Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Cruelty to animals“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

21-Avgust 2022, 13:40 dagi koʻrinishi

 

Veterinariya klinikasida to'yib ovqatlanmaydigan ot
O'qqa tutilgan mushukning ko'krak qafasi rentgenogrammasi. Oq dog'lar — ov miltig'i pelletlari.

Jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik jonivorlarga zo'ravonlik qilish, jonivorlarga beparvolik deb ham ataladi, bu beparvolik (e'tiborsizlik) odamlar tomonidan odam bo'lmagan jonivorlarga azob berish yoki zarar yetkazishni anglatadi. To'g'rirog'i, o'yin-kulgi, muayyan yutuq uchun hayvonlarni o'ldirish kabi holatlar uchraydi; hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik ba'zan zoosadizm deb ta'riflangan sababsiz va jo'rtaga jonivorlarga ozor berishni anglatuvchi atamani ham o'z ichiga oladi.

Jonivorlarga nisbatan shafqatsizlikka oid qonunlarga turlicha yondashuvlar dunyoning turli yurisdiksiyalarida uchraydi. Masalan, ba'zi qonunlar hayvonlarni oziq-ovqat, kiyim-kechak yoki boshqa mahsulotlar olish uchun o'ldirish usullarini qonunlashtiradi, boshqalari jonivorlarni o'yin-kulgi, ta'lim, tadqiqot uchun yoki uy hayvonlari sifatida saqlashni ko'zda tutadi. Jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik masalasiga bir qancha konseptual yondashuvlar mavjud.

Garchi jonivorlarga nisbatan noto'g'ri munosabatda bo'lish kabi ba'zi amaliyotlar shafqatsiz deb e'tirof etilgan bo'lsa ham, hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik o'zi nima ekanligi to'g'risida turli xalqlar va madaniyatlar bir xil ta'rifga ega emas. Ko'pchilik cho'chqaning dumini anesteziyasiz tugib qo'yish (tail docking) shafqatsizlik deb da'vo qilsa, boshqalar, bu cho'chqaning hayotida keyinchalik sodir bo'lishi mumkin bo'lgan zararlanishining oldini olish uchun yo'lgga qo'yilgan go'sht ishlab chiqarish sanoatining odatiy usuli deb hisoblashadi. Bundan tashqari, jonivorlarga nisbatan shafqatsizlikni tartibga soluvchi qonunlar har bir millatda farq qiladi. Masalan, yuqoridagi amaliyot Qo'shma Shtatlarda odatiy jarayon sanalsa, Yevropa Ittifoqida muntazam amaliyotning bir qismi sifatida cho'chqaning dumini qo'yish taqiqlangan[1].

Aytish mumkinki, hayvonlardan oziq-ovqat, kiyim-kechak olish, o'yin-kulgi va tadqiqotlar o'tkazish kabi insoniy maqsadlarda foydalanishning hech qanday yomon tomoni yo'q, lekin bu keraksiz og'riq va azob-uqubatlarni minimallashtiradigan tarzda amalga oshirilishi kerak, buni "insoniylik" deb atash mumkin[1].

Utilitar advokatlar xarajat va foyda nuqtai nazaridan bahslashadilar va jonivorlarga ruxsat etilgan muomala to'g'risida ularning xulosalari bir-birinikidan farq qiladi. Ba'zi utilitarlar hayvonlarning farovonligi pozitsiyasiga yaqinroq bo'lgan zaifroq yondashuvni, boshqalari esa jonivorlar huquqlariga o'xshash pozitsiyani ta'kidlaydilar. Jonivorlar huquqlari nazariyotchilari bu pozitsiyalarni tanqid qilib, "keraksiz" va "insoniy" so'zlari juda xilma-xil talqinlarga duchor bo'lishini va hayvonlar asosiy huquqlarga ega ekanligini ta'kidlaydilar. Ularning ta'kidlashicha, jonivorlardan turli maqsadlarda foydalanishning o'zi keraksiz amaliyot bo'lib, u azob-uqubatlarga sabab bo'ladi. Shuning uchun hayvonlarni himoya qilishning yagona yo'li ularning mulkiy maqomiga chek qo'yish hamda ularga hech qachon modda yoki jonsiz mavjudot sifatida qaralmasligini ta'minlashdir.

Ta'rif va qarashlar

Tarix davomida ba'zi odamlar, masalan, Leonardo da Vinchi (bir vaqtlar u ozod qilish maqsadida qafasdagi qushlarni sotib olgan[2][3]) kabilar insonlar tomonidan amalga oshiriladigan hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik holatlaridan xavotirda edilar. Da Vinchi, shuningdek, o'zining daftarida odamlar so'yish uchun hayvonlarni boqishda o'z ustunligidan foydalanishidan g'azabdaligini qayd etadi[4]. Zamonaviy faylasuf Nayjel Uorburtonning so'zlariga ko'ra, tarixining ko'plab davrlarida hayvonlar odamlar ularga nisbatan istaganlaricha munosabatda bo'lishlari uchun yaratilgan degan qarash ustunlik qilib kelgan[2].

Bir nechta diniy an'analarda, ayniqsa, Hindistonda paydo bo'lganlarida hayvonlarning farovonligini muhim yoki asosiy tushuncha ekanligi targ'ib qilingan, hatto veganizm g'oyasi ilgari surilishigacha yetib borgan. Bunga buddizm, jaynizm va hinduizmning ba'zi shakllarini misol qilib keltirish mumkin.

Rene Dekart odam bo'lmagan "narsa"larning barini avtomatlar, ya'ni ruh, aql va tushunchaga ega bo'lmagan murakkab mashinalar deb hisoblardi[5]. Dekart dualizmida ong barcha jonzotlar orasida faqat insonga xos bo'lgan va ilohiy inoyat bilan jismoniy materiya bilan bog'langan degan g'oya ilgari suriladi. Biroq yaqinda o'tkazilgan tahlil natijalari shuni ko'rsatadiki, ba'zi hayvonlarda murakkab belgilardan, asboblardan foydalanish va o'z-o'zi anglash kabi ko'plab insoniy xususiyatlar mavjud[6].

Charlz Darvin evolyutsiya nazariyasini taqdim etib, odamlarning boshqa turlar bilan munosabatlariga qarashlariga inqilob qildi. Darvinning fikricha, odamlar nafaqat boshqa jonivorlar bilan bevosita qarindoshlik aloqasiga ega, balki ularning ham o'z ijtimoiy, aqliy va axloqiy hayotiga mavjud. Keyinchalik “Odamning kelib chiqishi” (1871) asarida u shunday yozgan edi: “Odam va oliy sutemizuvchilar oʻrtasidagi aqliy qobiliyatlarda tubdan farq qiladigan jihatlar yoʻq”[7].

Piter Singer va Tom Regan kabi zamonaviy faylasuflar va ziyolilar jonivorlarning odamlar kabi og'riqni his qilish xususiyati ularning farovonligini teng ravishda e'tiborga olish kerakligini isbotlashini ta'kidlaydilar[8]. Ushbu tafakkur poyezdining ko'plab prekursorlari mavjud. Utilitarizm asoschisi Jeremi Bentam o'zining "Axloq va qonunchilik tamoyillariga kirish" (1789-yil) asarida ushbu mashhur iqtibosni keltirgan[9]:

Savol ular fikr yurita olishlari yoki so'zlasha olishlari haqida emas. Ular azob cheka oladilarmi?

Ushbu dalillar ba'zilarni jonivorlarning farovonligi nafaqat inson farovonligiga ta'siri orqali bilvosita emas, balki bevosita ijtimoiy farovonlik funksiyasiga kirishi kerakligini taklif qilishga undaydi[10]. Ko'pgina mamlakatlar jonivorlarning sezgirligi va ularda ham azoblanish hisi mavjudligini rasman tan oldilar va bunga javoban shafqatsizlikning oldini olishga qaratilgan qonunlar qabul qildilar.

Shakllari

Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikni ikkita asosiy toifaga ajratish mumkin: faol va passiv. Jonivorlarga nisbatan passiv shafqatsizlik ular uchun zarur shart sharoitlarni ta'minlash masalasida e'tiborsizlik holatlari bilan tavsiflanadi, bunda shafqatsizlik harakatning o'zi emas, balki harakatning yetishmasligidir. Ko'pincha jonivorlarga nisbatan yo'l qo'yilgan passiv shafqatsizlik tasodifiy hodisa bo'lib, loqaydlik yoki e'tiborsizlik ortidan kelib chiqadi. Shafqatsizlik e'tiborsizlik tufayli sodir bo'lgan deb hisoblangan ko'p holatlarda tergovchi uy hayvonlari egasiga jonivorlarga munosabat me'yorlari haqida tushunchalar berib, keyin vaziyatni qayta ko'rib chiqishga harakat qilishi mumkin. Keyinchalik sodir bo'lgan favqulodda vaziyatlar jonivorni veterinariya parvarishi uchun o'ib qo'yishni talab qilishi mumkin[11].

Sanoat chorvachiligi

 

Angliyadagi "Sifat kafolatlangan" nomli cho'chqachilik fermasi videosi
Cho'chqa fermasidagi shafqatsizlik
O'ta tor katakda tuxum qo'yadigan tovuqlar
Tovuq tuxumi yetishtirish fermasi

Qishloq xo'jaligi hayvonlari, odatda, yuqori zichlikdagi minglab hayvonlar yashaydigan yirik sanoat korxonalarida saqlanadi; bularni ba'zan zavod fermalari deb atashadi. Ushbu obyektlarning sanoat tabiati shuni anglatadiki, ko'plab muntazam protseduralar yoki chorvachilik amaliyotlari hayvonlarning farovonligiga ta'sir qiladi va bu holatni shafqatsizlik deb hisoblash mumkin. Henry Stephen Salt 1899-yilda shunday degan: "Ko'p sonli yirik va o'ta sezgir hayvonlarni tashish va so'yish amaliyotiga yo'l qo'yish insoniylikdan emas"[12]. Ovlanadigan, uy hayvoni sifatida saqlanadigan, laboratoriyalarda tajribalarda foydalaniladigan, moʻyna sanoati uchun boqiladigan, poygaga jalb qilinadigan, hayvonot bogʻlari va sirklarda saqlanadigan jonivorlar soni qishloq xoʻjaligi jonivorlari bilan solishtirganda unchalik ko'p emas. Bu “jonivorlar farovonligi muammosi” tushunchasini "ferma jonivorlari farovonligi muammosi" bilan almashtirish mumkin degan mulohazalarga sabab bo'ladi[13]. Tashviqot guruhlari tomonidan tovuqlar, sigirlar, cho'chqalar va boshqa qishloq xo'jaligi hayvonlari boshqa jonivorlarga nisbatan eng ko'p shafqatsizlikka duchor bo'lishi ta'kidlanadi. Misol uchun, endi tuxumdan chiqqan nar jo'jalar tuxum qo'ya olmasligi sababli maseratorlar yoki maydalagichlar yordamida yo'q qilinadi[14][15]. Butun dunyo bo'ylab go'shtni ortiqcha iste'mol qilish tendensiyasi qishloq xo'jaligi hayvonlari ahvolining ayanchli holatga kelib qolishiga sabab bo'ladigan yana bir omildir[16]. Ko'pgina maxfiy tergovchilar fabrika dehqonchilik sanoatida hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish holatni fosh qildilar. Iste'molchilarga go'sht ishlab chiqarish jarayoni va u bilan bog'liq bo'lgan suiiste'mollik haqida to'g'ri ma'lumot berish ularning go'sht iste'moliga munosabati o'zgarishiga olib kelganligini ko'rsatadigan dalillar mavjud[17].

Amerika veterinariya tibbiyoti assotsiatsiyasi maseratsiyani ma'lum shartlarga muvofiq qabul qiladi, ammo yo'q qilishning muqobil usullarini insoniylikka muvofiqroq deb tavsiya qiladi[18]. Tuxum qo'yadigan tovuqlar "batareya kataklariga" o'tkaziladi, ular yuqori zichlik sharoitida saqlanadi. Matheny va Leahy tovuqlarda uchraydigan osteoporoz holatini ushbu qafasda saqlash usuli bilan bog'laydi[13]. Broyler tovuqlari shunga o'xshash vaziyatlardan aziyat chekishadi. Tez suratlarda o'sishi uchun steroidlar bilan oziqlantirilgan bunday tovuqlarning suyaklari, yuraklari va o'pkalari ko'pincha ularni "ushlab turolmaydi". Olti haftalikkacha bo'lgan broyler tovuqlari tez o'sish sur'atlari tufayli og'riqli nogironlikdan aziyat chekishadi, ularning yuzdan biri yurak yetishmovchiligi natijasida nobud bo'ladi[19].

Haddan tashqari tiqilinch sharoitlarda tajovuzkorlikni kamaytirish uchun cho'chqalar tug'ilgandan so'ng qisqa vaqt ichida kastratsiya qilinadi, ularning dumlari tugiladi va tishlari kesiladi[6], tamg'alanadi. Buzoqlar ba'zan ayni o'sish jarayonida ularni harakatsizlantiradigan, xarajatlarni kamaytiradigan va mushaklarning rivojlanishiga to'sqinlik qiladigan, natijada olinadigan go'shtni och rangga aylantiradigan (iste'molchilar shunday ko'rinishdagi mahsulotni afzal ko'radilar) kichik rastalarda boqiladi[13].

Ag-gag qonunlari fermer xo'jaliklari faoliyatini video yoki fotosurat bilan hujjatlashtirishni taqiqlaganligi sababli bu amaliyotlar "Mercy for Animals" hayvonlarni himoya qilish xalqaro notijorat tashkiloti va Amerika Qo'shma Shtatlari Insonparvarlik jamiyati kabi tashkilotlarning ma'lumot tarqatuvchilari yoki maxfiy xodimlari tomonidan olingan maxfiy suratlarga asosan amalga oshiriladi. Amerika fermer xo'jaligi byurosi federatsiyasi kabi qishloq xo'jaligi tashkilotlari maxfiy suratga olish yoki fermer xo'jaliklarining ish beruvchilaridan ma'lumotni yashirishni qat'iy cheklovchi qonunlarni muvaffaqiyatli himoya qiladi[20].

Qishloq xo'jaligi hayvonlarining farovonligi

Quyida qishloq xo'jaligi jonivorlarida muntazam ravishda o'tkaziladigan og'riqqa sabab bo'luvchi invaziv muolajalar va ularning farovonligi bilan bog'liq muammolarni keltirib chiqaradigan uy-joy sharoitlari ro'yxati keltirilgan. Qo'shma Shtatlardagi uy egalari o'rtasida o'tkazilgan so'rovnoma natijalariga ko'ra respondentlarning 68 foizi go'sht narxini muhimroq masala deb bilishlarini aytishgan[10].

Welfare concerns of farm animals
Species Invasive procedures Housing
Broiler chickens
  • Debeaking
  • High stocking density
  • Restricted movement
Cattle
  • High stocking density (feedlots)
  • Restricted movement (feedlots)
  • Veal crates
Dairy cattle
  • Restraint
  • Artificial insemination
  • Dehorning
  • Ear tagging
  • Tail docking
  • Branding
  • Nose ringing
  • High stocking density
  • Restricted movement
  • Separation from a born child (calves)
  • Bounded by milk machines
Domestic turkeys
  • Debeaking
  • Desnooding[lower-alpha 1]
  • Detoeing
  • Devocalization
  • Spur removal
  • Toe clipping
  • High stocking density
  • Restricted movement
Dogs
  • Castration
  • Docking
  • Ear cropping
  • Ear notching
  • Slaughter by electrocution
  • Slaughter by beating[28]
  • High stocking density[29]
  • Restricted movement[28]
Ducks and geese
  • Force-feeding
  • Live-plucking
  • Wing clipping
  • High stocking density
  • Restricted movement
Egg laying hens
  • High stocking density
  • Restricted movement
Goats and sheep
  • High stocking density (fine wool industry, live export)
  • Restricted movement (fine wool industry, live export)
Horses
  • High stocking density
  • Restricted movement
Pigs
  • Castration
  • CO<sub id="mwAaM">2</sub> stunning[31]
  • Ear cropping
  • Ear tagging
  • Earmarking
  • Nose ringing
  • Tail docking
  • Tattooing
  • Teeth clipping
  • Tusk trimming
  • Gestation crates
  • High stocking density
  • Restricted movement

Mo'yna sanoati

Mo'yna yetishtiruvchi ferma qafasidagi dumi kesib tashlangan tulki

Jonivorlar himoyasi faollari hayvonlarga, ayniqsa, norkalarga yetkazilgan azob-uqubatlar tufayli mo'yna ishlab chiqarishni butunlay taqiqlashni taklif qilmoqdalar. Mo'ynali kiyimlar hashamatli liboslar sanalganligi sababli mo'yna ishlab chiqarish insoniylikka zid xatti-harakat deb baholangan. Minklar erkin va hududiy jonivorlardir; ammo mo'yna yetishtirishga ixtisoslashgan fermer xo'jaliklarida ular qafaslarda saqlanadilar va bo'yinlarini sindirish yoki zaharli gaz vositasida o'ldirilgandan so'ng terilaridan mahrum qilinadilar[32].

Inson zo'ravonligi va ruhiy kasalliklar bilan bog'liqligi

Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik va odamlarga nisbatan zo'ravonlik o'rtasidagi bog'liqlikni tasdiqlovchi tadqiqotlar mavjud[33][34][35][36]. 2009-yilda o'tkazilgan tadqiqot natijalari shuni ko'rsatdiki, qassobxonada bandlik boshqa sohalarga nisbatan jami hibsga olish stavkalari, zo'ravonlik uchun hibsga olish, zo'rlash uchun hibsga olish va boshqa jinsiy jinoyatlar uchun hibsga olishlar sonini oshiradi[37]. Norvegiya zo'ravonlik va travmatik stressni o'rganish markazi tomonidan o'tkazilgan yirik milliy so'rov hayvonlarga va bolalarga nisbatan zo'ravonlik holatlari o'rtasida jiddiy o'xshashlik borligini va hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik ko'pincha psixologik zo'ravonlik va bolalarga nisbatan jismoniy zo'ravonlikning nisbatan yengilroq shakllari bilan birga sodir bo'lishini aniqladi[38].

Uy hayvonlari va kichik hajmli jonivorlarning qiynoqqa solish tarixi, zoosadizm deb nomlanuvchi xulq-atvor ma'lum psixopatologiyalarning, jumladan, shaxsiyatning psixopatik buzilishi sifatida ham tanilgan antisotsial shaxs buzilishining belgilaridan biri hisoblanadi. The New York Times gazetasining yozishicha, “FQB hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo‘lish uning seriyali zo'ravonlar va qotillar haqidagi kompyuter yozuvlarida hamda psixiatrik va emotsional kasalliklarni tashxislash va davolash bo‘yicha standart qo‘llanmada muntazam paydo bo‘ladigan xususiyatlardan biri ekanligini aniqladi va psixiatrik va hissiy kasalliklarni davolash bo'yicha qo'llanma hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikni xatti-harakatlarning buzilishi uchun diagnostik mezon sifatida ko'rsatadi"[39]. "It va mushuklarni qayta-qayta qiynoqqa solgan psixiatrik bemorlar o'rtasida o'tkazilgan so'rovnoma natijalari shuni ko'rsatadiki, ularning barchasi odamlarga, shu jumladan, yosh bolani o'ldirgan bir bemorga nisbatan yuqori darajadagi tajovuzkorlik bilan shug'ullangan"[39]. Federal Qidiruv Byurosining xulq-atvor fanlari bo'limi agenti Robert K. Ressler seriyali qotillik holatlarni o'rganib chiqdi va ta'kidladi: "Bu kabi qotilliklar (Jefri Damer) ko'pincha hayvonlarni o'ldirish va qiynoqqa solishdan boshlanadi"[40].

Hayvonlarga nisbatan qasddan shafqatsiz munosabatda bo'lish yoki tasodifiy bo'lmagan jarohatlar jiddiy psixologik muammolarning ko'rsatkichi bo'lishi mumkin[41][42]. Amerika insonparvarlik assotsiatsiyasi ma'lumotlariga ko'ra, hayvonlarga nisbatan qasddan shafqatsizlik qilish holatlarining 13%i uydagi zo'ravonlik bilan bog'liq[43]. Xavfsiz uylardan boshpana qidirayotgan uy hayvonlari egasi bo'lgan ayollarning 71% i sherigi bir yoki bir nechta uy hayvonlariga tahdid qilgani va/yoki ularni jarohatlagani yoki o'ldirgani haqida xabar bergan; Ushbu ayollarning 32 foizi ularning bir yoki bir nechta farzandi ham uy hayvonlariga zarar yetkazgani yoki o'ldirganliginini ta'kidlagan. Kaltaklangan ayollar o'zlariga nisbatan zo'ravonlik qilgan shaxslarini tashlab keta olmasliklarini aytishadi, chunki ular yo'qligida hayvonlari bilan nima sodir bo'lishini bilmasliklaridan qo'rishadi. Jonivorlarga nisbatan zo'ravonlik qilish ba'zan maishiy nizolarda qo'rqitish shakli sifatida ishlatilishi mumkin[44].

Hayvonlarga qilinadigan zo'ravonlik Makdonald triadasining uchta tarkibiy qismidan biri bo'lib, ushbu xatti-harakatlar bolalar va o'smirlardagi zo'ravon antisosial xatti-harakatlarning belgilaridan biri hisoblanadi. Ushbu modelni shakllantirishda foydalanilgan tadqiqotlarga ko'ra, hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish bolalar va o'smirlar orasida keng tarqalgan (ammo universal emas) xatti-harakatlar bo'lib, shunday harakatni ketma-ket sodir etgan o'smirlar kelajakda serial qotillar va boshqa zo'ravon jinoyatchilarga aylanadi. Shuningdek, hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lgan bolalar ko'pincha o'zlari zo'ravonlikka guvoh bo'lishlari yoki qurbon bo'lishlari aniqlangan[45]. Amerika Qo'shma Shtatlari Insonparvarlik Jamiyati tomonidan keltirilgan ikkita alohida tadqiqot uy zo'ravonligidan aziyat chekkan oilalarning taxminan uchdan bir qismida oila a'zosi sanalgan kamida bitta bola uy hayvonini ranjitgan yoki o'ldirganligini ko'rsatdi[46].

Madaniy marosimlar

Ko'pincha Osiyo fillari Tailandda qo'lga olinganda ularning ruhini "sindirish" va egalariga bo'ysundirish uchun uyqusizlik, ochlik va tashnalikdan foydalanadilar; Bundan tashqari, o'rgatuvchilar fillarning quloqlari va oyoqlariga mix joylaydilar[47].

Bashorat qilish maqsadida hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish amaliyoti qadimgi madaniyatlarda uchraydi, shuningdek, santeriya kabi ba'zi zamonaviy dinlar shifo va boshqa marosimlar uchun hayvonlarni qurbon qilishda davom etmoqdalar. Tagairm kabi marosimlar esa qadimgi shotlandlar tomonidan o'tganlar ruhini chaqirish uchun amalga oshirilgan.

Ko'ngilochar maqsadda

Televizion va kino ijodkorligi

Jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik kino sanoatida ham uzoq vaqtlardan beri bahslarga sabab bo'lmoqda, hatto ba'zi katta byudjetli Gollivud filmlari ham ishlab chiqarish jarayonida hayvonlarga zararli va ba'zan o'limga olib kelishi mumkinligi uchun tanqidga uchragan. Sud qarorlarida hayvonlarga zarar yetkazuvchi filmlar, jumladan, qisman itlarning jangi tasvirlangan sahnalar haqida gap boradi[48].

Amerika insonparvarlik assotsiatsiyasi (AHA) Jessi Jeyms (1939) filmi ekran yuzini ko'rganidan buyon amerikalik filmlarni suratga olish jarayonini kuzatish bilan bog'liq faoliyat olib borib, bu filmda ot 40 fut balandlikdan yiqilganidan keyin taxtadan sirpanib ketib, suvga cho'kib ketadi[49]. Dastlab hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish holatlari monitoringi AHA va Kinofilm ishlab chiqarish kodeksi orqali Amerika Kinofilm ishlab chiqaruvchilari va distribyutorlari (shuningdek, Hays ofisi deb ataladi) o'rtasidagi hamkorlik ishi edi. Kodeksdagi qoidalar "bolalar va hayvonlarga nisbatan zo'r zo'ravonlik"ni taqiqlaydi va Hays idorasi ushbu bandni qo'llash huquqiga ega bo'lganligi sababli, AHA ko'pincha unga rioya qilishni baholash uchun to'plamlardan foydalanish imkoniyatiga ega edi. Biroq AHA ning Gollivud ofisi to'plamlarni kuzatish huquqi Hays ofisiga bog'liq bo'lganligi sababli, 1966=yilda Hays ofisining yopilishi kino to'plamlarida hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikning kuchayishi bilan mos keldi[50].

1977-yilga kelib, Ekran aktyorlari gildiyasi (SAG) va Amerika televidenie va radio san'atkorlari federatsiyasi o'rtasida uch yillik shartnoma tuzildi, unda AHA bilan "kerak bo'lganda" hayvonlardan foydalanish bo'yicha maslahat olish kerak edi, ammo shartnoma aynan nimani anglatishini ko'rsatuvchi tuzilmani ta'minlamagan va ijro etish vakolatiga ega bo'lmagan. Bu shartnoma 1980-yilda tugatildi[51].

Filmlardagi jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik holatlarining eng mashhur misollaridan biri Maykl Ciminoning "Osmon darvozasi" (1980) filmi bo'lib, unda ko'plab jonivorlar film manfaatlari yo'lida shafqatsizlarcha ekspluatatsiya qilingan va hatto o'ldirilgan. Cimino go'yoki "Osmon darvozasi" uchun aktyorlarga surtish uchun tovuqlarni o'ldirgan va otlarning bo'ynidan qon olib, qon namunalarini to'plagan, shuningdek, jang ketma-ketligini suratga olayotganda otni dinamit bilan portlatib yuborgan, uning surati filmga kiritilgan. Ushbu film kinoindustriyada jonivorlarga nuisbatan shafqatsizlik holatlarini tekshirish sari qadam tashlashda katta rol o'ynadi va 1980-yilda AHA tomonidan hayvonlarga munosabatni nazorat qilish uchun yangilangan rasmiy yurisdiktsiyaga qabul qilinishiga olib keldi [49]

"Qizillar" (1981) filmi chiqqandan so'ng uning yulduzi va rejissyori Warren Beatty o'zining ispaniyalik suratga olish guruhining jang sahnasini suratga olishda otlarga uch minalardan foydalangani uchun uzr so'radi. "Rembo III" (1988) va "13-jangchi" (1999) filmlari suratga olinayotganda otlarga qarshi minalar ishlatilgan. “Apocalypse Now ” (1979) filmi suratga olinayotganda ho‘kiz deyarli yarmiga bo‘lingan, Daniyaning “Manderlay ” (2005) filmi dramatik ta’sir ko‘rsatgani uchun eshakdan qon ketib o‘lgan, bu sahna keyinchalik filmdan o‘chirib tashlangan.

Jeymstaun, Akkra, Gana shahrida ovlanan dengiz toshbaqasi

Janubiy Koreyaning “Orol” (2000) filmida hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo‘lish holati bor, deydi uning rejissyori Kim Ki-Duk. Filmda haqiqiy qurbaqaning terisi tiriklayin tozalanadi, baliqqa esa jarohat yetkaziladi. Munozarali italyan filmi "Kanibal Holokost " (1980)da tasvirga olish jarayonida yettita hayvon o'ldirilgan[52]. Filmdagi tasvirlarda toshbaqaning boshi sekin va grafik tarzda kesib tashlashni, maymunning boshini kesib tashlanishi va uning miyasini mahalliy aholi tomonidan iste'mol qilinishi, o'rgimchakning maydalanishi ko'rsatiladi. Kannibal Holokosti xuddi shunday mavzudagi filmlar (kannibal filmlar) to'plamidagi faqat bitta film bo'lib, unda hayvonlar shafqatsizligi tasvirlangan. Ularning ta'siri Mondo kinoijodkorlarining ba'zida shunga o'xshash tarkibni o'z ichiga olgan filmlarida ildiz otgan. Bir qator mamlakatlarda kannibal holokost taqiqlangan yoki hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikning ko'pchiligi tahrirlangan holda ozod qilinishiga ruxsat berilgan. 

Yaqinda YouTube video ulashish sayti hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik, ayniqsa, ko'ngil ochish va tomosha qilish maqsadida bir hayvonni boshqasi bilan boqish haqidagi minglab videolarni joylashtirgani uchun tanqid qilinadi. Garchi bu videolarning baʼzilari foydalanuvchilar tomonidan nomaqbul deb belgilangan boʻlsa-da, mualliflik huquqi buzilishini oʻz ichiga olgan videolardan farqli oʻlaroq, YouTube odatda ularni oʻchirishdan bosh tortadi. [53]

SAG suratga olish paytida hayvonlardan foydalanish holatlarini kuzatib borish uchun AHA bilan shartnoma tuzdi. [54] Ushbu tartibga rioya qilish ixtiyoriy va faqat Qo'shma Shtatlarda yaratilgan filmlarga tegishli. Amerika Insonparvarlik Assotsiatsiyasi tomonidan nazorat qilinadigan filmlar yakuniy kredit xabarlaridan biri bo'lishi mumkin. [55]Andoza:World circus bansButun dunyo bo'ylab jonivorlarni muhofaza qilish bo'yicha boshqa ba'zi tashkilotlar, masalan, Janubiy Afrikadagi Hayvonlarga nisbatan zo'ravonlikka qarshi kurash ligasi ham filmda hayvonlardan foydalanish holatlarini monitoring qilib boradi.

Sirklar

Sirkda hayvonlardan foydalanish masalasi doim munozarali bo'lib kelgan, chunki hayvonlarni himoya qilish guruhlari ijrochi hayvonlarni o'rgatish paytida ularga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish holatlarini hujjatlashtirgan. Sirklarda hayvonlarga nisbatan noto'g'ri munosabat ularni tor xonalarda saqlash, veterinariya xizmatining etishmasligi, ularni qo'la o'rgatish usullari va nazorat qiluvchi organlar tomonidan nazoratning yo'qligi kabi hujjatlashtirilgan. [56] [57] Hayvon o'rgatuvchilarning ta'kidlashicha, ba'zi tanqidlar haqiqatga asoslanmagan, jumladan, baqirish hayvonlarni murabbiy ularga zarar yetkazishiga ishontirishga majbur qiladi, qafas shafqatsiz, lekin odatiy holdir, qamchi, zanjir yoki mashg'ulot hayvonlarga zarar keltiradi. [58]

Boliviya jonivorlar huquqlari faollari dunyoda birinchi marta sirklarda barcha turdagi jonivorlardan foydalanishni taqiqlashto'g'risidagi qonunni qabul qildi.

Hayvonlarning jangi

Korridada o‘layotgan buqa

Buqalar jangi jonivorlar huquqlari yoki hayvonlarni himoya qilish faollari tomonidan doimiy tanqid qilinadi va uni shafqatsiz yoki vahshiy qon sporti deb ataydlari, bunda buqa qattiq stress va sekin, azobli o'limga duchor bo'ladi. [59] [60] Bir nechta faol guruhlar Ispaniya va boshqa mamlakatlarda korridaga qarshi harakatlarni qo'llab quvvatlaydilar. Ispan tilida buqalar jangini o'tkazishga qarshilik ko'rsatish harakati agriturismo deb ataladi.

Bulletpoint Bullfight buqalar jangi “ta'sirchan tomoshabin uchun emas”ligi haqida ogohlantirib, tomoshabinlarga “qonga tayyor bo‘lishni” maslahat beradi. Unda otga o‘tirgan nayzalar sabab uzoq va ko‘p qon ketishi, ko‘zi bog‘langan, zirhli otning “ba’zan doping bo‘lgan va buqaning yaqinligidan bexabar bo‘lgan buqaning zarbasi”, banderillerlarning tikanli o‘qlarni o‘rnatishi batafsil tasvirlangan. Buqoidalar jangning odatiy qismi ekanligini va o'lim kamdan-kam hollarda tez fursatda sodir bo'lishini ta'kidlaydi. Shuningdek, u buqalar jangida ishtirok etayotganlar tomoshabinlarni "jonivor yotishdan oldin o'ldirish bo'yicha turli muvaffaqiyatsiz urinishlarga guvoh bo'lishga tayyor bo'lishlari" haqida ogohlantiradi. [61]

Toro Jubilo, Madrid, 2014 yil

Ispaniyaning Soria privinsiyasida joyashgan Medinaseli shahrida o'tkaziladigan "Toro Jubilo " yoki Toro embolado jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik holatlari bilan bog'liq. Unda buqaning shoxlariga to'plar yopishtiriladi va olovga qo'yiladi. So'ngra buqa ko'chaga qo'yib yuboriladi va og'riqdan yuguradi, ko'pincha tomoshabinlar hayvondan qochishga urinayotganda olovni o'chirish uchun devorlarga uriladi. To'plar soatlab yonishi mumkin va ular buqaning shoxlarini, tanasini va ko'zlarini kuydiradi. Hayvonlar huquqlarini himoya qilish guruhi PACMA bayramni "jonivorlarga nisbatan yomon munosabatda bo'lishning yorqin namunasi" deb ta'riflaydi. [62]

It jangi bu qimor o'yinlari yoki tomoshabinlarning ko'ngilxushligi uchun ringda yoki chuqurda itlarni bir-biriga qarshi jangga tushiradigan sport turi.

Rattlesnake aylanmasi

Rattlesnake rodeo sifatida ham tanilgan Amerika Qo'shma Shtatlarining O'rta G'arbiy va janubiy qishloqlarida har yili o'tkaziladigan tadbirlar bo'lib, asosiy diqqatga sazovor joylar sotiladigan, namoyish etiladigan, oziq-ovqat yoki hayvonot mahsulotlari terisi uchun o'ldirilgan yoki yovvoyi tabiatga qo'yib yuboriladigan ilonlardir. AQSHdagi eng keng qamrovli ilonlarni yig'ish amaliyoti Texas shtatining Svitoter bo'lib o'tdi. 1958-yildan beri har yili an'anaviy tarzda o'tkazib kelinayotgan ushbu tadbir hozirda yiliga 30 000 ga yaqin tashrif buyuruvchilarni o'ziga jalb qiladi. Xususan, 2006-yilda o'tkaziladigan yig'ilishda shtatdagi ilon populyatsiyasining 1 foizini tutilishiga sabab bo'lgani aytilgan. [63]

Rattlesnake aylanmasi hayvonlarning shafqatsizligi haqidagi da'volar ortidan hayvonlar farovonligi guruhlari va tabiatni muhofaza qiluvchilarni tashvishga soldi. [64] [65] [66] Bunga javoban, ba'zi aylanmalar ovlash qamroviga cheklovlar qo'yadi yoki bo'lmasam qo'lga olingan ilonlarni yovvoyi tabiatga qo'yib yuboradi. [67] [68]

Urush

Harbiy hayvonlar insoniyat tomonidan urushda foydalanish uchun ishlatilgan mavjudotlardir. Masalan, otlar, itlar va delfinlar. Yaqinda hayvonlarning urushda ishtiroki tandiq ostiga olindi va hayvonlardan jang amaliyotlarida tirik bomba sifatida, harbiy sinovlar uchun foydalanish kabi amaliyotlar (masalan, Bikini atom tajribalari paytida) endi shafqatsizlik sifatida tanqid qilinishi mumkin. [69]

Urush yodgorligidagi Britaniya hayvonlarining homiysi malika Anna, malika Royal hayvonlar odamlar xohlagan narsaga moslasha olishlarini, ammo ular o'zlari xohlamagan narsalarni hatto mashg'ulot sifatida ham ham qilmasliklar kerakligini ini aytdi. [70] Insonlar to'qnashuvlaridagi jonivorlarning ishtiroki Buyuk Britaniyada 2004-yilda Londondagi Hayd Parkda "Urushdagi hayvonlar" yodgorligi o'rnatilishi bilan nishonlandi. [71]

2008-yilda amerikalik dengiz floti askari Devid Motari Iroq mojarosi vaqtida kuchukchasini qoya ustiga uloqtirgani aks etgan video internet fenomeni sifatida ommalashgan va askarning xatti-harakati shafqatsizlik sifatida baholanib keng tanqidlarga sabab bo‘lgan. [72]

Keraksiz ilmiy tajribalar yoki namoyishlar

Andoza:World laws on cosmetic animal testing  

Yuqorida muhokama qilingan hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik holatlari oid barcha uchta kontseptual yondashuvga ko'ra hayvonlarga jiddiy og'riq yoki qayg'u keltiradigan keraksiz tajribalar yoki namoyishlar o'tkazishga shafqatsizlik sifatida qaralishi mumkin. Axloqiy me'yorlardagi o'zgarishlar tufayli shafqatsizlikning bu turi o'tmishdagiga qaraganda bugungi kunda kamroq kuzatiladi. Masalan, maktabda bolalarga kislorod kamaiyishi qanday oqibatlarga olib kelishini tushuntirish maqsadida qushlar qopqog'i berkitilgan shishaga qamab bo'g'ib qo'yilgan [73] va hayvonlar karbonat angidridning zichligi va zaharliligini ko'rsatish uchun Itlar g'orida [74] [75] [76] bo'g'ilib o'ldirilgan sayohatchilar Grand Tour haqida.

Uq hayvonlari siyosatining yo'qligi

Ko'pgina turar-joy majmualari va ijaraga beriladigan uylarda uy hayvonlari bilan bog'liq siyosatini aniq belgilab qo'yilmaydi. Hayvonlarga nisbatan hech qanday siyosat hayvonlarni tashlab ketishning asosiy sababi bo'la olmaydi, bu ko'plab yurisdiktsiyalarda jinoyat hisoblanadi.Tashlab ketilgan hayvonlar ko'pincha yovvoyi bo'lib qoladilar yoki yovvoyi populyatsiyalarga hissa qo'shadilar. Xususan, yovvoyi itlar uy hayvonlari, bolalar va chorva mollari uchun jiddiy xavf tug'dirishi mumkin. [77]

Ontario (Kanada )da hatto ijarachi uy hayvonlari taqiqlangan bandni o'z ichiga olgan ijara shartnomasini imzolagan taqdirda ham haqiqiy emas deb hisoblanadi. [78] Shunga o'xshash qonun hujjatlari Manitobada ham ko'rib chiqildi. [79]

Ov qilish

karkidon shoxlari uchun o'ldirilgan

Ovchilik ko'p sonli hayvonlar o'limiga va jarohatlanishiga olib keladigan ko'ngilochar faoliyatdir. Brakonerlik faoliyati esa jonivorlarni o'ldirish va ularning qimmatbaho tana a'zolarini ajratib olishni o'z ishiga oladi. Konservalangan ov deganda ekzotik hayvonlarni ov qilish uchun shaxsiy yerga kubok sifatida olib kelish amaliyoti tushuniladi. Hayvonlarga nisbatan shafqatsiz bo'lishiga qaramay, ov butun dunyo bo'ylab minglab xususiy mulklarda amalga oshiriladi va foydali biznes hisoblanadi. [80]

Mamlakat bo'yicha qonunlar

Dunyo bo'ylab ko'plab yurisdiktsiyalarda ba'zi jonivorlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lishni taqiqlovchi qonunlar qabul qilingan, ammo ular mamlakatga va ba'zi hollarda foydalanish yoki amaliyot usullariga ko'ra farqlanadi.

Afrika

Misr

Misr qonunchiligida uy hayvonlarini g'ayriinsoniy kaltaklagan yoki qasddan o'ldirgan har bir kishi qamoqqa olinishi yoki jarimaga tortilishi belgilab qo'yilgan. Jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik holatlarining oldini olish bo'yicha Misr jamiyati bundan yuz yil oldin tashkil etilgan va 1997 yilda Misrda buqalar jangini taqiqlashda muhim ahamiyat kasb etgan.

Qadimgi Misr qonunchiligida mushuk yoki itni o'ldirganlar qatlga hukm qilingan. [81]

Nigeriya

Nigeriyada jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik jinoyatini sodir etish mamlakat Jinoyat kodeksining 495-moddasiga muvofiq taqiqlangan (1990). Xususan, 495 (1) (a) ga binoan, hayvonni shafqatsizlarcha urish, tepish, ortiqcha yuklash, g'azablantirish yoki qo'rqitish yoki egasi sifatida bunga yo'l qo'yish kiradi. 495 (1) (b) bo'limda jonivorlar uchun azob-uqubatlarni keltirib chiqaradigan har qanday harakat yoki harakatsizlikni (yoki egasi sifatida, keraksiz azob-uqubatlarga olib keladigan harakatga yo'l qo'ygan holda) qasddan yoki asossiz ravishda sodir etishnimjonivorlarga nisbatan shafqatsizlik sifatida belgilaydi. Mazkur bo'lim, shuningdek, hayvonlarni azob-uqubatlarga olib keladigan tarzda tashish (c), zaharlash(d), ehtiyotsizlik bilan operatsiyalarni bajarish (e) hamda hayvonlar bilan jang qilish (f) bilan bog'liq harakatlarni taqiqlaydi. [82]

Janubiy Afrika

Janubiy Afrikada qabul qilingan 1962 yildagi 71-sonli Jonivorlarni himoya qilish to'g'risidagi qonun odamlarning nazorati ostida bo'lgan qishloq xo'jaligi hayvonlari, uy hayvonlari va qushlar, yovvoyi hayvonlar, qushlar va sudraluvchilarni qamrab oladi.

Qonun taqiqlangan haddan tashqari yuklash, qamoqqa olish, zanjirband qilish yoki bog'lash, tashlab ketish, oziq-ovqat yoki suvni keraksiz ravishda rad etish, iflos yoki parazit holatda saqlash yoki veterinariya yordamini ko'rsatmaslik tufayli keraksiz azob-uqubatlarga olib keladi shafqatsizlik harakatlarining batafsil ro'yxatini o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, keraksiz azob-uqubatlarga olib keladigan beparvolik, asossiz yoki ahamiyatsiz harakatlarni yoki harakatsizlikni taqiqlovchi umumiy qoida mavjud [83]

NSPCA Janubiy Afrikadagi hayvonlarni muhofaza qilish bo'yicha eng yirik qadimgi tashkilot bo'lib, u jonivorlarni muhofaza qilish to'g'risidagi qonunni qo'llash orqali mamlakatdagi dhunday turdagi shafqatsizlik holatlarining 90 foizga qisqarishini ta'minlaydi.

Janubiy Sudan

Janubiy Sudan Jinoyat kodeksida hayvonlarga nisbatan yomon munosabatda bo'lishga qarshi qonunlar mavjud. Xususan, ularda shundya deyiladi:

196. Uy hayvonlariga nisbatan yomon munosabat .

Kim ilgari ozodlikdan mahrum qilingan uy hayvonlari yoki yovvoyi hayvonlarni shafqatsizlarcha kaltaklasa, qiynoqqa solsa yoki boshqacha tarzda qasddan shafqatsiz munosabatda boʻlsa, xoʻroz, qoʻchqor, buqa yoki boshqa uy hayvonlari oʻrtasida urushlar uyushtirsa, ragʻbatlantirsa yoki uyushtirsa yoki bunday harakatlarni ragʻbatlantirsa, jinoyat sodir etgan bo‘lsa, aybdor deb topilgan taqdirda, ikki oydan ortiq bo‘lmagan muddatga ozodlikdan mahrum qilish yoki jarima bilan jazolanadi.

197. Hayvonlarga minish va e'tiborsizlik .

Kim har qanday hayvonni qasddan minib, haddan tashqari haydab yuborsa yoki haddan tashqari yuklasa yoki yoshi, kasalligi, jarohati yoki zaifligi tufayli ishlashga yaroqsiz bo'lgan hayvonni qasddan ishlatsa yoki unga keraksiz azob-uqubatlarga olib keladigan tarzda e'tiborsiz qoldirsa., jinoyat sodir etgan bo'lsa va aybdor deb topilgan taqdirda, bir oydan ortiq bo'lmagan muddatga ozodlikdan mahrum qilish yoki jarima yoki ikkalasi bilan jazolanadi.

Amerika

Argentina

Argentinadagi 14346 Milliy qonun hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lgan yoki shafqatsiz harakatlar sodir etganliklari uchun fuqarolarga 15 kundan bir yilgacha qamoq jazosini belgilaydi. [84]

Braziliya

Braziliya yuqori hajmli jonivorlar bilan bog'liq ishlab chiqarish sanoatiga ega bo'lib, yiliga bir kishi boshiga 30,8 quruqlikdagi hayvonlarni so'yadi, global o'rtacha 10,1. Mamlakatning qishloq xo'jaligi hayvonlariga qaramligi nisbatan yuqori bo'lib, har bir kishi boshiga 8 ta qishloq xo'jaligi hayvonlari to'g'ri keladi, bu global o'rtacha 4,1 dan ikki baravar ko'p. 1998-yilgi qonun uy va yovvoyi hayvonlarni suiiste'mol qilishni taqiqlaydi. Bu shafqatsizlik uchun 1934-yilgi farmonga asoslangan holda jiddiyroq jazolar qo'yadi, 3 oydan bir yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosi qo'shimcha ravishda jarimaga tortiladi.

Kanada

  Kanadada jonivorlarga qasddan og'riq, azob yoki jarohat yetkazish Jinoyat kodeksiga muvofiq jinoyat hisoblanadi. Hayvonlarni zaharlash holatlari ayniqsa taqiqlanadi. [85] Boshqa birovga tegishli jonivorlarga zarar yetkazish bilan tahdid qilish ham jinoyat sanaladi. Aksariyat viloyatlar va hududlarda hayvonlarni himoya qilish bilan bog'liq qonunlari ham mavjud. Biroq, ahamiyatli jihati shuki, Kanada qonunchiligida it yoki mushuklarga nisbatan zo'ravonlik qilish yoki uchun o'ldirish aniq noqonuniy emas. [86]

Hayvonlarni Huquqiy Mudofaa Jamg'armasi har bir viloyat va hududning hayvonlarni himoya qilish qonunlarini ularning nisbiy kuchi va umumiy qamrovliligiga qarab tartiblovchi yillik hisobot chiqaradi. 2014 yilda eng kuchli to'rtta yurisdiktsiya Manitoba, Britaniya Kolumbiyasi, Ontario va Yangi Shotlandiya bo'ldi. Eng zaif to'rtlik Saskachevan, Shimoli-g'arbiy hududlar, Kvebek va Nunavut edi.

mbhjbasdjbjsbfjdsbfj nbdbfkjbkjfn edhakjf jbdkj ndm ndm dn nfbkjb djadjk jsdbjsa jsdbja

Chili

20380-sonli Chili qonuni jonivorlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lganlar uchun 2 dan 30 gacha jarima va 541 kundan 3 yilgacha qamoq jazosini o'z ichiga olgan sanksiyalarni belgilaydi. Shuningdek, u maktab ta'limida maxsus dasturlarni kiritish orqali hayvonlarni parvarish qilishni osonlashtiradi va hayvonlar bilan tajribalar bilan bog'liq siyosatlarni aniqlash uchun Bioetika qo'mitasini tashkil qiladi. [87]

Bogotadagi korrida, ispan madaniyatining merosi. Buqalar jangi amaliyoti Kolumbiyadagi ko'plab tashkilotlar tomonidan tanqid qilinadi. Bu mamlakatda qonuniyligicha qolmoqda.

Kolumbiyada hayvonlarga nisbatan shafqatsiz xatti-harakatlar ustidan nazorat unchalik kuchli tartibda emas va hattoki hukumat buqalar jangini "Madaniy meros" sifatida e'lon qilishni taklif qildi; xo'roz urishtirish kabi boshqa harakatlarga ham xuddi shunday qonuniy tus beriladi.

Kosta-Rika

Toucan Grecia tumshug'ining yarmini yo'qotganidan keyin 3D bosma protez tumshug'i bilan

2017-yilda, nihoyat ko'p yillik huquqiy tortishuvlar natijasiga ko'ra, Kosta-Rika hayvonlarning farovonligi to'g'risidagi qonunni qabul qildi. Uy hayvonlariga zarar yetkazganlik yoki o‘ldirganlik shungdek hayvonlar bilan jang qilganlik uchun uch oydan bir yilgacha qamoq jazosini belgilaydi. Jonivorlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lgan, ularni e'tiborsiz qoldirgan yoki tashlab ketgan, hayvonlarni ko'paytirish yoki jang qilish uchun o'rgatgan yoki hayvonlarda tajriba o'tkazish bilan bog'liq belgilangan qoidalarini buzganlar uchun pul jarimalari mavjud. Qonun qishloq xo'jaligi amaliyotlari, suv xo'jaligi, zootexnika yoki veterinariya faoliyati, hayvonlarni iste'mol qilish, sanitariya yoki ilmiy sabablarga ko'ra o'ldirish yoki reproduktiv nazoratni qamrab olmaydi. Shuningdek, yovvoyi hayvonlar ham "Yovvoyi hayot to'g'risida" gi qonun ostida himoyalangan. [88] [89]

Meksika

Meksikaning amaldagi siyosati, fuqarolik huquqida, hayvonlarga jismoniy zarar yetkazishni zo'ravonlik qilingan jonivoening egalariga mulkiy zarar sifatida qoralaydi va hayvonlarni xususiy mulk sifatiida baholaydi.

Jinoyat huquqida vaziyat boshqacha. 2012 yil dekabr oyida Federal okrugning Qonunchilik Assambleyasi Mexiko shahrining amaldagi Jinoyat kodeksini isloh qildi, hayvonlarga nisbatan zo'ravonlik va shafqatsizlikni jinoiy huquqbuzarlik sifatida belgiladi, agar hayvonlar vabo yoki zararkunandalar hisoblanmasa. Tashlab ketilgan hayvonlar vabo hisoblanmaydi. Keyingi islohot 2013 yil 31 yanvarda Federal okrugning rasmiy gazetasida e'lon qilingan farmon bilan kuchga kirdi. Qonunda jonivorga aniq shikast yetkazgan shaxslarga olti oydan ikki yilgacha ozodlikdan mahrum qilish, eng kam ish haqining 50 dan 100 kungacha jarima jazosi nazarda tutilgan va uning hayotiga xavf tug‘diradigan jarohatlarning yarmiga ko‘paytiriladi. Agar shaxs qasddan hayvonning o‘limiga sabab bo‘lsa, ikki yildan to‘rt yilgacha ozodlikdan mahrum qilish, eng kam ish haqi miqdorida 200 kundan 400 kungacha jarimaga tortiladi. [90]

Ushbu qonun mamlakatning qolgan 31 ta shtatlari bo'ylab amal qiladi. Bundan tashqari, Federal okrugning hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qonuni keng qamrovli bo'lib, "keraksiz azob-uqubatlarni" taqiqlashga asoslangan. Shunga o'xshash qonunlar hozirda aksariyat shtatlarda mavjud. [91]

Qo'shma Shtatlar

AQShda hayvonlarni parvarish qilish va sharoitlariga oid asosiy federal qonun 1970, 1976, 1985, 1990, 2002 va 2007 yillarda o'zgartirilgan 1966 yildagi Hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qonundir . Bu tadqiqot, ko'rgazma, transport va dilerlar tomonidan hayvonlarni davolashni tartibga soluvchi Qo'shma Shtatlardagi yagona Federal qonundir. Boshqa qonunlar, siyosatlar va ko'rsatmalar hayvonlarni parvarish qilish va ulardan foydalanish bo'yicha qo'shimcha turlarni qamrab olishi yoki spetsifikatsiyalarni o'z ichiga olishi mumkin, ammo barchasi hayvonlarning farovonligi to'g'risidagi qonunga minimal qabul qilinadigan standart sifatida murojaat qiladi. [92]

Hayvonlarni huquqiy himoya qilish jamg'armasi har bir shtatning hayvonlarni himoya qilish qonunlarini ularning nisbiy kuchi va umumiy qamrovliligiga qarab tartiblovchi yillik hisobot chiqaradi. 2013 yilgi hisobotda shafqatsizlikka qarshi kuchli qonunlari bo'yicha eng yaxshi besh shtat Illinoys, Meyn, Michigan, Oregon va Kaliforniya edi. 2013 yilda hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik qonunlari eng zaif bo'lgan beshta shtat Kentukki, Ayova, Janubiy Dakota, Nyu-Meksiko va Vayoming edi. [93]

Massachusets va Nyu-Yorkda insonparvar jamiyatlar va uyushmalarning agentlari hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikni taqiqlovchi qonunlarni amalga oshirish uchun maxsus ofitserlar sifatida tayinlanishi mumkin.

2004 yilda Florida qonun chiqaruvchisi "qoramollarga shafqatsiz munosabatda bo'lishni" ta'qiqlashni taklif qildi va shunday dedi: "Mashq qilish, o'yin- kulgi yoki sport bilan shug'ullanish uchun qasddan yiqilgan, sayr qilgan yoki boshqa yo'l bilan sigirni arqon bilan yiqilishiga yoki muvozanatini yo'qotishiga olib keladigan shaxs, sigirning dumiga tegizish, sudrab olish yoki boshqa yo‘l bilan teginish birinchi darajali jinoyatga sabab bo‘ladi”. [94] Taklif qonunga aylanmadi. [94]

Qo'shma Shtatlarda quloqlarni kesish, quyruq bog'lash, rodeo sporti va boshqa harakatlar qonuniy va ba'zan ruxsat etiladi. Agar ta'qib qilinsa, shafqatsizlik uchun jazo minimal bo'lishi mumkin. Ayni paytda 50 shtatdan 46 tasida hayvonlarga nisbatan zo'ravonlikning ayrim shakllari uchun jinoyat jazosi joriy qilingan. [95] Biroq, ko'pgina yurisdiktsiyalarda hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik odatda noto'g'ri jinoyat sifatida ayblanadi. Yaqinda Kaliforniya shtatida sodir bo'lgan bir holatda, hayvonlarga shafqatsiz munosabatda bo'lgan jinoyat uchun sudlanganlik nazariy jihatdan 25 yildan umrbod qamoq jazosiga hukm qilinishi mumkin edi, chunki ularning uch marta urish qonuni, bu ilgari jinoyat sodir etganlik uchun sudlanganliklarga asoslangan jazolarni oshiradi. [96]

2003 yilda G'arbiy Gollivud (Kaliforniya) uy mushuklarini deklaratsiya qilishni taqiqlovchi qaror qabul qildi. 2007 yilda Norfolk, Virjiniya faqat tibbiy sabablarga ko'ra protseduraga ruxsat beruvchi qonun qabul qildi. [97] Biroq, aksariyat yurisdiktsiyalar protseduraga ruxsat beradi.

2013-yil aprel oyida Texas Federal sudi sudyasi Sim Leyk [98] 2010-yilgi Hayvonlarga nisbatan shafqatsizligi tasvirlangan videolarni yozib olish, sotish va tashishni odobsizlik deb hisoblaydigan Animal Crush Videoni taqiqlash toʻgʻrisidagi qonun birinchi tuzatishni buzadi, deb qaror qildi. Sudya Leykning ta'kidlashicha, odobsizlik testlari ochiq-oydin jinsiy tasvirni talab qiladi, bu esa jinoiylashtirilgan videolarda etishmaydi. Bu Amerika Qo'shma Shtatlari v. Stivens, qo'shimcha ravishda, hayvonlarning shafqatsizligi haqidagi videolarni saqlashga qo'yilgan cheklovlar konstitutsiyaga ziddir.

2019-yilning noyabr oyida AQShning o‘sha paytdagi prezidenti Donald Tramp hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik va qiynoqlarning oldini olish to‘g‘risidagi qonunni imzolagan bo‘lib, unda hayvonlarga nisbatan qasddan shafqatsiz munosabatda bo‘lgan federal jinoyatlar yetti yilgacha qamoq jazosi bilan jazolanadi. Qonun 2010-yilda Prezident Barak Obama tomonidan imzolangan Hayvonlarni ezib tashlashni taqiqlash to‘g‘risidagi qonunni kengaytirdi, unda hayvonlarni ezish, yoqish, cho‘ktirish, bo‘g‘ish, mixlash yoki qiynoqlarning boshqa shakllariga duchor bo‘lishlari aks ettirilgan videolarni yaratish va tarqatishni taqiqladi. 2010 yilgi qonun loyihasiga kiritilmagan asosiy harakatlar PACT qonunining bir qismi bo'lib, hozirda og'ir jinoyatlar hisoblanadi. Qonun loyihasi palatada ham, Senatda ham bir ovozdan qabul qilindi. [99] [100]

Davlat farovonligi to'g'risidagi qonunlar

Bir nechta shtatlar insonparvar dehqonchilikni qo'llab-quvvatlovchi qonunlarni qabul qildilar yoki ko'rib chiqdilar.

  • 2002-yil 5-noyabrda Florida saylovchilari 10-tuzatishni 55% ovoz bilan qabul qildilar, Florida Konstitutsiyasiga oʻzgartirish kiritib, homilador choʻchqalarni homiladorlik qutilarida saqlashni taqiqlashdi. [101]
  • 2004 yil 14 yanvarda AB-732 qonun loyihasi Kaliforniya Assambleyasining Qishloq xo'jaligi qo'mitasida vafot etdi. [102] Qonun loyihasida homiladorlik va dana go'shti uchun qutilar taqiqlangan bo'lar edi, oxir-oqibatda faqat dana go'shti qutilarini o'z ichiga oladi. [103] 2007 yil 9 mayda AB-594 qonun loyihasi Kaliforniya shtati assambleyasidan chaqirib olindi. Qonun loyihasi Assambleyaning qishloq xo'jaligi qo'mitasida qonun loyihasining mazmunini Medi-Cal ostida tamaki chekishni to'xtatish qamroviga oid til bilan almashtirish orqali samarali tarzda o'ldirilgan. [104] AB-594 2-taklifning hozirgi tiliga juda o'xshash edi. [105]
  • 2006 yil 7 noyabrda Arizona saylovchilari 62% qo'llab-quvvatlagan holda 204-sonli taklifni qabul qildilar. Ushbu chora buzoqlarni buzoq go'shti qutilariga va nasldor cho'chqa go'shtini tug'ish qutilariga joylashtirishni taqiqlaydi.
  • 2007 yil 28 iyunda Oregon gubernatori Ted Kulongoski cho'chqalarni homiladorlik qutilarida saqlashni taqiqlovchi qonunni imzoladi (SB 694, 74-oyoq. Assambleya, navbatdagi sessiya). [106]
  • 2008 yil yanvar oyida Nebraska shtati Senatining LB 1148 qonun loyihasi cho'chqa fermerlari uchun homiladorlik qutilaridan foydalanishni taqiqlash to'g'risida bahs-munozaralar ostida besh kun ichida qaytarib olindi. [107]
  • 2008 yil 14 mayda Kolorado gubernatori Bill Ritter homiladorlik qutilari va dana go'shti qutilarini bosqichma-bosqich bekor qiluvchi SB 201 qonun loyihasini imzoladi. [108] [109]

Venesuela

Venesuela 2010 yilda hayvonlarni parvarish qilish va egalik qilish bilan bog'liq mas'uliyat va sanktsiyalarni belgilab beruvchi "Erkin va asirlikdagi uy hayvonlarini himoya qilish to'g'risida qonun"ni nashr etdi. Hayvonlarga nisbatan shafqatsiz xatti-harakatlar jarimaga tortiladi, ammo qamoqqa olish uchun sabab emas. [110] Qonun shuningdek, tajovuzkor va xavfli deb hisoblangan o'xshash zotlardan pitbulli itlarni egallash, ko'paytirish va ko'paytirishni taqiqlaydi. Bu it egalarining reaktsiyalarini keltirib chiqardi, ular itlarning tajovuzkorligi zotning o'ziga emas, balki egasi tomonidan ko'proq davolash bilan belgilanadi. [111]

Osiyo

Isroil

Isroil 2021 yil iyun oyida moda sanoatiga mo'yna sotishni taqiqladi va bu dunyodagi birinchi davlat edi. [112]

Xitoy

2006 yil holatiga ko'ra, Xitoyda hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikni tartibga soluvchi qonunlar yo'q edi. Hayvonlarga shafqatsiz munosabatda bo'lish holatlarini kuzatuvchi RSPCA kabi hukumat tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan xayriya tashkilotlari mavjud emas. Baliqlar, yo'lbarslar va ayiqlar kabi hayvonlarning har qanday suiiste'moli huquqni muhofaza qilish organlariga va hayvonlarni muhofaza qilish organlariga xabar qilinishi kerak. [113] [114] [115] [116] [117]

Hayvonlarga nisbatan noto'g'ri munosabatda bo'lishga qarshi yagona qonun yo'qligi sababli, Butunjahon hayvonlarni himoya qilish hayvonlarning farovonligini himoya qiluvchi ba'zi qonunlar ma'lum kontekstlarda, ayniqsa tadqiqot va hayvonot bog'larida qo'llaniladigan qonunlar mavjudligini ta'kidlaydi. [118]

2009-yil sentabr oyida Xitoyda hayvonlarga nisbatan qasddan shafqatsizlikni bartaraf etish uchun qonun loyihasi ishlab chiqildi. Agar qabul qilinsa, qonunchilik uy hayvonlari, asirlikdagi yovvoyi tabiat va laboratoriyalarda ishlatiladigan hayvonlarni himoya qiladi, shuningdek, qishloq xo'jaligi hayvonlarini qanday etishtirish, tashish va so'yishni tartibga soladi. [119]

2008 yilda Xitoy Xalq Respublikasi poytaxt Pekinda adashgan itlar to'g'risidagi qonunlariga o'zgartirishlar kiritish jarayonida edi. Pekin Munitsipal Xalq Kongressi (BMPC) huzuridagi Ichki va Sud-huquq qo'mitasi direktori janob Zheng Gang mahalliy hukumat tomonidan Pekin shahar hokimiyatining Itlar to'g'risidagi nizomi loyihasini qo'llab-quvvatladi. Qonun 1989-yilda kiritilgan itlarga egalik to‘g‘risidagi Pekin shahar nizomining o‘rnini bosadi. Amaldagi reglamentda itlarga egalik huquqini "qat'iy" cheklash va shahardagi itlar sonini nazorat qilish haqida so'z bordi. Taklif etilayotgan loyiha o'rniga "qat'iy boshqaruv va cheklovlarni boshqaruv bilan birlashtirish"ga e'tibor qaratildi. [120]

Gonkong

2010 yildan boshlab Gonkong shafqatsizlikka qarshi qonunlarni hayvonlarga qanday munosabatda bo'lish kerakligini aniqlaydigan qonunlardan foydalangan holda ijobiy yondashuv bilan to'ldirdi yoki almashtirdi. Gonkongda hayvonlar farovonligi uchun birinchi navbatda mas'ul bo'lgan hukumat departamenti Qishloq xo'jaligi, baliqchilik va tabiatni muhofaza qilish departamentidir (AFCD).

AFCD tomonidan qo'llaniladigan qonunlarga quyidagilar kiradi:

  • Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikning oldini olish to'g'risidagi qonun (politsiya tomonidan ham amalga oshiriladi)
  • Sog'liqni saqlash (hayvonlar va qushlar) to'g'risidagi qaror (shu jumladan chorva mollari va hayvonlar savdogarlari uchun litsenziyalar to'g'risidagi qoidalar va litsenziyalangan hayvonlar savdogarlari uchun standartlar kodeksi)
  • Itlar va mushuklar haqidagi farmon
  • funt to'g'risidagi farmon
  • quturish haqidagi farmon
  • yovvoyi hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qaror

Bundan tashqari, Oziq-ovqat va atrof-muhit gigienasi bo'limi (FEHD) quyidagilarni amalga oshiradi:

  • So'yish joylari va nam bozorlar qoidalarini o'z ichiga olgan sog'liqni saqlash va kommunal xizmatlar to'g'risidagi qarorni amalga oshiradi
  • Oziq-ovqat hayvonlarining farovonligi bo'yicha amaliy kodeksni nashr etadi (ularni tashish tasvirlangan)
  • So'yish joylarida oziq-ovqat hayvonlarining farovonligi bo'yicha Operatsion ko'rsatmalarni nashr etadi

Sog'liqni saqlash vazirligi quyidagilarni amalga oshiradi:

  • Hayvonlar (tajribalarni nazorat qilish) buyrug'ini amalga oshiradi.
  • hayvonlarni eksperimental maqsadlarda parvarish qilish va ulardan foydalanish amaliyoti kodeksini nashr etadi.

2006 yildan boshlab Gonkongda "Hayvonlarga shafqatsiz munosabatda bo'lishning oldini olish to'g'risida" qonuni mavjud bo'lib, u maksimal 3 yillik qamoq va 200 000 HKD dollari miqdorida jarimaga tortiladi.

Hindiston

1960 yildagi Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikning oldini olish to'g'risidagi qonunga 1982 yilda o'zgartirishlar kiritilgan [121] Yangi o'zgartirilgan Hindiston hayvonlarini himoya qilish to'g'risidagi 2011 yilgi qonuniga ko'ra, hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik jinoyat hisoblanadi va o'n ming rupiydan kam bo'lmagan jarima bilan jazolanadi, bu yigirma besh ming rupiygacha yoki ikki yilgacha qamoq jazosi bilan jazolanadi. birinchi jinoyat sodir etilgan taqdirda ham. Ikkinchi yoki keyingi huquqbuzarlik sodir etilgan taqdirda, jarima miqdori ellik ming rubldan kam bo'lmagan, lekin bir million rublgacha va bir yildan kam bo'lmagan muddatga ozodlikdan mahrum qilish bilan, lekin uch yilgacha uzaytirilishi mumkin. . [122] Ushbu tuzatish hozirda Hindiston hukumati tomonidan ratifikatsiya qilinishini kutmoqda. 1962 yilgi qonun hozirgi paytda amalda bo'lgan qonundir. 1962 yilgi qonun bo'yicha maksimal jarima Rs. 50 (1 dollardan kam). Ko'pgina tashkilotlar, jumladan, mahalliy SPCA, PF, A va Fosterdopt kabi tashkilotlar shafqatsizlik holatlari to'g'risida politsiyaga xabar berishda va jinoyatchini javobgarlikka tortishda keng aholiga yordam berishda faol ishtirok etadilar. Shu sababli, subkontinentda juda ko'p o'zgarishlar kuzatildi.

Yaponiya

Yaponiyada 1973-yilda qabul qilingan Hayvonlarning farovonligi va boshqaruvi toʻgʻrisidagi qonun (1999 va 2005-yillarda oʻzgartirilgan) “hech kim hayvonlarni oʻldirmasligi, jarohatlashi yoki ularga nisbatan shafqatsiz munosabatda boʻlishi shart emas” va xususan, barchaga nisbatan shafqatsizlikni jinoyat deb hisoblaydi. shaxslar egalik qilgan sutemizuvchilar, qushlar va sudralib yuruvchilar; shuningdek qoramollar, otlar, echkilar, qoʻylar, choʻchqalar, itlar, mushuklar, kabutarlar, uy quyonlari, tovuqlar, uy oʻrdaklari asirlikda boʻlishidan qatʼi nazar.

  • Sababsiz o'ldirish yoki jarohatlash: bir yilgacha ozodlikdan mahrum qilish yoki bir million iyenagacha jarima.
  • Oziqlantirish yoki sug'orishni asossiz ravishda to'xtatib, zaiflikka olib keladigan shafqatsizlik: besh yuz ming iyengacha jarima.
  • Tashlab ketish: besh yuz ming iyenagacha jarima

Uy hayvonlari do'konlari va boshqa korxonalar tomonidan boshqariladigan hayvonlarning salomatligi va xavfsizligini ta'minlash bo'yicha alohida milliy va mahalliy qarorlar mavjud.

Hayvonlar ustida olib borilgan tajribalar 2000-yilda qabul qilingan Hayvonlarga nisbatan insonparvar munosabatda boʻlish va boshqarish toʻgʻrisidagi qonun bilan tartibga solinadi, unga 2006-yilda oʻzgartirishlar kiritilgan Ushbu qonun hayvonlardan foydalanadiganlardan 3Rda ko'rsatilgan tamoyillarga rioya qilishni va iloji boricha kamroq hayvonlardan foydalanishni va minimal qayg'u va azob-uqubatlarga olib kelishini talab qiladi. Tartibga solish milliy ko'rsatmalarga asoslangan mahalliy darajada amalga oshiriladi, ammo muassasalarda hech qanday davlat tekshiruvlari mavjud emas va foydalaniladigan hayvonlar soni bo'yicha hisobot talablari yo'q.

Malayziya

Hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qonun (2015) bilan himoyalangan hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish 20-100 000 ringgit jarima va/yoki uch yilgacha qamoq jazosi bilan jazolanadi. Yovvoyi tabiatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonun (2010) bilan himoyalangan hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish 5-50 000 ringgit jarima va/yoki bir yilgacha qamoq jazosi bilan jazolanadi. AAga ko'ra, shaxs "har qanday hayvonni shafqatsizlarcha kaltaklasa, tepsa, yomon muomala qilsa, ustun qo'ysa, haddan tashqari yuklasa, qiynoqqa solsa, g'azablantirsa yoki qo'rqitsa, hayvonlarga shafqatsiz munosabatda bo'lish jinoyatini sodir etadi.

Saudiya Arabistoni

Veterinar Lana Dann va Saudiya Arabistonining boshqa bir qancha fuqarolari jonivorlarni shafqatsizlikdan himoya qiluvchi qonunlar yo'qligini, chunki bu atama Saudiya qonunchiligida aniq belgilanmaganligini. Ular hayvonlar uchun sharoitlarni, xususan, uy hayvonlari do'konlarida va Sharqiy Afrika bilan ekzotik hayvonlar savdosini nazorat qilish uchun boshqaruv organi yo'qligiga.

Janubiy Koreya

Janubiy Koreyaning hayvonlarni muhofaza qilish qonunlari xalqaro standartlarga nisbatan zaifdir. [123] Janubiy Koreyaning hayvonlarni himoya qilish qonunida aytilishicha, hayvonlarni suiiste'mol qilgan yoki ularga shafqatsiz munosabatda bo'lgan har bir kishi ko'pi bilan uch yil qamoq jazosiga hukm qilinishi yoki 30 million von (25 494 dollar) miqdorida jarimaga tortilishi mumkin, ammo hayvonlarga nisbatan jazo choralarini ko'rish standartlari past bo'lgan. joriy qonun tizimi ostida ob'ektlar, Choung dedi.

Tayvan

Tayvanning jonivorlarni himoya qilish to'g'risidagi qonuni 1998 yilda qabul qilingan bo'lib, shafqatsizlik uchun 250 000 NT dollarigacha jarima soladi. Ularga shafqatsiz munosabatda bo'lganlik uchun jinoiy jazo, jumladan, maksimal bir yillik qamoq jazosi 2007 yilda qabul qilingan.

Tailand

UlargaTailand hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi birinchi qonunni 2014 yilda kiritdi. Hayvonlarning shafqatsizligining oldini olish va farovonlik to'g'risidagi qonun, BE 2557 (2014) 2014 yil 27 dekabrda kuchga kirdi [124] [125]

Yevropa

Yevropa Ittifoqi

Evropa Ittifoqi Kengashining 1999/74/EC direktivasi Yevropa Ittifoqi tomonidan tuxum qo'yadigan tovuqlarni saqlashning minimal standartlari bo'yicha qabul qilingan direktiva bo'lib, an'anaviy akkumulyator kataklarini samarali ravishda taqiqlaydi. 1999-yilda qabul qilingan direktiva Yevropa Ittifoqida 2012-yil 1-yanvardan boshlab 13 yillik bosqichma-bosqich toʻxtatilgandan soʻng anʼanaviy akkumulyator katakchalarini taqiqlab qoʻydi.

Bundan tashqari, Evropaning ko'p joylarida mushukni delil qilish noqonuniy hisoblanadi. [126]

Fransiya

Frantsiyada hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish ikki yil qamoq va moliyaviy jazo (30 ming yevro) bilan jazolanadi. [127]

Germaniya

Fayl:Stamps of Germany (Berlin) 1972, MiNr 420.jpg
Nemis markasi zanjirlangan itni kaltaklayotgan odam tasvirlangan. Yuqori chap burchakdagi so'zlar "Hayvonlarni himoya qiling" deb yozilgan.

Germaniyada hayvonlarni o'ldirish yoki ularga jiddiy og'riq keltirish (uzoq yoki takroriy ) uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish yoki moliyaviy jazo bilan jazolanadi. Agar hayvon chet ellik bo'lsa, bu harakat jinoiy zarar sifatida ham jazolanishi mumkin.

Italiya

Hayvonlarga nisbatan shafqatsiz harakatlar kamida uch oydan uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish va 189-sonli qonunga muvofiq kamida 3000 evrodan ko'pi bilan 160 000 evrogacha jarima bilan jazolanishi mumkin. /2004.

Irlandiya

Hayvonlarning salomatligi va farovonligi to'g'risidagi 2013 yil [128] qonuni 2014 yilda kuchga kirdi va hayvonlarni himoya qilishni yaxshilaydi. [129] Maksimal jazo 250 000 yevrogacha va besh yilgacha qamoq jazosi. Bir necha ish bo‘yicha uch yilgacha qamoq jazosi tayinlangan. [130]

Portugaliya

2014 yil 1 oktyabrdan boshlab Portugaliyada hayvonlarga nisbatan zo'ravonlik jinoyat hisoblanadi. 29 avgust kuni Diario da República nashrida e'lon qilingan qonun hujjatlari hayvonlarga nisbatan yomon munosabatda bo'lishni jinoiy javobgarlikka tortadi va "uzrli sabablarsiz hamrohligidagi hayvonlarga og'riq, azob yoki boshqa qiyinchilik keltirganlar" ga qadar qamoq jazosiga hukm qilinishini ko'rsatadi. bir yil. [131] Bunday xatti-harakatlar “hayvonning o‘limiga”, “muhim a’zosi yoki a’zosidan mahrum bo‘lishiga”, “harakat qilish qobiliyatining jiddiy va doimiy ravishda buzilishiga” sabab bo‘lsa, aybdor shaxslar ikki yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. [131]

Uy hayvonlariga kelsak, yangi qonunda "kimki uy hayvonlarini saqlash, kuzatish yoki kuzatish majburiyatiga ega bo'lsa, ularni tashlab qo'ysa, shu bilan ularning oziq-ovqatlari va parvarishlarini ta'minlash uchun xavf tug'dirsa" olti oygacha qamoq jazosiga hukm qilinishi mumkin. [131]

Shvetsiya

Shvetsiyada hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish moliyaviy jazo va ikki yilgacha qamoq jazosi bilan jazolanadi. Egasi hayvonlarga egalik qilish huquqini yo'qotadi va hayvonlar egasidan olib tashlanadi. [132]

Shveytsariya

Shveytsariyaning hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qonunlari dunyodagi eng qat'iy qonunlardan biri bo'lib, hayvonlarni davolashni, shu jumladan quyon qafaslarining o'lchamini va itlarga berilishi kerak bo'lgan mashqlar miqdorini har tomonlama tartibga soladi.

Tsyurix kantonida hayvonlar bo'yicha advokat Antuan Gyotschel hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik holatlarida hayvonlar manfaatlarini himoya qilish uchun kanton hukumati tomonidan ishlaydi.

kurka

Turkiyaning 5199-sonli Hayvonlarni himoya qilish qonuniga ko‘ra, hayvonlarga shafqatsiz munosabatda bo‘lish jinoiy javobgarlikka tortiladi va to‘rt yilgacha qamoq jazosi bilan jazolanadi. [133] 2021-yil iyul oyida Turkiyada hayvonlardan foydalanadigan sirklar va delfinariylar ochilishi taqiqlangan edi. [134] Mavjud ob'ektlar o'n yildan keyin faoliyatini to'xtatadi. [133] HAYTAP, Turkiyadagi Hayvonlar huquqlari federatsiyasi, avvalgi qonunda hayvonlarni suiiste'mol qilganlar uchun etarlicha kuchli jazo yo'qligiga ishonardi.

Birlashgan Qirollik

Birlashgan Qirollikda hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish jinoiy jinoyat hisoblanadi va u uchun 6 oygacha qamoq jazosi berilishi mumkin.

1911 yil 18 avgustda Jamoatlar palatasi Hayvonlarga shafqatsizlikning oldini olish bo'yicha Qirollik jamiyati ( RSPCA ) tomonidan lobbichilik qilganidan so'ng 1911 (c.27) hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qonunni kiritdi. Maksimal jazo 25 funt sterling miqdorida jarima bilan olti oylik "qattiq mehnat" edi. [135]

1839 yilgi Metropolitan politsiyasi to'g'risidagi qonunda Londonda "sherlar, ayiqlar, bo'rsiqlar, xo'rozlar, itlar yoki boshqa hayvonlar bilan jang qilish yoki o'lja qilish" taqiqlangan edi, bunda bir oygacha qamoq jazosi, mumkin bo'lgan og'ir mehnat yoki besh funtgacha jazo belgilandi. . Qonun hayvonlarni qanday, qachon va qayerda haydash, vagonlarni tushirish va hokazolarga ko'plab cheklovlar qo'ydi. Shuningdek, u egalariga aqldan ozgan itlarni qo'yib yuborishni taqiqladi va politsiyaga quturganlikda gumon qilingan har qanday itni yoki quturgan deb gumon qilingan it tishlagan har qanday itni yo'q qilish huquqini berdi. Xuddi shu qonun aravalarni chizish uchun itlardan foydalanishni taqiqlagan. [136]

Shu vaqtgacha itlar sut, non, baliq, go'sht, meva, sabzavot, hayvonlarning oziq-ovqatlari (mushuk go'shti) va boshqa narsalarni sotish va chiqindilarni ( latta-suyak odam ) yig'ish uchun ishlatilgan. [137] Nayjel Rotfels ta'kidlaganidek, Londonda yoki yaqinida itlarning aravachalarini tortib olishiga taqiq qo'yilgani itlarning ko'pchiligini egalari [138] o'ldirishiga sabab bo'ldi, chunki ular oila daromadiga hissa qo'shishdan to'g'ri kelmaydigan xarajatlarga aylandi. Arava itlari o‘rnini qo‘l aravali odamlar egallagan. [139] 150 mingga yaqin it o'ldirilgan yoki tashlab ketilgan. Erika Fudge Xilda Kindan iqtibos keltiradi: [138]

At the heart of nineteenth-century animal welfare campaigns is the middle-class desire not to be able to see cruelty.

— Hilda Kean, Animal Rights, 1998[140]

1911 yildagi Hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qonun qoralama itlarga nisbatan taqiqni qirollikning qolgan qismiga ham kengaytirdi. 600 000 ga yaqin it o'ldirilgan yoki tashlab ketilgan.

1911-yildagi Hayvonlarni himoya qilish toʻgʻrisidagi qonun asosan 2006-yildagi Hayvonlarning farovonligi toʻgʻrisidagi qonun bilan almashtirildi [141], shuningdek, 20 dan ortiq boshqa qonun hujjatlari, jumladan, 1934-yildagi Hayvonlarni himoya qilish toʻgʻrisidagi qonun va 1960-yildagi Hayvonlardan voz kechish toʻgʻrisidagi qonun ham oʻrnini bosdi va birlashtirdi. Qonun yangi farovonlik jinoyatini kiritdi, ya'ni hayvonlar egalari g'amxo'rlik qilishning ijobiy burchiga ega va qonunbuzarlar o'z hayvonlarining asosiy ehtiyojlarini, masalan, etarli ovqatlanish va veterinariya xizmatidan foydalanishni ta'minlashga e'tibor bermaydilar. [142]

1971 yildagi Jinoiy zarar to'g'risidagi qonunga binoan, uy hayvonlari "shikastlanishi yoki yo'q qilinishi" mumkin bo'lgan mulk sifatida tasniflanishi mumkin. Jinoiy zarar uchun ayblov sudlanuvchidan boshqa birovga tegishli bo'lgan hayvonning jarohati yoki o'limi uchun mos bo'lishi mumkin va 2006 yildagi Hayvonlarni himoya qilish to'g'risidagi qonunga muvofiq jinoiy javobgarlikka tortish ham o'rinli bo'lishi mumkin. [143] [144]

Okeaniya

Avstraliya

Avstraliyada barcha shtatlar va hududlar hayvonlarning farovonligini tartibga soluvchi qonunlarni qabul qilgan. Qonunchilik: [145]

  • 98890890-/*-Hayvonlar farovonligi to'g'risidagi qonun 1992 (ACT) [146] [147]
  • Hayvonlarga shafqatsizlikning oldini olish to'g'risidagi qonun 1979 (NSW) [148] [149]
  • Hayvonlar farovonligi to'g'risidagi qonun (NT) [150]
  • Hayvonlarni parvarish qilish va himoya qilish to'g'risidagi qonun 2001 (Qld) [151] [152]
  • Hayvonlarning farovonligi to'g'risidagi qonun 1985 (SA) [153] [154]
  • Hayvonlarning farovonligi to'g'risidagi qonun 1993 (Tas) [155] [156]
  • Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikning oldini olish to'g'risidagi qonun 1986 yil (Vic) [157] [158]
  • Hayvonlar farovonligi to'g'risidagi qonun 2002 (WA) [159] [160]

Farovonlik to'g'risidagi qonunlar hayvonlarni etarli darajada himoya qilmayotgani uchun tanqid qilindi. Politsiya jinoiy ishlarni ta'qib qilishda umumiy yurisdiktsiyaga ega bo'lsa-da, ko'plab shtatlarda RSPCA va boshqa hayvonlarni himoya qilish xayriya tashkilotlari xodimlari hayvonlarga shafqatsiz munosabatda bo'lgan jinoyatlarni tergov qilish va ta'qib qilish vakolatiga ega.

Yangi Zelandiya

  Hayvonlarning farovonligi to'g'risidagi qonun 1999 yil hayvonla


2

3rni yomon muomaladan himoya qiladi. [161]41000011

Shuningdek qarang

  • Ayiq o'ldirmoq
  • Fetishni buzish
  • Echki otish
  • Mushukning yonishi
  • Hayvonlarda og'riq
  • Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlikning oldini olish jamiyati
  • Hayvonlarni himoya qiluvchi tashkilotlar ro'yxati

Qo'shimcha o'qish

  • Arluk, Arnold. Qo'pol kuch: Hayvonlar politsiyasi va shafqatsizlik muammosi, Purdue universiteti nashriyoti (2004 yil 15 avgust), qattiq muqovali, 175 bet,ISBN 1-55753-350-4 . Insonparvar huquqni muhofaza qilish organlari xodimlarining etnografik tadqiqoti.
  • Fiber-Ostrow, Pamela, Lovell, Jarret S. "Maxfiylik pardasi ortida: hayvonlarni suiiste'mol qilish, zavod fermalari va Ag-Gag qonunchiligi". Zamonaviy adolat sharhi (2016) 19 (2), 230 - 249.
  • Lea, Suzanna Gudni (2007). Huquqbuzarlik va hayvonlarning shafqatsizligi: ijtimoiy patologiya haqidagi afsonalar va haqiqatlar, qattiq muqovali, 168 bet,ISBN 978-1-59332-197-0 . Lea hayvonlar huquqlari faollarining bolalik davridagi hayvonlarga nisbatan shafqatsizligi inson tomonidan yo'naltirilgan zo'ravonlikning asosi ekanligi haqidagi argumentiga qarshi chiqadi.
  • Munro X. Kaltaklangan uy hayvonlari (1999) F. Ascione va P. Arkow (Tahrirlar. ) Bolalarga nisbatan zo'ravonlik, uydagi zo'ravonlik va hayvonlarni suiiste'mol qilish. West Lafayette, IN: Purdue University Press, 199-208.ISBN 1-55753-143-9ISBN 1-55753-143-9
  • Tichelar, Maykl. "Yigirmanchi asr Britaniyada qirollik va qonli sportga qarshilik: Imperator o'ljasidan yovvoyi tabiatni muhofaza qilishgachami? ." Tarix 103.357 (2018): 588–609.
  • Mans, Genri (2021). Hayvonlarni qanday sevish kerak<span typeof="mw:DisplaySpace" id="mwDEY"> </span>: inson shaklidagi dunyoda (Birinchi Shimoliy Amerika nashri ed. ). Nyu York. ISBN 978-1-9848-7965-3 . OCLC 1226175333
  1. 1,0 1,1 Hussain. „Animal Cruelty: What Is Animal Cruelty and How to Recognize It“ (en-US). Sentient Media. Qaraldi: 2022-yil 18-iyun.
  2. 2,0 2,1 Warburton, Nigel. Philosophy: the basics, 5th, Routledge, 2013 — 71 bet. ISBN 9780415693172. 
  3. „The life of Leonardo da Vinci by Giorgio Vasari“. Yale University Library Digital Collections. 2015-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-avgust.
  4. Jones, Jonathan. „Leonardo da Vinci unleashed: the animal rights activist within the artist“. The Guardian (2011-yil 30-noyabr). 2015-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-avgust.
  5. Midgley, Mary (24 May 1999). "Descartes' prisoners". New Statesman. Archived from the original on 8 December 2015. https://web.archive.org/web/20151208053932/http://www.newstatesman.com/node/149215. 
  6. 6,0 6,1 Cassuto, David N. (2007). "Bred Meat: The Cultural Foundation of the Factory Farm". Law and Contemporary Problems 70 (1): 59–87. 
  7. Darwin, Charles. The Descent of Man. D. Appleton and Company, 1871 — 34 bet. 2020-yil 2-martda qaraldi. 
  8. Rader, Priscilla, "Virtue Ethics and Non-Human Animals: The Missing Link to the Animal Liberation Movement" (2012). Humanities Capstone Projects. Paper 13.
  9. „An Introduction to the Principles of Morals and Legislation“ (en). ebooks.adelaide.edu.au. 2017-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-aprel.
  10. 10,0 10,1 Norwood, FB; Lusk, JL (2010). "Direct versus indirect questioning: An application to the well-being of farm animals". Soc Indic Res 96 (3): 551–565. doi:10.1007/s11205-009-9492-z. 
  11. „Pet-Abuse.Com – Animal Cruelty“. Pet-abuse.com. 2008-yil 11-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 6-noyabr.
  12. Salt, H.S. (1899) The Logic of Vegetarianism: Essays and Dialogues. London.
  13. 13,0 13,1 13,2 Matheny, Gaverick; Leahy, Cheryl (2007). "Farm-Animal Welfare, Legislation, and Trade". Law and Contemporary Problems 70 (1): 325–358. 
  14. „Are Farm Animals Not Considered Animals?“. The Huffington Post (2014-yil 25-avgust). 2014-yil 27-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  15. „Video: Shocking undercover footage from an egg hatchery – Telegraph“. Telegraph.co.uk (2009-yil 1-sentyabr). 2018-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan.
  16. „Are we the cruellest we've ever been? The way we treat animals suggests we are“ (2015-yil 19-oktyabr). 2015-yil 23-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 12-noyabr.
  17. Fiber-Ostrow, Pamela, Lovell, Jarret S. (2016) behind a veil of secrecy: animal abuse, factory farms, and Ag-Gag legislation. Contemporary Justice Review [online]. 19(2), 230 – 249.
  18. „Executive Board meets pressing needs“. 2014-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  19. Rev. Sci. Tech. Off. Int. Epiz.,. Global Perspectives on Animal Welfare: Asia, the Far East, and Oceania (n.d.): n. pag. 24 February 2005. Web.
  20. Richard A. Oppel Jr.. „Taping of Farm Cruelty Is Becoming the Crime“. The New York Times (2013-yil 6-aprel). 2013-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 7-aprel.
  21. Schwartzkopf-Genswein, K. S.; Stookey, J. M.; Welford, R. (1 August 1997). "Behavior of cattle during hot-iron and freeze branding and the effects on subsequent handling ease". Journal of Animal Science 75 (8): 2064–2072. doi:10.2527/1997.7582064x. ISSN 0021-8812. PMID 9263052. 
  22. Coetzee, Hans. Pain Management, An Issue of Veterinary Clinics: Food Animal Practice (en). Elsevier Health Sciences, 19 May 2013. ISBN 978-1455773763. 2017-yil 5-aprelda qaraldi. 
  23. „Welfare Implications of Dehorning and Disbudding Cattle“ (en-us). www.avma.org. 2017-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-aprel.
  24. Goode, Erica. „Ear-Tagging Proposal May Mean Fewer Branded Cattle“. The New York Times (2012-yil 25-yanvar). 2017-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-aprel.
  25. Grandin, Temple. Improving Animal Welfare, 2 Edition: A Practical Approach (en). CABI, 21 July 2015. ISBN 9781780644677. 2017-yil 5-aprelda qaraldi. 
  26. „Restraint of Livestock“. www.grandin.com. 2017-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-aprel.
  27. Doyle, Rebecca. Cow Talk: Understanding Dairy Cow Behaviour to Improve Their Welfare on Asian Farms (en). Csiro Publishing, 3 February 2015. ISBN 9781486301621. 2017-yil 5-aprelda qaraldi. 
  28. 28,0 28,1 „The Issue“ (en-US). Stop Yulin Forever. 2019-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.
  29. Rogers. „Inside the grim scene of a Korean dog meat farm, just miles from the Winter Olympics“ (en-US). USA TODAY. 2020-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.
  30. „Sheep dentistry, including tooth trimming“. Australian Veterinary Association. 2014-yil 25-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 1-may.
  31. „Stunning of Pigs with Carbon Dioxide: Submission to the OIE by the International Coalition for Animal Welfare“. International Coalition for Animal Welfare (2019-yil 20-dekabr). 2019-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-mart.
  32. Bale. „Fur Farms Still Unfashionably Cruel, Critics Say“. National Geographic (2016-yil 17-avgust). Qaraldi: 2020-yil 5-noyabr.
  33. Lockwood, Randall; Hodge, Guy R. (1986). "The tangled web of animal abuse: The links between cruelty to animals and human violence". Readings in Research and Applications: 77–82. Archived from the original on 23 June 2015. https://web.archive.org/web/20150623163557/https://www.ncjrs.gov/App/abstractdb/AbstractDBDetails.aspx?id=155688. 
  34. Arluke, A.; Levin, J.; Luke, C.; Ascione, F. (1999). "The relationship of animal abuse to violence and other forms of antisocial behavior". Journal of Interpersonal Violence 14 (9): 963–975. doi:10.1177/088626099014009004. 
  35. Alleyne, E.; Tilston, L.; Parfitt, C.; Butcher, R. (2015). "Adult-perpetrated animal abuse: development of a proclivity scale". Psychology, Crime & Law 21 (6): 570–588. doi:10.1080/1068316X.2014.999064. Archived from the original on 29 July 2020. https://web.archive.org/web/20200729011603/https://kar.kent.ac.uk/48700/1/Alleyne%20et%20al.%20%28in%20press%29.pdf. Qaraldi: 5 December 2019. Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik]]
  36. Baxendale, S.; Lester, L.; Johnston, R.; Cross, D. (2015). "Risk factors in adolescents' involvement in violent behaviours". Journal of Aggression, Conflict and Peace Research 7 (1): 2–18. doi:10.1108/jacpr-09-2013-0025. 
  37. Fitzgerald, Amy J.; Kalof, Linda; Dietz, Thomas (2009). "Slaughterhouses and Increased Crime Rates: An Empirical Analysis of the Spillover From "The Jungle" Into the Surrounding Community". Organization & Environment (Santa Barbara, California: SAGE Publications) 22 (2): 158–184. doi:10.1177/1350508416629456. Archived from the original on 25 May 2019. https://web.archive.org/web/20190525203329/https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1086026609338164. Qaraldi: 30 October 2019. Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik]]
  38. Muri, K.; Augusti, E.M.; Bjørnholt, M.; Hafstad, G.S (2022). "Childhood experiences of companion animal abuse and its co-occurrence with domestic abuse: Evidence from a national youth survey in Norway". Journal of Interpersonal Violence. doi:10.1177/08862605211072176. PMID 35156447. 
  39. 39,0 39,1 Felthous, Alan R.. Aggression against Cats, Dogs, and People. In Cruelty to Animals and Interpersonal Violence: Readings in Research and Applications.. West Lafayette, Indiana: Purdue University Press, 1998 — 159–167 bet. 
  40. Goleman, Daniel. „Clues to a Dark Nurturing Ground for One Serial Killer“. The New York Times (1991-yil 7-avgust). 2020-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 30-aprel.
  41. „Pet-Abuse.Com – Animal Cruelty“. Pet-abuse.com. 2010-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 17-mart.
  42. Gibson, Caitlin. „Loudoun Program Underscores the Link between Domestic Violence, Animal Abuse“. The Washington Post (2014-yil 24-sentyabr). 2016-yil 16-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  43. „Facts About Animal Abuse & Domestic Violence“. American Humane Association. 2012-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 12-noyabr.
  44. „Domestic Violence & the Animal Abuse Link“. Animaltherapy.net. 2008-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 6-noyabr.
  45. Duncan, A. (2005). "Significance of Family Risk Factors in Development of Childhood Animal Cruelty in Adolescent Boys with Conduct Problems". Journal of Family Violence 20 (4): 235–239. doi:10.1007/s10896-005-5987-9. 
  46. „Animal Cruelty and Family Violence: Making the Connection“. Humane Society of the United States. 2008-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 26-oktyabr.
  47. Hile. „Activists Denounce Thailand's Elephant "Crushing" Ritual“. National Geographic Society (2002-yil 16-oktyabr). — „Just before dawn in the remote highlands of northern Thailand, west of the village Mae Jaem, four-year-old elephant bellows as seven village men stab nails into her ears and feet. She is tied up and immobilized in a small, wooden cage. Her cries are the only sounds to interrupt the otherwise quiet countryside. The cage is called a "training crush." It's the centerpiece of a centuries-old ritual in northern Thailand designed to domesticate young elephants. In addition to beatings, handlers use sleep deprivation, hunger, and thirst to "break" the elephants' spirit and make them submissive to their owners.“. 2007-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 1-oktyabr.
  48. Sherman, Mark. „Court voids law aimed at animal cruelty videos“. Associated Press (2010-yil 10-aprel). 2012-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 10-aprel.
  49. 49,0 49,1 „Turner Classic Movies - TCM.com“. Turner Classic Movies. 2016-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 20-iyul.
  50. „27 Jun 1982, Page 14 - The Pantagraph at Newspapers.com“. 2016-yil 27-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 20-iyul. [subscription required]
  51. „30 Sep 1980, Page 56 - St. Louis Post-Dispatch at Newspapers.com“. 2016-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 20-iyul.
  52. „Pointless Cannibal Holocaust Sequel in the Works“. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  53. Uproar at fish cruelty on YouTube. practicalfishkeeping.co.uk. 17 May 2007.
  54. „Entertainment Industry FAQ“. 2008-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  55. Movie Rating System. Earning Our Disclaimer. American humane. org
  56. „Circus Incidents: Attacks, Abuse and Property Damage“. Humane Society of the United States (2004-yil 1-iyun). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-dekabr.
  57. „Circuses“. Humane Society of the United States. 2015-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-dekabr.
  58. Patton. „Frequently Asked Questions: Do circus trainers/handlers abuse animals?“. lionden.com (2007-yil 1-aprel). 2008-yil 21-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 23-may.
  59. „What is bullfighting?“. League Against Cruel Sports. 2011-yil 30-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  60. „The suffering of bullfighting bulls“. 2009-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  61. The Bulletpoint Bullfight, p. 6, ISBN 978-1-4116-7400-4
  62. „Toro Jubilo fiesta returns to Medinaceli, Soria“. Typically Spanish – Spain News (2012-yil 29-oktyabr). 2012-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  63. „Texas Town Welcomes Rattlesnakes, Handlers“. Associated Press (2006-yil 11-mart). 2006-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 26-fevral.
  64. Arena, Phillip C. „Rattlesnake Round-ups“,. Wildlife and recreationists: coexistence through management and research Knight, Richard L.: . Island Press, 1995 — 313–322 bet. ISBN 978-1-55963-257-7. 
  65. „American Society of Ichthyologists and herpetologists position paper on Rattlesnake roundups“. American Society of Ichthyologists and herpetologists. 2008-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 7-oktyabr.
  66. Rubio, Manny „Rattlesnake roundups“,. Rattlesnake: Portrait of a Predator. Smithsonian Books, 1998. ISBN 1-56098-808-8. 2019-yil 7-avgustda qaraldi. 
  67. „Noxen Rattlesnake Roundup“. Noxen, Pa. Qaraldi: 2015-yil 3-noyabr.
  68. „Environmentalists Tackle the Rattlesnake Rodeo“. Associated Press (2010-yil 21-aprel). 2013-yil 29-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 7-avgust.
  69. „Animals in War – The unseen casualties“. Animal Aid (2003-yil 1-iyun). 2008-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 5-sentyabr.
  70. Price, Eluned. „They served and suffered for us“. The Daily Telegraph (2004-yil 1-noyabr). 2011-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 5-sentyabr.
  71. „Animal war heroes statue unveiled“. BBC News (2004-yil 24-noyabr). 2009-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 5-sentyabr.
  72. Naughton, Philippe. „Puppy-toss video makes Marine figure of hate“. The Times (2008-yil 4-mart). 2008-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 4-sentyabr.
  73. Mangin. „L'air et le monde aérien“. Tours, A. Mame et fils (1865-yil 23-avgust). 2016-yil 1-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-avgust.
  74. Taylor, Alfred S. (October 1832). "An Account of the Grotta del Cane; With Remarks Upon Suffocation by Carbonic Acid". The London Medical and Physical Journal. New Series LXVIII (76): 278–285. Archived from the original on 29 July 2020. https://web.archive.org/web/20200729220231/https://books.google.com/books?id=eegEAAAAQAAJ&pg=RA1-PA278&lpg=RA1-PA278&dq=An+account+of+the+Grotta+del+Cane#v=onepage. Qaraldi: 6 June 2020. Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik]]
  75. Fleming & Johnson, Toxic Airs: Body, Place, Planet in Historical Perspective, Pittsburgh, 255–256.
  76. Kroonenberg, Why Hell Stinks of Sulfur: Mythology and Geology of the Underworld, Chicago, 2013, 41–45.
  77. „U.S. Facing Feral-Dog Crisis“. 2014-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  78. „Why no-pet rental clauses lack teeth“. thestar.com (2012-yil 7-dekabr). 2017-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  79. „No-pet policy for Man. renters could be outlawed“ (2010-yil 15-fevral). 2014-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  80. „Why Sport Hunting Is Cruel and Unnecessary“. PETA (2003-yil 15-dekabr).
  81. Dennis C. Turner. The domestic cat: the biology of its behaviour. Cambridge University Press, 26 June 2000 — 185– bet. ISBN 978-0-521-63648-3. 2011-yil 15-dekabrda qaraldi. 
  82. „Nigeria | World Animal Protection“. api.world animal protection. org. — „Despite the fact that there is no report that anybody has ever been tried and convicted for the offence, the 1999 Constitution prohibits the abuse of animals under Miscellaneous Offences. It states in Chapter 50 on 'Cruelly to Animals' that any person who cruelly beats, kicks, ill-treats, over-rides, over-drives, over-loads, tortures, infuriates, or terrifies any animal, or causes or procures, or, being the owner, permits any animal to be so used "is guilty of an offence of cruelty and is liable to imprisonment for six months or to a fine of fifty naira, or to both such imprisonment and fine."“. Qaraldi: 2022-yil 17-iyun.
  83. „NSPCA Cares about all Animals“. Nspca.co.za. 2018-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 4-oktyabr.
  84. „LEY 14346 – MALOS TRATOS Y ACTOS DE CRUELDAD A LOS ANIMALES“. Gobierno República de Argentina. 2014-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 7-sentyabr.
  85. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named CC cruelty to animals
  86. „Canine carcasses at Edmonton restaurant were coyotes - Canada - CBC News“ (2016-yil 17-mart). 2016-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.
  87. „Ley 20380, SOBRE PROTECCIÓN DE ANIMALES“ (es). MINISTERIO DE SALUD; SUBSECRETARÍA DE SALUD PÚBLICA (2009-yil oktyabr). 2016-yil 7-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 7-sentyabr.
  88. Arias. „President Solís signs new Animal Welfare Law“. The Tico Times (2017-yil 12-iyun). 2020-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 1-avgust.
  89. Arias. „Lawmakers pass Animal Welfare Bill on first-round vote“. The Tico Times (2017-yil 14-may). 2020-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 1-avgust.
  90. „Finally, reform to the Penal Code of Mexico City on animal abuse“. 2013-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-fevral.
  91. „Lawmakers seek to position Federal enforcement of the Law of Animal Protection of the Federal District“. 2013-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-fevral.
  92. „Legislative History of the Animal Welfare Act“. 2013-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 7-aprel.
  93. „Annual Study Names 2013's "Top Five States to be an Animal Abuser"“. Animal Legal Defense Fund. 2014-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 22-iyul.
  94. 94,0 94,1 Emery. „Florida to Consider Ban on Cow Tipping“. About.com. 2007-yil 4-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 7-iyun.
  95. „ALDF: U.S. Jurisdictions With and Without Felony Animal Cruelty Provisions“. Aldf.org. 2009-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 29-aprel.
  96. „Accused Dog Killer Could Get 25 Years to Life in Prison“. 2010-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 6-noyabr.
  97. „Norfolk Bans De-Clawing Of Cats“. 2008-yil 11-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  98. „'Animal crush' video charges dismissed in the first case under new law“. POLITICO. 2013-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  99. Zaveri, Mihir. „President Trump Signs Federal Animal Cruelty Bill Into Law“. The New York Times (2019-yil 25-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 10-oktyabr.
  100. Zarrell, Matt. „President Trump signs animal cruelty bill into law, making it a federal felony“. ABC News (2019-yil 25-noyabr).
  101. „PorkNet Newsletter“. MetaFarms.com, Inc (2002-yil 7-noyabr). 2006-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 3-iyul.
  102. „Criminal Justice and Judiciary“. California State Senate (2004). 2011-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  103. „AB-732 Analysis“. California State Assembly (2008-yil 14-yanvar). 2010-yil 26-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  104. „2007 Mid Year Summary“. California Assembly Committee on Agriculture (2007). 2010-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  105. „AB-594 Analysis“. California State Assembly (2008-yil 9-may). 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  106. „Back door activists gain momentum“. Learfield Communications, Inc. (2007-yil 5-iyul). 2012-yil 17-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 3-iyul.
  107. Farm Animal Welfare Bill Killed in Legislature. Omaha World Daily (2008-yil 17-fevral).
  108. „Farm Sanctuary Applauds Colorado for Passing Legislation Phasing out Veal and Gestation Crates“. Reuters (2008-yil 14-may). 2009-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 3-iyul.
  109. „Farm Animal Welfare Measure Becomes Law“. Federation of Animal Science Societies (FASS) (2008-yil 14-may). 2008-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 3-iyul.
  110. Asamblea Nacional de la República Bolivariana de Venezuela. „LEY PARA LA PROTECCIÓN DE LA FAUNA DOMÉSTICA LIBRE Y EN CAUTIVERIO“. Diario El Universal. 2013-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 7-sentyabr.
  111. Joaquín Perez Guisado; Andre Muñoz Serrano (2009). "Factors Linked to Dominance Aggression in Dogs". Journal of Animal and Veterinary Advances. Archived from the original on 3 December 2013. https://web.archive.org/web/20131203003948/http://www.cfba.co.uk/Factors%20Linked%20to%20Dominance%20Aggression%20in%20Dogs.pdf. Qaraldi: 7 September 2013. Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik]]
  112. Reich. „Israel bans sale of fur to the fashion industry, the first country to do so“ (en-US). The Jerusalem Post | JPost.com (2021-yil 10-iyun). 2021-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-dekabr.
  113. Journal of Ecotourism. „The Shark Watching Industry and its Potential Contribution to Shark Conservation“. 2009-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 8-noyabr.
  114. Sohu Forum. „人類的飲食與野生動物的滅絕有著本質和必然的聯繫“. 2012-yil 23-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 8-noyabr.
  115. 中國青年報. „國家禁令擋不住虎骨酒熱銷“. 2009-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 4-noyabr.
  116. Jadecampus. „Conservationists Call on China to Support Law Over Tiger Farms“. 2008-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 4-noyabr.
  117. 中國青年報. „拿什麼拯救你可憐的黑熊:能不能不用熊膽?“. 2009-yil 9-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 4-noyabr.
  118. „China“. World Animal Protection. 2014-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 23-fevral.
  119. „China unveils first-ever animal cruelty legislation“. The Daily Telegraph (2009-yil 18-sentyabr). 2011-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 18-sentyabr.
  120. „Beijing loosens leash on pet dogs“. Chinadaily.com.cn. 2008-yil 13-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 6-noyabr.
  121. „The prevention of cruelty to animals act,1960“. Amendments. Ministry of environment and Forests, Government of India. 2012-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 9-fevral.
  122. „Indian animal welfare act 2011“. Chapter IV. Cruelty to animals. Ministry of Environment and Forests, Government of India. 2012-yil 5-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 9-fevral.
  123. World Animal Protection. „Korea“ (2014-yil 2-noyabr). 2016-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 8-may.
  124. „CRUELTY PREVENTION AND WELFARE OF ANIMAL ACT, B.E. 2557 (2014)“. Thai SPCA. 2016-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-may.
  125. Kanchanalak, Pornpimol. „A landmark victory for animal rights“. The Nation (2014-yil 13-noyabr). 2015-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 22-noyabr.
  126. Declawing Cats: Manicure or Mutilation?. dehumane.org
  127. „Code pénal“. legifrance.gouv.fr. 2013-yil 23-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-noyabr.
  128. „Animal Health and Welfare Act 2013“. 2014-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  129. „New animal welfare legislation introduced“. RTE.ie (2014-yil 7-mart). 2014-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  130. „Carlow man jailed for 'atrocious levels of animal cruelty' loses sentence appeal“ (2019-yil 10-aprel).
  131. 131,0 131,1 131,2 The Agency. „Boas Notícias – Animais: Lei que criminaliza maus-tratos entra em vigor“. 2014-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  132. „Brottsbalk (1962:700)“. 2015-yil 12-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  133. 133,0 133,1 „Hayvanları Koruma Kanunu“ (tr). Qaraldi: 2021-yil 11-avgust.
  134. „Turkish parliament approves animal rights bill“. Anadolu Agency (2021-yil 9-iyul). Qaraldi: 2021-yil 11-avgust.
  135. The Times, Monday, 1 January 1912; p. 3; Issue 39783; col F "The Animals' New Magna Charter"
  136. „London Police Act 1839, Great Britain Parliament. Section XXXI, XXXIV, XXXV, XLII“. 2011-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  137. /Graham Robb. The discovery of France: a historical geography from the Revolution to the First World War. W. W. Norton & Company, 2007 — 167– bet. ISBN 978-0-393-05973-1. 2011-yil 15-dekabrda qaraldi. 
  138. 138,0 138,1 Rothfels, Nigel (2002), Representing Animals, Indiana University Press, 12-bet, ISBN 978-0-253-34154-9. Chapter: 'A Left-handed Blow: Writing the History of Animals' by Erica Fudge
  139. „igg.org.uk“. 2010-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  140. Animal Rights by Hilda Kean, 1998, University of Chicago Press. (Wayback Machine saytida 11 November 2010 sanasida arxivlangan)
  141. „Pet abuse law shake-up unveiled“. BBC News Online (2005-yil 14-oktyabr). 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  142. „BBC – Ethics – Animal Ethics: Animal Welfare Act“. BBC. 2010-yil 23-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 24-aprel.
  143. „Cats And The Law – Cats Away“. 2015-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-yanvar.
  144. „Offences involving Domestic and Captive Animals“. The Crown Prosecution Service. 2017-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-yanvar.
  145. „What is the Australian legislation governing animal welfare?“. 2014-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  146. „ACT legislation register – Animal Welfare Act 1992 – main page“. 2016-yil 29-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  147. „ANIMAL WELFARE ACT 1992“. 2016-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  148. „NSW Legislation“. 2016-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  149. „PREVENTION OF CRUELTY TO ANIMALS ACT 1979“. 2016-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  150. „ANIMAL WELFARE ACT“. 2016-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan.
  151. „Animal Care and Protection Act 2001 (Qld)“ (PDF). legislation.qld.gov.au. 2018-yil 31-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  152. „ANIMAL CARE AND PROTECTION ACT 2001“. 2016-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  153. „South Australian Legislation“. 2016-yil 31-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  154. „ANIMAL WELFARE ACT 1985“. 2016-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  155. „Legislation View Page“. 2016-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  156. „ANIMAL WELFARE ACT 1993“. 2016-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  157. „Prevention of Cruelty to Animals Act 1986 (Vic)“. legislation.vic.gov.au.
  158. „PREVENTION OF CRUELTY TO ANIMALS ACT 1986“. 2016-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  159. „Western Australian Legislation“. 2016-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  160. „ANIMAL WELFARE ACT 2002“. 2016-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  161. „Animal Welfare Act 1999“. 2016-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.


Manba xatosi: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found