Qarluq-xorazmiy tillari

Qarluq-xorazmiy tillari (xususan qarluq) — turkiy tillar oilasi guruhi.

Qarluq-xorazmiy tillarida turkiy bobotildagi -d- -j- sifatida, shuningdek tarixiy unlilarning old qatorida -ģ- sifatida ifodalanadi. Turkiy bobotildagi -d- ning -d- sifatida aks ettirilishi qarluq-uygʻurlar bilan aloqalari natijasi hisoblanadi. Qarluq tillarini qarluq-xorazmiy va qarluq-uygʻurga bo'lish N. A. Baskakov tomonidan tavsiya qilingan. Boshqa talqin boʻyicha qarluq-uygʻur va qarluq-xorazmiy tillari chegaralanmaydi yoki qarluq-uygʻur tillari qarluqdan tashqariga chiqariladi (toʻliq yoki qisman) va uygʻur-oʻgʻuz yoki uygʻur-tuqyuy tillari sifatida uchraydi.

A. N. Samoylovich turkumlashida qarluq-xorazmiy tillari shimoliy oltoy tillari bilan chigʻatoy nomi ostida birlashtiriladi.

Tarkibi

• xorazm-turkiy † va chig'atoy †
  • (?) qoraxoniy va qoraxoniydan keyingi † — -d/z- tilidan -j- tiliga almashtirilganidan keyin
  • turkiy †

Zamonaviylari

• oʻzbek
• uygʻur (yangi uygʻur)
  • ayniy
  • ili-turkiy
  • lobnor
  • xotan
  • xoton (†)
• qisman janubiy qirgʻiz shevalari

Yana qarang

• Til guruhlari boʻyicha turkiy bobotildagi -d- refleksatsiyasi

Adabiyotlar

• N. A. Baskakov. Введение в изучение тюркских языков. М., 1962. (qayta nashr., М., 2006)
• A. N. Samoylovich. Тюркское языкознание. Филология. Руника. М., 2005
• E. R. Tenishev (tah.). Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции. М., 2002.