Isparta

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Isparta — Turkiyaning gʻarbiy qismida joylashgan shahar boʻlib, Isparta viloyatining markazi hisoblanadi. 2010-yilda shahar aholisi 222 556 kishi boʻlgan va u yerning balandligi esa 1035 (m)ni tashkil etadi. U „Atirgullar shahri“ nomi bilan mashhur boʻlgan.

Isparta yoʻllar orqali, Turkiyaning boshqa qismlari bilan yaxshi bogʻlangan. Antaliya janubdan 130 (km) da uzoqlikda joylashgan, Eskishehir esa shimoldan 350 km uzoqlikda joylashgan.

Süleymon Demirel universiteti soʻnggi yillarda turli millatga mansub minglab yoshlarni shaharning asosan konservativ matolari bilan tanishtirdi. Shaharning „Ispartaspor“ futbol jamoasi Turkiya mintaqaviy havaskorlar ligasining 7-guruhida ishtirok etadi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Erkak, mahalliy Xudosi sanalgan ekan. Ellinistik uslubdagi haykal, Rim davri, II asrga tegishli boʻlib, Isparta muzeyidadir

Rim davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Isparta yunoncha Sparta tilining turkcha imlosi boʻlib, (prothesis de clustering Yaʼni protez dekturlash orqali diyilgan)[1].

Isparta Rimning Pisidiya viloyatining bir qismi boʻlgan qadimiy Baris shahriga mos kelishi aytilgan[2]. Keyinchalik nazariya Sharqiy Rim qal’asi Saporda sifatida oʻz oʻrniga ega edi, musulmon manbalarida Sabarta sifatida uchraydi[3]. GE Bean vaziyatni shunday tavsifladi: „Bu doimiy oʻzgaruvchan tushunchalar oʻquvchini juda hayratda qoldiradi“ deya taʼriflangan edi[4]. Zamonaviy olimlar Barisni Isparta viloyati, Keçi


borlu tumanidagi çlich yaqinidatopadilar.

Dastlabki bosqichda u xristian episkopligiga aylandi, provinsiyaning poytaxti Pisidiya Antioxiya Metropolitanining suffraganiga aylandi. Uning ikkita episkopining ismlari aniq maʼlum: Gerakl 325-yilda Nicaea Birinchi Kengashida va Leo 787-yilda Nicaea Ikkinchi Kengashida qatnashgan. Bundan tashqari, Paulus Konstantinopol Kengashida (869) va Stefanus Konstantinopol Kengashida (879) edi, lekin ulardan biri yoki ikkalasi ham Rimning Hellespontus viloyatidagi barilardan boʻlgan boʻlishi mumkin deyiladi[5][6]. Kichik Osiyodagi koʻpchilik kabi, u yoʻq boʻlib ketgan edi.

Titulga qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Endi turar joy episkopligi emas, „Pisidiyadagi Baris“ bugungi kunda katolik cherkovi tomonidan Nikomediyaning nominal yepiskopligi, nominal suffragan sifatida roʻyxatga olingan boʻlib[7], chunki yeparxiya 1933-yilda tiklangan: lotincha sifatdosh Baren (us) Pisidiya (lotin) deyilgan. U oʻnlab yillar davomida boʻsh boʻlib, quyidagi amaldorlarga ega boʻlib, hozirgacha mos Episkop (eng past) unvoniga ega edi deyiladi[8].

Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Isparta viloyatida mashhur sayyohlik maskani boʻlgan Kovada koʻli milliy bogʻi joylashgan

Ispartaning asosiy iqtisodiy faoliyati atirgul suvi va qoʻlda gilam ishlab chiqarish kabi faoliyat hisoblanadi. „Injil turizmi“ tufayli mahalliy va xalqaro miqyosdagi turizm muhim daromad manbaiga aylanib kelmoqda.

XX asr boshlarida Ispartada gilamchilik asosiy tarmoq boʻlgan edi[9].

Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Isparta yozda issiq, Oʻrta yer dengizi (Köppen iqlim tasnifiga koʻra shunday beeilgan: Csa) yoki moʻtadil kontinental iqlimga ega (Trewartaning iqlim tasnifi: Dc). Qishi sovuq, yomgʻirli va tez-tez qorli, yozi issiq va quruq boʻladi. Shahar atrofidagi koʻllar iqlimga muhim moʻtadil taʼsir koʻrsatib turadi. Yogʻingarchilik asosan qish oylarida, yozda sezilarli darajada kamayadi. Shaharda muzey ham mavjud.

  • Isparta muzeyi Ilk bronza davri idishlari

    Isparta muzeyi Ilk bronza davri idishlari

  • Isparta muzeyi Kechki arxaik stelasi

    Isparta muzeyi Kechki arxaik stelasi

  • Isparta muzeyi Kechki arxaik stellar

    Isparta muzeyi Kechki arxaik stellar

  • Isparta muzeyi Eğirdir xazinasi

    Isparta muzeyi Eğirdir xazinasi

  • Isparta muzeyi Anadolu liboslari

    Isparta muzeyi Anadolu liboslari

  • Isparta muzeyi cherkov qo'ng'irog'i

    Isparta muzeyi cherkov qo'ng'irog'i

Boshqa diqqatga sazovor joylarga quyidagilar kiradi:

  • Isparta Otaturk yodgorligi

    Isparta Otaturk yodgorligi

  • Sulaymon Demirel Heykeli

    Sulaymon Demirel Heykeli

  • Isparta Shahitler Parki

    Isparta Shahitler Parki

  • Isparta soat minorasi

    Isparta soat minorasi

  • Isparta madaniyat va turizm binosi

    Isparta madaniyat va turizm binosi

  • Isparta viloyat xalq ta'limi boshqarmasi

    Isparta viloyat xalq ta'limi boshqarmasi

  • Isparta Firdevs Bey Bedesteni

    Isparta Firdevs Bey Bedesteni

  • Zeki Demirkubuz, rejissyor, ssenariynavis, prodyuser va film muharriri;
  • Turkiyaning sobiq bosh vaziri va prezidenti Süleymon Demirel Isparta yaqinidagi Islomkoʻy qishlogʻida tugʻilgan;
  • Umrining soʻnggi oʻn yilini shu shaharda oʻtkazgan islom mutafakkiri Said Nursi;
  • Mustafa Doğan, futbolchi;
  • Hussein Avni Pasha, Usmonli Sadr Vaziri;
  • Halil Hamid Posho, Usmonli Sadr Vaziri.

Qardosh shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Anadolu yoʻlbarslari
  • Borani

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Studies in Etymology and Etiology: With Emphasis on Germanic, Jewish, Romance and Slavic Languages, page 316, by David L. Gold
  2. ↑ Encyclopaedia of Islam, First Edition (1913—1936), section „Isparta“, Mordtmann, J. H.
  3. ↑ Encyclopaedia of Islam, Second Edition, section „Isparta“, Flemming, B.
  4. ↑ Anatolian Studies.
  5. ↑ Michel Lequien, Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus, Paris 1740, Vol.
  6. ↑ Raymond Janin, v. 2.
  7. ↑ Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana 2013 ISBN 978-88-209-9070-1), p. 847
  8. ↑ http://www.gcatholic.org/dioceses/former/t0281.htm GCatholic
  9. ↑ Prothero, G. W.. Anatolia. London: H.M. Stationery Office, 1920 — 110 bet. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Isparta&oldid=3460624" dan olindi