Nikolay Kuleshov
| Nikolay Kuleshov | |
|---|---|
| ruscha: Николай Николаевич Кулешов | |
| Tavalludi |
1890-yil 17-dekabr Fargʻona, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
1968-yil 19-yanvar Xarkov, Ukraina SSR |
| Fuqaroligi |
 Sovet Ittifoqi |
| Kasbi | seleksioner[1] |
| Institutlar | Omsk davlat agrar universiteti |
| Taʼlimi | Kiyev politexnika instituti |
| Ilmiy darajasi | qishloq xoʻjaligi fanlari doktori |
| Ilmiy unvoni | Ukraina SSR FA akademigi |
| Mukofotlari |
 |
Nikolay Nikolayevich Kuleshov (1890-yil 5-(17)dekabr, Fargʻona — 1968-yil 19-yanvar, Xarkov) [2] — atoqli oʻsimlik biologi, Ukraina SSR Fanlar akademiyasi akademigi (1951-yildan, 1948-yildan muxbir aʼzosi), Ukraina SSRda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (16.06.1955), qishloq xoʻjaligi fanlari doktori, professor, 1926-yildan 1933-yilgacha Butunittifoq oʻsimlikchilik instituti (VIR) xodimi. Urugʻchilik va urugʻchilikka qarshi kurash usullari boʻyicha mutaxassis.
Tarjimai holi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1890-yilda Fargʻona shahrida siyosiy surgundagi shifokor oilasida tugʻilgan.
1909-yilda Kiyev beshinchi gimnaziyasini, 1913-yilda esa Kiyev politexnika institutining qishloq xoʻjaligi boʻlimini tamomlagan.
1912—1913-yillarda Xarkov tajriba stansiyasida makkajoʻxori boʻyicha stajyor boʻlib ishlagan.
1914-yilda vaqtincha amaliy botanika byurosida A. G. Lorx (1889-1980) bilan birgalikda bugʻdoy, arpa va suli ekinlarini oʻrgangan.
1914—1915-yillarda Don politexnika institutining umumiy qishloq xoʻjaligi kafedrasida assistent boʻlgan.
1915—1920-yillarda Xarkov viloyat tajriba stansiyasida mutaxassis.
1918—1925-yillarda — Ukraina SSR Markaziy urugʻlik stansiyasi direktori, 1922—1926-yillarda — Xarkov qishloq xoʻjaligi instituti qishloq xoʻjaligi professori.
Leningradga koʻchib oʻtgandan soʻng, 1926—1933-yillarda — rahbar. Butunittifoq amaliy botanika va yangi ekinlar institutining makkajoʻxori boʻlimi (VIPBiNK; 1930 yildan — VIR), VIR direktori oʻrinbosari; Oʻrta Osiyo, Moʻgʻuliston va Zakavkazda madaniy oʻsimliklarni oʻrganish boʻyicha ekspeditsiyalarga rahbarlik qilgan.
1933-yil 5-martda Leningradda OGPU tomonidan hibsga olingan, 29-oktyabrda Sharqiy Sibir oʻlkasida 3 yillik surgunga hukm qilingan va Irkutskga yuborilgan. Surgunlik muddati tugagach, urugʻlik laboratoriyasida, soʻng 1934-yilda tashkil etilgan Irkutsk qishloq xoʻjaligi institutining oʻsimlikchilik kafedrasi mudiri lavozimlarida ishlagan. 1938-yil yanvar oyida unga dissertatsiya himoyasisiz qishloq xo‘jaligi fanlari doktori ilmiy darajasi berilgan.
Ikkinchi marta 1938-yil 29-iyunda guruh ishida hibsga olinib, qamoqqa tashlangan; 1939-yil 16-avgustda reabilitatsiya qilinib ozod qilingan.
Ozodlikka chiqqanidan keyin Omskda yashagan, 1939—1945-yillarda — Omsk qishloq xoʻjaligi institutining oʻsimlikchilik boʻlimi mudiri.
Ikkinchi Jahon urushi tugaganidan koʻp oʻtmay, 1945-yilning yozida Xarkovga koʻchib oʻtgan. Xuddi shu yildan - Xarkov qishloq xoʻjaligi institutining oʻsimlikchilik fakultetida umrining oxirigacha mudir boʻlib ishlagan.
Shu bilan birga, 1947—1960-yillarda Ukraina oʻsimlikchilik, seleksiya va genetika ilmiy tadqiqot instituti direktorining oʻrinbosari va qishloq xoʻjaligi oʻsimliklari ekologiyasi laboratoriyasi mudiri. Ingliz, fransuz va nemis tillarini bilgan.
Eksperimental stansiyaning, keyin esa VIRning Ukraina boʻlimi direktori boʻlgan. Nikolay Vavilovning hamrohi. Nikolay Kuleshov Vavilovning 1928-yil yozida Ukraina VIR tajriba stansiyasiga tashriflaridan birini esladi (ular birgalikda yigʻish maydonlariga tashrif buyurishdi):
Nikolay Ivanovich Vavilovning qoʻlida daftar bor edi: u savollar berib, keyin namunalarni koʻrib chiqdi. Baʼzilarining yonida toʻxtar va bir necha soʻz bilan uning eʼtiborini tortgan narsani tushuntirardi. Shundan soʻng, namuna yangi tarzda taqdim etila boshlandi, u ilgari eʼtibordan chetda qolgan fazilatlar va xususiyatlarni ochib bera boshladi. Biz Ukraina kuzgi bugʻdoy namunalariga oʻtganimizda, men N.Ivanovichning eʼtiborini tortdim. U menga shunday javob berdi: „Bu juda yaxshi poydevor, unga asoslanib, siz yanada yaxshiroq ishlarni yaratishingiz kerak. Axir bizda bug‘doy salohiyati bor. Biz undan foydalanish yoʻllarini topishimiz kerak. Ish qiyin va uzoq. Yoshlar buni davom ettiradilar“[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Кулешов, Николай „Книги геоботаник Николай Николаевич Кулешова“. nlr.ru. Qaraldi: 11-iyun 2023-yil.
- ↑ „Кулешов Николай Николаевич | Nauchnaya selskoxozyaystvennaya biblioteka“. 2017-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-iyul.
- ↑ Vremya[sayt ishlamaydi]