15-G7 sammiti

15-G7 sammiti
Mezbon davlat	Fransiya
Sana	1987-yil 14-16-iyul
Oʻtkaziladigan joy(lar)	Grande Arche
Shaharlar	Parij
Keyingi	16-G7 sammiti
Avvalgi	14-G7 sammiti

15-G7 sammiti — 1989-yil 14-16-iyul kunlari Fransiyaning Parij gʻarbidagi La-Defense ishbilarmonlik okrugida boʻlib oʻtdi. Sammit uchrashuvlari oʻtkaziladigan joy Grande Arche boʻlib^[1]. Sammit Fransiya inqilobining 200 yilligini nishonlash uchun Buyuk mudofaa arkasi^(ingl.)oʻzb.da oʻtkazildi^[2]. Shu sababli sammitning bu yilgisi “Ark choʻqqisi“ deb ham atalgan^[3].

Avval Katta oltilik sanoati rivojlangan eng boy mamlakatlar: Fransiya, Gʻarbiy Germaniya, Italiya, Yaponiya, Buyuk Britaniya va Qoʻshma Shtatlar, Kanada (1976-yildan beri^[4]), Yevropa Komissiyasi (rasman 1981-yildan beri^[5]) rahbarlarining norasmiy forumi edi^[4]. Ushbu sammit va undan keyin boʻladigan boshqa sammitlar kengroq xalqaro institutlar bilan rasmiy ravishda bogʻlanishi kerak emas edi. Va aslida, boshqa xalqaro uchrashuvlarning qatʼiy qarorlari sababli oʻziga xos umidsizlikka uchragan Fransiya prezidenti va Gʻarbiy Germaniya kansleri oʻrtasidagi hamkorlikning natijasi oʻlaroq tashkil etilgan edi^[6].

Sammitda ishtirok etgan rahbarlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

G7 Kanada, Yevropa Komissiyasi, Fransiya, Gʻarbiy Germaniya, Italiya, Yaponiya, Buyuk Britaniya va AQSh rahbarlari uchun norasmiy yillik forumdir^[5].

Bu yilgi sammit AQSh prezidenti Jorj H. W. Bush uchun birinchi sammit boʻldi va Italiya Bosh vaziri Ciriaco De Mita uchun soʻnggi sammit boʻldi. Bu, shuningdek, Yaponiya Bosh vaziri Sōsuke Unoning ilk va soʻnggi sammiti boʻldi.

Ishtirokchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu sammit ishtirokchilari xalqaro forumning hozirgi „asosiy aʼzolari“ hisoblanadi^[7]^[1]^[8]:

Aʼzolar		Vakillar	Lavozimi
G7 sammiti ishtirokchilari Mezbon davlat va yetakchisi qalin matn bilan koʻrsatilgan.
	Kanada	Brian Mulroney	Bosh vazir
	Fransiya	François Mitterrand	Prezident
	Gʻarbiy Germaniya	Helmut Kohl	Kansler
	Italiya	Ciriaco De Mita	Bosh vazir
	Yaponiya	Sōsuke Uno	Tashqi ishlar vaziri
	Birlashgan Qirollik	Margaret Thatcher	Bosh vazir
	Qoʻshma Shtatlar	George H. W. Bush	Prezident
	Yevropa iqtisodiy hamjamiyati	Jacques Delors	Komissiya prezidenti
	Yevropa iqtisodiy hamjamiyati	François Mitterrand	Kengash raisi

Parijda boʻlib oʻtgan ushbu sammitda oʻndan ortiq rivojlanayotgan mamlakatlarning davlat va hukumat rahbarlari ham ishtirok etdi^[9].

Koʻrib chiqilgan masalalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sammit uning aʼzolari oʻrtasidagi kelishmovchiliklarni hal qilish imkoniyat sifatida koʻrilgan. Amalda, sammit, shuningdek, uning a'zolari uchun qiyin iqtisodiy qarorlar oldida bir-birlariga oʻzaro dalda berish imkoniyati sifatida oʻylab topilgan^[6]. Ushbu sammitda muhokama qilingan masalalar quyidagilardan iborat edi:

Xalqaro iqtisodiy vaziyat
Xalqaro valyuta taraqqiyoti va muvofiqlashtirish
Iqtisodiy samaradorlikni oshirish
Savdo muammolari
Qashshoq mamlakatlardagi vaziyat
Katta qarzga ega mamlakatlar uchun qarz strategiyasi
Atrof-muhit
Giyohvand moddalar bilan bogʻliq muammolar
OITSga qarshi xalqaro hamkorlik.

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Natijalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sammitning kun tartibi va maqsadlarini belgilash muhim boʻlsa-da, oʻsha maqsadlar ustidagi sammitdan keyingi harakatlar ham muhimdir. Va aynan mana shu sammitning asosiy kamchiligi boʻlib qolmoqda^[10].

Ushbu sammitning aralash merosining ramzi - Grande Arche binosidir. Binoning umumiy xarajatlari 3,74 milliard frankni tashkil etdi, ularning 5,7 foizidan tashqari barcha qismi xususiy investorlar tomonidan qoplanadi^[2], va shunga qaramay, 2001-yilda bino jabhasining qismlari qulab tushdi^[11]. Frommerning 2010-yildagi sharhi uni „siyosatchining ahmoqligi“ (inglizcha: politicianʼs folly) sifatida tavsiflaydi^[12].

1989-yilda sammit rahbarlari „dunyo oʻrmonlari koʻlamini saqlab qolish uchun barqaror oʻrmonlarni boshqarish amaliyotini qabul qilish“ ga chaqirdilar, ammo qaror boʻyicha qilingan ishlar haqida juda kam dalillar mavjud^[13].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

G8

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 Japan, Ministry of Foreign Affairs (MOFA): Summit Meetings in the Past.
↑ ^2,0 ^2,1 "James, Barry. For the Grande Arche, Not-So-Grand Notices," New York Times. July 1, 1991.
↑ Hajnal, Peter I. (1999). The G8 System and the G20: Evolution, Role and Documentation, p. 32., s. 32, Google Booksda
↑ ^4,0 ^4,1 Saunders, Doug. "Weight of the world too heavy for G8 shoulders," (Wayback Machine saytida 2008-10-11 sanasida arxivlangan) Globe and Mail (Toronto). July 5, 2008 -- n.b., the G7 becomes the Group of Eight (G7) with the inclusion of Russia starting in 1997.
↑ ^5,0 ^5,1 Reuters: "Factbox: The Group of Eight: what is it?", July 3, 2008.
↑ ^6,0 ^6,1 Reinalda, Bob and Bertjan Verbeek. (1998). Autonomous Policy Making by International Organizations, p. 205.
↑ Rieffel, Lex. "Regional Voices in Global Governance: Looking to 2010 (Part IV)," (Wayback Machine saytida June 3, 2010, sanasida arxivlangan) Brookings. March 27, 2009; "core" members (Muskoka 2010 G-8, official site). (Wayback Machine saytida June 2, 2010, sanasida arxivlangan)
↑ MOFA: Summit (15); European Union: "EU and the G8" (Wayback Machine saytida 2007-02-26 sanasida arxivlangan)
↑ Markham, James M. "All French Divided Over How to Do the Fete," New York Times. June 18, 1989; "G7, G8, G10, G21, G22, G26," The Economist. retrieved July 5, 2010.
↑ Kokotsis, Eleonore. (1999). Keeping International Commitments: Compliance, Credibility, and the G7, 1988-1995, p. 32 n. 13., s. 32, Google Booksda
↑ Knorr, Katherine. "Reassessing Mitterrand's Legacy : Of Monuments—and Monumental Errors," New York Times. May 3, 2001.
↑ "La Grande Arche de La Défense," New York Times. accessed 5 July 2010.
↑ Sadruddin, Aga Khan. "It's Time to Save the Forests," New York Times. July 19, 2000.

[j-mofa1-1] 1,0 ^1,1 Japan, Ministry of Foreign Affairs (MOFA): Summit Meetings in the Past.

[nyt1991-2] 2,0 ^2,1 "James, Barry. For the Grande Arche, Not-So-Grand Notices," New York Times. July 1, 1991.

[3] Hajnal, Peter I. (1999). The G8 System and the G20: Evolution, Role and Documentation, p. 32., s. 32, Google Booksda

[saunders1-4] 4,0 ^4,1 Saunders, Doug. "Weight of the world too heavy for G8 shoulders," (Wayback Machine saytida 2008-10-11 sanasida arxivlangan) Globe and Mail (Toronto). July 5, 2008 -- n.b., the G7 becomes the Group of Eight (G7) with the inclusion of Russia starting in 1997.

[reuters_what-5] 5,0 ^5,1 Reuters: "Factbox: The Group of Eight: what is it?", July 3, 2008.

[reinalda205-6] 6,0 ^6,1 Reinalda, Bob and Bertjan Verbeek. (1998). Autonomous Policy Making by International Organizations, p. 205.

[7] Rieffel, Lex. "Regional Voices in Global Governance: Looking to 2010 (Part IV)," (Wayback Machine saytida June 3, 2010, sanasida arxivlangan) Brookings. March 27, 2009; "core" members (Muskoka 2010 G-8, official site). (Wayback Machine saytida June 2, 2010, sanasida arxivlangan)

[8] MOFA: Summit (15); European Union: "EU and the G8" (Wayback Machine saytida 2007-02-26 sanasida arxivlangan)

[9] Markham, James M. "All French Divided Over How to Do the Fete," New York Times. June 18, 1989; "G7, G8, G10, G21, G22, G26," The Economist. retrieved July 5, 2010.

[10] Kokotsis, Eleonore. (1999). Keeping International Commitments: Compliance, Credibility, and the G7, 1988-1995, p. 32 n. 13., s. 32, Google Booksda

[11] Knorr, Katherine. "Reassessing Mitterrand's Legacy : Of Monuments—and Monumental Errors," New York Times. May 3, 2001.

[12] "La Grande Arche de La Défense," New York Times. accessed 5 July 2010.

[13] Sadruddin, Aga Khan. "It's Time to Save the Forests," New York Times. July 19, 2000.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

k m t G6 / G7 / G8 sammitlari
G6 (1975)	1-G6 sammiti (Rambouillet 1975)
G7 (1976–1996)	2-G7 sammiti (Dorado 1976) 3-G7 sammiti (London 1977) 4-G7 sammiti (Bonn 1978) 5-G7 sammiti (Tokio 1979) 6-G7 sammiti (Venetsiya 1980) 7-G7 sammiti (Montebello 1981) 8-G7 sammiti (Versal 1982) 9-G7 sammiti (Williamsburg 1983) 10-G7 sammiti (London 1984) 11-G7 sammiti (Bonn 1985) 12-G7 sammiti (Tokio 1986) 13-G7 sammiti (Venetsiya 1987) 14-G7 sammiti (Toronto 1988) 15-G7 sammiti (Grande Arche 1989) 16-G7 sammiti (Houston 1990) 17-G7 sammiti (London 1991) 18-G7 sammiti (Munich 1992) 19-G7 sammiti (Tokio 1993) 20-G7 sammiti (Neapol 1994) 21-G7 sammiti (Galifaks 1995) 22-G7 sammiti (Lion 1996)
G8 (1997–2013)	23-G8 sammiti (Denver 1997) 24-G8 sammiti (Birmingem 1998) 25-G8 sammiti (Cologne 1999) 26-G8 sammiti 22-G8 sammiti (Kyusyu-Okinawa 2000) 27-G8 sammiti (Genuya 2001) 28-G8 sammiti (Kananaskis 2002) 29-G8 sammiti (Évian-les-Bains 2003) 30-G8 sammiti (Sea Island 2004) 31-G8 sammiti (Gleneagles 2005) 32-G8 sammiti (Saint Petersburg 2006) 33-G8 sammiti (Heiligendamm 2007) 34-G8 sammiti (Hokkaido-Toyako 2008) 35-G8 sammiti (L'Aquila 2009) 36-G8 sammiti (Huntsville 2010) 37-G8 sammiti (Deauville 2011) 38-G8 sammiti (Camp David 2012) 39-G8 sammiti (Lough Erne 2013)
G7 (2014–hozirgacha)	40-G7 sammiti (Brussel 2014) 41-G7 sammiti (Schloss Elmau 2015) 42-G7 sammiti (Ise-Shima 2016) 43-G7 sammiti (Taormina 2017) 44-G7 sammiti (La Malbaie 2018) 45-G7 sammiti (Biarritz 2019) ~~46-G7 sammiti (Camp David 2020)~~ 47-G7 sammiti (Carbis Bay 2021) 48-G7 sammiti (Schloss Elmau 2022) 49-G7 sammiti (Xirosima 2023)