Iroqda islom

Iroqda islom tarixi Muhammadning hayotlik davriga — qariyb 1400 yil oldinga borib taqaladi. Iroq musulmonlari ikki xil mazhabga amal qiladilar: shia islom (koʻpchilik) va sunniy islom (ozchilik).

Diniy shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iroqda shia va sunniy musulmonlar uchun muhim boʻlgan koʻplab diniy shaharlar joylashgan. Bagʻdod asrlar davomida islomiy ilmlar markazi boʻlgan va Abbosiylarning poytaxti boʻlib xizmat qilgan. Bagʻdod, shuningdek, Iroqning Qozimiya deb nomlanuvchi hududida ikki taniqli shia imomlarining vatanidir. Karbalo shahri 680-yil 10-oktyabrda boʻlib oʻtgan Karbalo jangi natijasida shia islomida katta obroʻga ega. Najaf shahri Ali ibn Abu Tolib („Imom Ali“ nomi bilan ham tanilgan) qabri joylashgan joy sifatida mashhur boʻlib, shialar uni solih xalifa va birinchi imom deb biladilar. Shahar hozirda butun shia islom olamidan kelgan buyuk ziyorat markazi boʻlib, faqat Makka va Madina koʻproq musulmon ziyoratchilarni qabul qilishi taxmin qilinmoqda. Kufa shahri mashhur olim Abu Hanifaning vatani boʻlib, uning taʼlimotiga xalqaro miqyosda koʻplab sunniy musulmonlar amal qiladi. Kufa Ali davrida ham Rashidun xalifaligining poytaxti boʻlgan. Samarrada al-Askariy masjidi ham joylashgan boʻlib, unda mos ravishda oʻninchi va oʻn birinchi shia imomlari Ali al-Hadiy va Hasan al-Askariy maqbaralari bor. Bundan tashqari, Muhammadning baʼzi ayol qarindoshlari Samarrada dafn etilgan.

Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iroq aholisining diniy mansubligi haqidagi maʼlumotlar noaniq. Aholining 95-99 foizi musulmonlar^[1]^[2]. CIA World Factbookning 2015-yilgi hisob-kitoblarga koʻra, musulmonlarning 29-34% sunniylik va 61-64% shialik yoʻnalishiga amal qilishadi^[1]. Pew Research tomonidan 2011-yilda oʻtkazilgan soʻrovga koʻra, musulmonlarning 51 foizi shia, 42 foizi esa sunniy^[2].