Oʻzbek tilining qarluq-chigil shevasi
| Oʻzbek tilining qarluq-chigil shevasi | |
|---|---|
| Milliy nomi | Oʻzbek tili, Ўзбек тили (/ozbek/) |
| Mamlakatlar | Oʻzbekiston, Afgʻoniston, Qozogʻiston, Tojikiston, Qirgʻiziston |
| Rasmiylik holati |
 Oʻzbekiston |
| Soʻzlashuvchilarning umumiy soni | 40 mlndan ziyod (qipchoq va oʻgʻuz shevalari bilan birga) |
| Turkumlanishi | |
| Turkum | Yevroosiyo tillari |
| Til oilasi | |
| Alifbosi | lotin, kirill, arab (Oʻzbek yozuvi) |
| Til kodlari | |
| ISO 639-1 | uz |
| ISO 639-2 | uzb |
| ISO 639-3 | uzb, uzn, uzs |
Qarluq oʻzbek tili (Oʻzbek tili, Ўзбек тили, arab. ئۇزبېك تیلى yoki Oʻzbekcha, Ўзбекча) — qarluq-xorazmiy guruhining turkiy tili. Anʻanaviy ravishda oʻzbek tilining qarluq lahjasi deb taʼriflanadi.
Maʼlumot
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzbek tili sezilarli darajada lahjaviy tarmoqlanganligi bilan ajralib turadi. Fargʻona vodiysi shevalari adabiy til asosiga kirgan.
Zamonaviy oʻzbek tilida unlilar ohangdoshligi buzilgan yoki kam ifodalangan, [o] va [ö] - [o]da, [u] va [ü] — [u]da, [ı] va [i] esa — [i]da (oʻrta qatordagi unli) mos kelishi yuz bergan. "O"lash xususiyatiga ham ega ([a] > [o]). Shu vaqtning oʻzida oxirgi k, q, g, gʻlar saqlanadi, tarixiy old unlilar oʻrtasidagi holatida esa -j- tovushi -ģ- ga oʻtadi.
Oʻzbek tilida qoʻshni qipchoq tillariga nisbatan fors va arab tillaridan oʻzlashtirishlar soni koʻp.