Bagrationovsk

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bagrationovsk

Bagrationovsk
tuman
{{{rasmiy_nomi}}}ning bayrogʻi
Bayroq
{{{rasmiy_nomi}}}ning rasmiy gerbi
Gerb
54°23′00″N 20°38′00″E / 54.38333°N 20.63333°E / 54.38333; 20.63333 G OKoordinatalari: 54°23′00″N 20°38′00″E / 54.38333°N 20.63333°E / 54.38333; 20.63333 G O
Mamlakat Rossiya
Aholisi
 6 579 (2 021)
Milliy tarkib ruslar, ukrainlar
Konfessiyaviy tarkib pravoslav
Telefon kodi 7 40156
Bagrationovsk xaritada

Bagrationovsk (ruscha: Багратио́новск; nemischa: Preußisch Eylau, polyakcha: Pruska Iława; litovcha: Ylava yoki Prūsų Ylava[1]) – Rossiyaning Kaliningrad viloyatidagi Bagrationovskiy tumanidagi shahar va maʼmuriy markaz. Polsha bilan chegaraga yaqin joyda, viloyatning maʼmuriy markazi Kaliningraddan janubda joylashgan. Aholisi 6400 kishini tashkil etadi (2010).

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Preussisch-Eylau jangi sharafiga yodgorlik

1325-yilda Tevton ritsarlar Prussiya viloyatlaridan biri Natangiya markazida „Yladiya“ yoki „Ilaw“ deb nomlangan Ordensburg qal’asini quradilar, keyinchalik ushbu qal’a „Preussisch Eylau“ nomi bilan tanilgan[2]. Ylow bu „loy“ yoki „botqoq“ joy degan maʼnoni anglatadi. Yaqin atrofdagi ilk aholi punkti 1336-yilda tashkil qilingan[3][4]. 1348-yilda Tevton ordeni qal’a atrofida oʻn ikkita pab tashkil etgan. Aholi soni kam boʻlsa-da, markaziy joylashuvi tufayli u koʻpincha orden amaldorlarining yigʻilish joyi sifatida ishlatilgan. 1454-yilda qirol Kasimir IV Yagiellon Tevtonlarga qarshi Prussiya Konfederatsiyasining iltimosiga binoan mintaqani Polsha Qirolligi tarkibiga kiritdi[5]. Keyingi Oʻn uch yillik urush paytida, 1455-yilda Tevton ritsarlari aholi punkti ustidan nazoratni tikladilar. Qal’a 1455-yil 24-mayda Remschel fon Krixen boshchiligidagi Prussiya konfederatsiyasi qoʻshinlari tomonidan qamal qilindi, ammo garnizon hujumni qaytardi. Urushdan keyin, 1466-yilda, aholi punkti Tevton ritsarlari boshchiligida Polshaning bir qismiga aylandi[6]. 1520-yilda Polsha qirolligi qoʻshinlari tomonidan qamal qilingan va aholi punktini vayron qilgan. Urushdan keyin hudud Polshaning bir qismi boʻlib qoldi.

Aholi punkti 1585-yilda shahar maqomini oldi[2]. 1709-1711-yillarda boʻlgan vabo shaharning 2212 aholisini oʻlimiga olib keldi.

Napoleon urushlari davrida Napoleon Bonapart Eylaudagi mahalliy sud binosidan oʻzining qarorgohi sifatida foydalangan.

1819-yil 1-aprelda shahar Preußisch Eylau (Kreis Pr. Eylau) maʼmuriy okrugining markaziga aylandi. 1834-yilda Oʻqituvchilar seminariyasi tashkil etildi, u 1924-yilgacha yopilgunga qadar faoliyat yuritgan. 1866-yil 2-sentyabrda shahar temir yoʻlga ulangan. XIX asr oxirida shaharda har yili toʻrtta yillik yarmarka va ikki haftalik bozor oʻtkazilardi. Birinchi jahon urushi paytida shahar 1914-yil 27-avgustda rus qoʻshinlari tomonidan jangsiz bosib olingan.

1933-yildan keyin Vermaxt tomonidan katta kazarmalar qurildi va 1935-yilda piyoda va artilleriya boʻlinmalari joylashtirildi.

1945-yil 10-fevralda Sovet Qizil Armiyasining Sharqiy Prussiyaga hujumi paytida shahar general-mayor Adam Turchinskiy qoʻmondonligidagi 55-gvardiya „Irkutsk-Pinsk“ diviziyasi qoʻshinlari tomonidan bosib olingan[7].

Bugungi kunda Rossiya va Polsha oʻrtasidagi asosiy chegara oʻtish punkti (Bezledy/Bagrationovsk) hisoblanadi. 2007-yil aprel oyidan boshlab hukumat chegara hududlariga tashrif buyurishni cheklash kuchaytirdi[8].

Maʼmuriy va munitsipal maqomi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maʼmuriy boʻlinishlar doirasida Bagrationovsk Bagrationovskiy tumanining maʼmuriy markazi boʻlib xizmat qiladi[9][10].

Aholisi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1782: 1453
  • 1804: 1816
  • 1820: 1631
  • 1846: 2630
  • 1852: 2988
  • 1871: 3719
  • 1885: 3547
  • 1890: 3446
  • 1900: 3248
  • 1910: 3270
  • 1925: 3787
  • 1933: 4123
  • 1939: 7485 (shu jumladan 1185 harbiy xizmatchi)
  • 1946: 2275 (shu jumladan 1339 nemis)
  • 1968: 4300
  • 1989: 6728[11]
  • 2002: 7216[12]
  • 2010: 6400
  • 2018: 6482
  • 2021: 6579

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ M. Kaemmerer. Ortsnamenverzeichnis der Ortschaften jenseits von Oder u. Neiße (German). G. Rautenberg, 2004. ISBN 3-7921-0368-0. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Schulz 1998
  3. ↑ Энциклопедия Города России. Moscow: Большая Российская Энциклопедия, 2003 — 32 bet. ISBN 5-7107-7399-9. 
  4. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom III (pl), Warszawa, 1882 — 265 bet. 
  5. ↑ Górski, Karol. Związek Pruski i poddanie się Prus Polsce: zbiór tekstów źródłowych (pl). Poznań: Instytut Zachodni, 1949 — 54 bet. 
  6. ↑ Górski, pp. 96–97, 214–215
  7. ↑ Энциклопедия Города России. Moscow: Большая Российская Энциклопедия, 2003 — 32 bet. ISBN 5-7107-7399-9. Ensiklopediya Goroda Rossii. Moscow: Bolshaya Rossiyskaya Ensiklopediya. 2003. p. 32. ISBN 5-7107-7399-9.
  8. ↑ „Archived copy“. 2014-yil 29-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 13-oktyabr.
  9. ↑ Resolution #640
  10. ↑ Law #253
  11. ↑ „ru:Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений и сёл-райцентров“ [All Union Population Census of 1989: Present Population of Union and Autonomous Republics, Autonomous Oblasts and Okrugs, Krais, Oblasts, Districts, Urban Settlements, and Villages Serving as District Administrative Centers] (ru). Институт демографии Национального исследовательского университета: Высшая школа экономики [Institute of Demography at the National Research University: Higher School of Economics] (1989).
  12. ↑ ru Federal State Statistics Service. „ru:Численность населения России, субъектов Российской Федерации в составе федеральных округов, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов – районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более человек“ [Population of Russia, Its Federal Districts, Federal Subjects, Districts, Urban Localities, Rural Localities—Administrative Centers, and Rural Localities with Population of Over 3,000] (ru) (XLS) (21-may 2004-yil). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bagrationovsk&oldid=3893945" dan olindi