Surinamda Islom
Surinamda islomga bu mamlakat aholisining taxminan 13,9 foizi eʼtiqod qiladi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Afsonaga koʻra, Surinamdagi birinchi musulmonlar XVI asrda yevropalik mustamlakachilar tomonidan olib kelingan afrikalik qullar boʻlib, ular keyinchalik nasroniylikni qabul qilganlar. Biroq, Surinamda musulmonlarning paydo boʻlishi haqida aniq faktga koʻra 1873-yilda islom kirib kelgan. Bular Hindiston, Pokiston va Afgʻonistondan Surinamga ishlash uchun taklif qilingan yollanma ishchilar edi. 1890-yilda Yava orolidan Indoneziya musulmonlarining koʻchishi boshlandi. Afro-musulmonlar jamoasi ham vujudga keldi va rivojlandi. XX asrda Yaqin Sharqdan Surinamga asosan Suriya, Livan va Falastindan koʻchib kelgan oz sonli muhojirlar paydo boʻldi[1].
Raqamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Musulmonlar Surinamdagi uchinchi yirik diniy guruhdir. 2012-yilgi rasmiy maʼlumotlarga koʻra, Surinam musulmonlari mamlakat umumiy aholisining qariyb 13,9 foizini tashkil qiladi, bu Janubiy Amerika qitʼasidagi musulmonlarning eng yuqori koʻrsatkichidir. Shunga oʻxshash raqam Pew Research Center hisobotida ham keltirilgan[2]. Osiyo musulmonlarining koʻpchiligi hanafiy mazhabidagi sunniylar, shuningdek, oz sonli shia va ahmadiylar ham bor. Surinamdagi Ahmadiya jamoati Keizerstraat[3][4] masjidiga egalik qiladi.
Surinam musulmonlari faol fuqarolik pozitsiyasini egallaydilar, ular Surinam islom uyushmasini tuzdilar, musulmonlar Surinamning progressiv islohotlar partiyasi[5] kabi bir qator siyosiy partiyalarda ham vakillik qiladilar.
| Yil [6] | Surinam (aholisi) | Musulmon aholi | Ulush (%) |
|---|---|---|---|
| 1964 | 324,893 | 63,809 | 19.6 % |
| 1971 | 379,607 | 74,170 | 19.5 % |
| 1980 | 355,240 | 69,713 | 19.6 % |
| 2004 | 492,829 | 66,307 | 13.5 % |
| 2012 | 541,638 | 75,053 | 13.9 % |
Qiziqarli faktlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Faqat Surinam (1996-yildan) va Gayana (1998-yildan) Islom hamkorlik tashkilotiga aʼzo davlatlar boʻlgan Amerikadan ikkita davlatdir[7].
Surinamda tuzilgan birinchi partiya 1946-yilda tuzilgan Musulmonlar partiyasi edi. 1949-yilda boshqa ikki partiya bilan birlashib, ular Surinamning progressiv islohotlar partiyasini tuzdilar[8].
Mashhur musulmonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rashied Doekhi, siyosatchi
- Paul Somohardjo, siyosatchi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „The Afghan Muslims of Guyana and Suriname“. www.guyana.org.
- ↑ „The Future of the Global Muslim Population“ (en). Pew Research Center (2011-yil yanvar). 2014-yil 11-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-iyul.
- ↑ „Opening of Canjie Mosque in Guyana -- The Canefield Ahmadiyya Culture Centre Mosque Opens“. www.aaiil.org. 2011-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-iyul.
- ↑ „Moskee [X 1984, Keizerstraat 88“] (nl). 2017-yil 10-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-avgust.
- ↑ „VHP Nederland“. www.vhp-sn.eu. 2017-yil 11-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-iyul.
- ↑ Muslim Population in the Americas: 1950 — 2020 [1] page 7
- ↑ „Organisation of Islamic Cooperation“. www.oic-oci.org. 2017-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-iyul.
- ↑ E.G. Gonesh, Jagernath Lachmon Verbroederingspolitiek in Suriname, 2015 LM Publishers, Utrecht. .