar kiradi:

O'zbekiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • CED [41] – Iqtisodiy taraqqiyot markazi (Центр Содействия Экономическому Развитию) tahlil markazi boʻlib, uning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: Oʻzbekistonda iqtisodiyotni isloh qilish va rivojlantirishda tahliliy yordam; iqtisodiy rivojlanish subyektlari bo'yicha bilim va ko'nikmalarni oshirish; iqtisodiy rivojlanish masalalari bo'yicha hukumat, fuqarolik jamiyati va xususiy sektorlar o'rtasida samarali muloqotga ko'maklashish.

Asosiy loyihalar: Oʻzbekiston uchun inson taraqqiyoti boʻyicha Milliy hisobotni tayyorlash, Oʻzbekistonlik tadbirkorlarning ijtimoiy “portreti”ni yaratish, Oʻzbekistonda eksport tartib-qoidalarini optimallashtirish boʻyicha tahliliy hisobot tayyorlash, Oʻzbekiston, Tojikiston va Turkmanistonda turli sanoat va marketing tadqiqotlarini amalga oshirishdan iborat.

Okeaniya tahlil markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ko'pgina Avstraliya tahlil markazlari universitetlar sifatida faoliyat olib boradi - masalan, Melburn instituti - hamda hukumat tomonidan moliyalashtiriladi - masalan, mahsuldorlik komissiyasi yoki CSIRO .  

Yangi Zelandiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yangi Zelandiyada joylashgan tahlil markazlariga quyidagilar kiradi:  

Yevropa tahlil markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Belgiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bryusselda Yevropa institutlarining aksariyati joylashgan, shuning uchun u erda ko'plab xalqaro tahlil markazlari faoliyat ko'rsatadi. Bryugel, Yevropa siyosatini o‘rganish markazi (CEPS), Yangi Yevropa markazi (CNE), Yevropa xalqaro siyosiy iqtisod markazi (ECIPE), Yevropa siyosat markazi (EPC), Yevropaning do‘stlari . Global boshqaruv instituti (GGI), Liberales, Sport va fuqarolik kabilar.

Bolgariya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bolgariyada amaliy bilimlar va siyosatni shakllantirishni ta'minlaydigan bir qator tahlil markazlari, jumladan, Zamonaviy Siyosat Instituti mavjud.

Chex Respublikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yevropa qadriyatlari tahlil markazi [42]
  • Praga xavfsizlik tadqiqotlari instituti (PSSI) [43]

Daniya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • CEPOS Daniyadagi klassik liberal/erkin bozor konservativ tahlil markazidir.

Finlyandiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Finlyandiyada maxsus sohalarda bilimlarni ta'minlaydigan bir nechta kichik tahlil markazlari mavjud. Mashhur tahlil markazlariga quyidagilar kiradi:

Germaniya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Germaniyada barcha asosiy partiyalar siyosatni shakllantirishda ma'lum bir rol o'ynaydigan tadqiqot fondlari bilan erkin bog'langan, ammo umuman olganda siyosatni aniq taklif qilishdan ko'ra siyosatchilarni qo'llab-quvvatlash uchun tadqiqotlarni taqdim etishni afzal ko'rishadi. Bularga Konrad-Adenauer-Stiftung ( Xristian-Demokratik Ittifoqiga qo'shilgan), Fridrix-Ebert-Stiftung ( Sotsial-demokratik partiya - birlashtirilgan), Hanns-Zaydel-Stiftung ( Xristian-Ijtimoiy ittifoq - birlashtirilgan), Geynrix-Böll fondi kiradi. ( Yashillar bilan birlashtirilgan ), Fridrix Naumann jamg'armasi ( Erkin Demokratik partiyaga muvofiq ) va Roza Lyuksemburg jamg'armasi ( Die Linke bilan birlashtirilgan).

Germaniya xalqaro va xavfsizlik masalalari instituti tashqi siyosat boʻyicha tahlil markazi hisoblanadi. Atlantika hamjamiyati mustaqil, partiyasiz hamda notijorat tashkilot bo'lib, Atlantische Initiativening qo'shma loyihasi sifatida tashkil etilgan. Media va kommunikatsiya siyosati instituti ommaviy axborot vositalari bilan bog'liq masalalar bilan shug'ullanadi. Transparency International korporativ va siyosiy korrupsiyaning xalqaro taraqqiyotdagi o'rni bo'yicha tahlil markazi hisoblanadi.

Gretsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy sahifa: List of Greek think tanks

Gretsiyada tadqiqot tashkilotlari yoki institutlar deb ataladigan ko'plab tahlil markazlari mavjud.

Irlandiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Iqtisodiy va ijtimoiy tadqiqotlar instituti (ESRI) Irlandiyaning Dublin shahridagi mustaqil tadqiqot institutidir. Uning tadqiqotlari siyosatni ishlab chiqish va jamiyatni tushunish uchun Irlandiyaning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga qaratilgan.
  • Xalqaro va Yevropa munosabatlari instituti (IIEA) Yevropa va xalqaro munosabatlarga eʼtibor qaratadi.
  • Iona instituti konservativ, katolik tadqiqot markazidir.
  • TASC (Ijtimoiy o'zgarishlar bo'yicha harakatlar uchun tahlil markazi) - Irlandiyaning chap qanot tahlil markazi.
  • Transhuman korporatsiyasi kiber va texnologiyalarni rivojlantirishga qaratilgan tadqiqot tahlil markazidir.

Italiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Bruno Leoni instituti
  • Kelajak Italiya
  • ISPI - Italiya xalqaro siyosiy tadqiqotlar instituti
  • Istituto Affari Internazionali
  • Trinita dei Monti

Ruminiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ruminiya Akademik Jamiyati (SAR), 1996-yilda tashkil etilgan boʻlib, Ruminiyaning siyosiy tadqiqotlar boʻyicha tahlil markazidir.

Serbiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iqtisodiyotni rivojlantirish jamg'armasi (FREN) 2005 yilda Belgrad universitetining Iqtisodiyot fakulteti tomonidan tashkil etilgan.

  • Avenir Suisse, 1999 yilda Shveytsariyaning o'n beshta yirik kompaniyasi tomonidan tashkil etilgan. Hozirgacha uni 130 dan ortiq kompaniyalar qo'llab-quvvatlamoqda. [50]
  • DCAF, Qurolli Kuchlarni Demokratik Nazorat qilish bo'yicha Jeneva Markazi, xavfsizlik sektori boshqaruvi va islohotini tadqiq qilish uchun 2000 yilda tashkil etilgan. [51]
  • Gottlieb Duttweiler instituti (GDI), 1946 yilda Dachalar asoschisi Gottlib Duttveyler tomonidan yaratilgan [52]
  • Horasis, har yili o'tkaziladigan Horasis Global yig'ilishi
  • Liberal institut, 1979 yilda tashkil etilgan [53]

Ukraina[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ukrainada ro'yxatdan o'tgan 100 dan ortiq tahlil markazlari mavjud. Masalan:

  • Siyosat va huquqiy islohotlar markazi (CPLR)
  • Razumkov markazi 1994-yilda tashkil etilgan nodavlat tahlil markazidir.

Transkontinental davlatlar (Osiyo-Yevropa)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tashqi siyosat tadqiqot instituti ma'lumotlariga ko'ra, Rossiyada 112 ta tahlil markazlari mavjud bo'lsa, Rossiya tahlil markazlari 2011-yilgi "Markaziy va Sharqiy Yevropadagi eng yaxshi o'ttizta tahlil markazlari" reytingida birinchi o'nta o'rindan to'rttasini egallagan. [54]

Turkiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turkiya tahlil markazlari nisbatan yangi.  Mamlakatda mustaqil va hukumat tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan kamida 20 ta tahlil markazlari mavjud. Ularning aksariyati siyosiy partiyalar, universitetlar yoki kompaniyalarning qardosh tashkilotlari bo'lib, ba'zilari mustaqil, boshqalari esa hukumat tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. Aksariyat turk tahlil markazlari tadqiqot va g'oyalar bilan ta'minlaydi, ammo siyosat ishlab chiqishda Amerika tahlil markazlariga qaraganda kamroq muhim rol o'ynaydi. Turksam, Tasam va Journal of Turkish Weekly yetakchi axborot manbalaridir.

Janubiy Amerika tahlil markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Argentina[tahrir | manbasini tahrirlash]

2009-yil holatiga ko'ra, Argentinada 122 ta tahliliy markazlar joylashgan bo'lib, ularning aksariyati davlat siyosati va iqtisodiyot masalalariga ixtisoslashgan. Argentina ushbu muassasalar soni bo'yicha dunyo bo'ylab beshinchi o'rinda turadi.[55]

Jamoatchilik fikri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Britaniyaning Cast From Clay firmasi o‘tkazgan so‘rov shuni ko‘rsatdiki, amerikaliklarning atigi 20 foizi tahliliy markazlarga ishonishadi.[56]

Shuningdek qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kollektiv razvedka
  • Futuristlar
  • Internet tahlil markazlari
  • Tahlil markazlari ro'yxati
  • Lobbichilik
  • Ommaviy hamkorlik
  • Ommaviy aloqa
  • Overton oynasi
  • Fikrlash maktabi
  • Strategik tadqiqotlar
  • TED (konferentsiya)

Ma'lumotnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Fang. „Intelligence Contract Funneled to Pro-War Think Tank Establishment“ (en-US). The Intercept (2021-yil 15-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 9-oktyabr.
  2. ↑ McGann, James G.. Think Tanks and Civil Societies: Catalysts for Ideas and Action (en). Transaction Publishers, 1 January 2002 — 51 bet. ISBN 978-1-4128-3989-1. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Fischer, Frank „Public Policy Analysis and Think Tanks, by Diane Stone“,. Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics, and Methods (en). CRC Press, 21 December 2006 — 149–157 bet. ISBN 978-1-4200-1700-7. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Selee, Andrew Dan. What Should Think Tanks Do?: A Strategic Guide to Policy Impact (en). Stanford University Press, 31 July 2013 — 41 bet. ISBN 978-0-8047-8929-5. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 McGann. „Think Tanks and the Transnationalization of Foreign Policy“. Foreign Policy Research Institute. 2011-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  6. ↑ Roberts, Priscilla (1 December 2015). "A century of international affairs think tanks in historical perspective" (en). International Journal 70 (4): 535–555. doi:10.1177/0020702015590591. ISSN 0020-7020. 
  7. ↑ G. McGann. „2013 GLOBAL GO TO THINK TANK INDEX REPORT“. University of Pennsylvania (2014-yil 22-yanvar). 2016-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  8. ↑ G. McGann. „2020 Global Go To Think Tank Index Report“. University of Pennsylvania (2022-yil 28-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 28-sentyabr.
  9. ↑ Soll, Jacob. „How Think Tanks Became Engines of Royal Propaganda“. Tablet Magazine (2017-yil 1-fevral).
  10. ↑ Pierre-Yves Beaurepaire (2011), La France des Lumières 1715-1789, Paris: Belin, 112–115-bet
  11. ↑ Edmund Jan Osmanczyk and Anthony Mango, Encyclopedia of the United Nations and International Agreements. London: Routledge, 2004.
  12. ↑ Tevi Troy (May–June 2012). "No More Thinking With Think Tanks". Utne. http://www.utne.com/politics/think-tanks-zm0z12mjzros.aspx#ixzz2IZbPGmre. Qaraldi: 20 January 2013. Foydalanuvchi Khayrullakhan/Tahlil markaz]]
  13. ↑ Stone, Diane. Capturing the Political Imagination: Think Tanks and the Policy Process. Routledge, 2013 — 9 bet. ISBN 978-1136309045. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 Medvetz, Thomas. Think Tanks in America. Chicago: University of Chicago Press, 2012. ISBN 9780226517292. 2020-yil 28-oktyabrda qaraldi. 
  15. ↑ Fetherling. „In the Tank“ (en-US). The Walrus (2008-yil 12-may). Qaraldi: 2020-yil 6-yanvar.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Singer. „Washington's Think Tanks: Factories to Call Our Own“. the Brookings Institution (2010-yil 13-avgust). 2010-yil 21-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  17. ↑ McGann. „The Global "Go-To Think Tanks"“. the Think Tanks and Civil Societies Program. 2022-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  18. ↑ Mendizabal. „Another year, another ranking of think tanks (and surprise surprise, Brookings is still the best)“. On Think Tanks. Qaraldi: 2011-yil 28-noyabr.
  19. ↑ Buldioski. „Mirror, mirror on the wall... tell me who is the best think tank in the world?“. Goran's Musings. 2012-yil 13-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 28-noyabr.
  20. ↑ Lipton, Eric; Williams, Brooke. „Researchers or Corporate Allies? Think Tanks Blur the Line; Think tanks are seen as independent, but their scholars often push donors' agendas, amplifying a culture of corporate influence in Washington.“. The New York Times (2016-yil 7-avgust). Qaraldi: 2016-yil 7-avgust.
  21. ↑ Ong, Elisa K.; Glantz, Stanton A. (2001). "Constructing "Sound Science" and "Good Epidemiology": Tobacco, Lawyers, and Public Relations Firms". American Journal of Public Health 91 (11): 1749–1757. doi:10.2105/AJPH.91.11.1749. PMID 11684593. PMC 1446868. Archived from the original on 11 April 2003. https://web.archive.org/web/20030411115538/http://www.tobaccoscam.ucsf.edu/pdf/9.6-Ong%26Glantz-JunkScience.pdf. Qaraldi: 29 November 2011. Foydalanuvchi Khayrullakhan/Tahlil markaz]]
  22. ↑ Sheldon Rampton and John Stauber "How Big Tobacco Helped Create 'the Junkman'", Vol. 7, No. 3, PR Watch, Third Quarter 2000, PRWatch.com
  23. ↑ Eric Lipton; Brooke Williams; Nicholas Confessore. „Foreign Powers Buy Influence at Think Tanks“. The New York Times (2014-yil 6-sentyabr). Qaraldi: 2014-yil 6-dekabr.
  24. ↑ Linping. „Nongovernmental think-tank inaugurated in Guangdong“. People's Daily Online (2012-yil 18-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 30-may.
  25. ↑ „2017 Global Go To Think Tank Index Report“. Think Tanks and Civil Societies Programs Univ. of Pennsylvania. Lauder Institute, University of Pennsylvania (2018-yil 31-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 10-mart.
  26. ↑ „CSE top environment policy think tank in India; 16th in the world: Global Index“.
  27. ↑ „CPR retains spot as leading India climate think tank for third year in a row | Centre for Policy Research“.
  28. ↑ „About WRI India“. WRI INDIA.
  29. ↑ „MERI - Middle East Research Institute“. www.meri-k.org.
  30. ↑ McGann, James G. (2017). "2016 Global Go To Think Tank Index Report". TTCSP Global Go to Think Tank Index Reports (University of Pennsylvania). https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1011&context=think_tanks. Qaraldi: 19 July 2022. Foydalanuvchi Khayrullakhan/Tahlil markaz]]
  31. ↑ „Think Tanks in Israel | Jewish Federations of North America“. Jewishfederations.org. 2012-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 2-noyabr.
  32. ↑ „Об ИМЭП | Институт мировой экономики и политики“ (ru). Iwep.kz (2014-yil 17-sentyabr). 2014-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 29-iyul.
  33. ↑ Bulatkulova, Saniya. „Central Asian Cooperation: Experts Outline the Benefits and Risks“ (en). The Astana Times (2022-yil 19-avgust). Qaraldi: 2022-yil 7-oktyabr.
  34. ↑ „Официальный сайт КИСИ при Президенте Республики Казахстан: Краткая информация об Институте“ (2007-yil 3-yanvar). 2007-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  35. ↑ „Jauhar Academy of Social Sciences (JASS) 柔佛社会科学院“. Jauhar.my. Qaraldi: 2022-yil 19-mart.
  36. ↑ „King and People are Inseparable: Proactive Constitutional Monarch in Parliamentary System“ (2020-yil 24-noyabr).
  37. ↑ „NIRA Review Winter 1999: A Look at Think Tanks in the Philippines by Herman Joseph S. Kraft“. Nira.or.jp. 2012-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 14-iyun.
  38. ↑ „Singapore Institute of International Affairs top local think tank: Ranking“. Channel NewsAsia (2016-yil 2-fevral). 2016-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 29-iyul.
  39. ↑ McGann. „2017 Global Go To Think Tank Index Report“. upenn.edu. University of Pennsylvania. Qaraldi: 2018-yil 27-sentyabr.
  40. ↑ „Taiwan-Asia Exchange Foundation launched“. Ministry of Foreign Affairs Republic of China (Taiwan). Qaraldi: 2018-yil 27-sentyabr.
  41. ↑ „Центр содействия экономическому развитию в Узбекистане“. Ced.uz. Qaraldi: 2011-yil 2-noyabr.
  42. ↑ Cisar, Ondrej. Think Tank and Policy Discourses in the Czech Republic. https://www.academia.edu/9354764. 
  43. ↑ „Prague Security Studies Institute“. Pssi.cz. Qaraldi: 2022-yil 19-mart.
  44. ↑ „Activities“ (en-gb). Åland Islands Peace Institute - Ålands fredsinstitut. 2013-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-fevral.
  45. ↑ „Demos Helsinki“. onthinktanks.org. On Think Tanks. Qaraldi: 2021-yil 4-sentyabr.
  46. ↑ Standish. „Inside a European Center to Combat Russia's Hybrid Warfare“. Foreign Policy (2018-yil 18-yanvar). — „Located in an unassuming office building filled with boardrooms, lecture halls, and projectors in the Finnish capital, a new entity under the joint auspices of the European Union and NATO was founded with a herculean mission. [...] In this vein, the hybrid center is more of an in-house think tank than a task force dedicated to debunking propaganda or tracking hackers in cyberspace.“. Qaraldi: 2018-yil 22-yanvar.
  47. ↑ „Crisis Management Initiative (CMI)“ (en-US). Institute for NGO Research (2017-yil 23-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 23-yanvar.
  48. ↑ „Activities in a nutshell: Research, forecasting and policy assessment“ (en-US). Etla. Qaraldi: 2018-yil 22-fevral.
  49. ↑ „Introduction“ (en-GB). FIIA – The Finnish Institute of International Affairs. — „The Finnish Institute of International Affairs is a research institute whose mission is to produce high quality, topical information on international relations and the EU.“. Qaraldi: 2018-yil 22-fevral.
  50. ↑ „avenir suisse | think tank for economic and social issues“. Avenir-suisse.ch. Qaraldi: 2016-yil 29-iyul.
  51. ↑ McGann, James (2017). "2016 Global Go To Think Tank Index Report". TTCSP Global Go to Think Tank Index Reports. TTCSP Global Go To Think Tank Index Reports. 12. (University of Pennsylvania). http://repository.upenn.edu/think_tanks/12. 
  52. ↑ „GDI – Geschichte“. Gdi.ch. Qaraldi: 2016-yil 29-iyul.
  53. ↑ „twitter“. Libinst.ch. Qaraldi: 2016-yil 29-iyul.
  54. ↑ The Global Go To Think Tanks Report 2011 (Report). University of Pennsylvania. 18 January 2012. Archived from the original on 24 March 2012. https://web.archive.org/web/20120324070825/http://www.fpri.org/research/thinktanks/GlobalGoToThinkTanks2011.pdf. Qaraldi: 19 February 2018. 
  55. ↑ „Argentina, quinto país en el mundo en centros de estudio“. Clarin.com (2009-yil 25-yanvar). Qaraldi: 2016-yil 29-iyul. Archived.
  56. ↑ Rojansky. „Why Everyone Hates Think Tanks“ (en-US). Foreign Policy (2021-yil 28-may). Qaraldi: 2022-yil 28-sentyabr.

Qo'shimcha o'qish[tahrir | manbasini tahrirlash]

[[Turkum:Webarchive template wayback links]] [[Turkum:Tahlil markazlari]] [[Turkum:Pages with unreviewed translations]] 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Khayrullakhan/Tahlil_markaz&oldid=3433983" dan olindi