Aztreonam

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Aztreonam — monosiklik sintetik bakteritsid beta-laktam antibiotik, aerob gram-manfiy bakteriyalarga qarshi selektiv faollik spektriga ega, parenteral foydalanish uchun moʻljallangan. Chromobacterium violaceum kulturasidan ajratib olingan.

Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aztreonam monobaktam guruhi antibiotiklariga kiradi, tor taʼsir doirasiga ega, asosan aerob grammanfiy bakteriyalarning maʼlum shtammlariga qarshi faoldir. Preparat aniq bakteritsid taʼsirga ega, mikroorganizmlarning oʻlimiga olib keladi. Aztreonamning taʼsir qilish mexanizmi uning penitsillinni bogʻlaydigan oqsil 3 bilan bogʻlanish va bakteriya hujayra devorining asosi boʻlgan peptidoglikan hosil boʻlishini ingibitsiya qilish qobiliyatiga asoslanadi. Hujayra membranasining yaxlitligi va tuzilishi buzilganligi sababli, preparat taʼsiriga sezgir boʻlgan mikroorganizmlarning oʻlimi sodir boʻladi. Aztreonamning bakteritsid xususiyatlari Citrobacter spp. (shu jumladan Citrobacter freundii), Enterobacter spp. (shu jumladan Enterobacter cloacae), Escherichia coli, Klebsiella oxytoca, Klebsiella pneumoniae, Serratia turlari (shu jumladan Serratia marcescens), shuningdek Proteus mirabilis va Pseudomonas aeruginosaga nisbatan qayd etilgan. Bundan tashqari, Haemophilus influenzae shtammlari, shu jumladan penitsillinaza ishlab chiqaruvchi shtammlar uning taʼsiriga sezgir. Preparatning Aeromonas hydrophila, Morganella morganii, Pasteurella multocida, Proteus vulgaris, Providencia stuartii, Providencia rettgeri, Yersinia enterocolitica va Neisseria gonorrhoeae, shu jumladan Neisseria gonorrhoeaening penitsillinaza ishlab chiqaradigan shtammlari keltirib chiqaradigan kasalliklarda samaradorligi haqida dalillar mavjud. Preparat tor taʼsir doirasiga ega va amalda tananing mikroflorasiga taʼsir qilmaydi va disbakteriozga olib kelmaydi. Aztreonam va aminoglikozidlar guruhi antibiotiklariga qarshi mikroblarning oʻzaro kesishuvchi rezistentligi rivojlanishi qayd etilgan.

Foydalanish uchun koʻrsatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Preparat aztreonam taʼsiriga sezgir mikroorganizmlar keltirib chiqaradigan yuqumli kasalliklar bilan ogʻrigan bemorlarni davolash uchun ishlatiladi, xususan:

  • Pastki nafas yoʻllarining yuqumli kasalliklari: bronxit, pnevmoniya, oʻpka absessi.
  • Teri va yumshoq toʻqimalarning yuqumli kasalliklari: roja, infeksiyalangan dermatit.
  • Buyraklar va siydik yoʻllarining yuqumli kasalliklari: oʻtkir va surunkali sistit, piyelit, piyelonefrit, prostatit.
  • Pseudomonas aeruginosa keltirib chiqaradigan nozokomial infeksiyalar.

Bundan tashqari, preparat meningit, septitsemiya, peritonit va boshqa qorin boʻshligʻi infeksiyalarini, shuningdek, ginekologik amaliyotda endometrit va parametritni davolash uchun ishlatiladi. Jarrohlik aralashuvi paytida preparat profilaktika sifatida belgilanishi mumkin.

Nojoʻya taʼsirlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nerv sistemasi va sezgi organlari tomonidan: bosh aylanishi, bosh ogʻrigʻi, uyqusizlik, paresteziya, konvulsiyalar, diplopiya, darmonsizlik, hushning buzilishi, zaiflik, quloqda shovqin, ogʻiz boʻshligʻi shilliq qavatining yarasi, taʼmning buzilishi, tilda diskomfort, aksirish, burun butishi, ogʻizdan yoqimsiz hid kelishi.

Yurak-qon tomir tizimi va qon organlari tomonidan (gematopoez, gemostaz): qon bosimining pasayishi, EKGda vaqtinchalik oʻzgarishlar (qorinchalar bigemeniyasi va qorinchalarning erta qisqarishi), issiq qon quyilishlari, pansitopeniya, neytropeniya, trombotsitopeniya, anemiya, eozinofiliya, leykositoz, trombotsitoz.

Nafas olish tizimi tomonidan: hushtaksimon nafas, xansirash, koʻkrak qafasida ogʻrigʻi.

Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: spastik qorin ogʻrigʻi, gepatit, sariqlik; kamdan-kam xollarda C. difficile sabab boʻlgan diareya, shu jumladan psevdomembranoz kolit yoki oshqozon-ichak traktidan qon ketish. Psevdomembranoz kolit belgilarining paydo boʻlishi dori bilan davolash paytida ham, undan keyin ham boʻlishi mumkin.

Teri qoplamalari tomonidan: toksik epidermal nekroliz, petexiyalar, purpura, koʻp shaklli eritema, eksfoliativ dermatit, torvoq, qichishish, kuchli terlash.

Allergik reaksiyalar: anafilaksiya, angionevrotik shish, bronxospazm.

Boshqalar: mushaklar ogʻrishi, vaginal kandidoz, vaginit, koʻkrak qafasi ogʻrishi, isitma, AST, ALT, ishqoriy fosfataza faolligining oshishi, PT va APTTning oshishi, Kumbs testining ijobiyligi, giperkreatininemiya; mahalliy reaksiyalar: v/i yuborishda — flebit, tromboflebit, m/i yuborishda inyektsiya joyida noxush his[1].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Terico, AT; Gallagher, JC (Декабрь 2014). „Beta-lactam hypersensitivity and cross-reactivity“. Journal of Pharmacy Practice. 27-jild, № 6. 530–44-bet. doi:10.1177/0897190014546109. PMID 25124380. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)