Sherbaqti (tuman)
| tuman | |
|---|---|
| Tarkibida | Pavlodar viloyati |
| Maʼmuriy markazi | Sherbaqti |
| Asos solingan sanasi | 1928-yil |
| Rasmiy tillar | qozoq, rus |
| Aholi (2012) | 21 349[1] |
| Millatlar tarkibi |
Qozoqlar - 41,36% Ruslar - 34,83% Ukrainlar - 11,74% Olmonlar - 6,82% Tatarlar - 1,7% Beloruslar - 0,84% Ingushlar - 0,75%[1] |
| Dinlar tarkibi | musulmonlar, Xristianlar |
| Maydoni | 6,9 ming km² |
| Vaqt mintaqasi | UTC+6 |
| Pochta indeksi | 141100-141113[2] |
| Avtomobil raqami kodi | S, 14 |
| Xaritada | |
 | |
| Koordinatalari: 52°30′0″N 78°9′36″E / 52.50000°N 78.16000°E G O | |
Sherbaqti tumani — Pavlodar viloyatining tarkibidagi tuman. Aholisi 2012-yilgi statistika boʻyicha 21,349 kishi, Maydoni 6,9 ming km2. Tuman markazi — Sherbaqti qishlogʻi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1928-yili 17-yanvarda tarkibida shu paytda Volodarskiy deb nomlanuvchi hozirgi Sherbaqti tumani ham mavjud, jami 9 tumanni oʻz tarkibiga olgan Pavlodar okrugi tashkil topdi. Sherbaqti tumanining markazi Voznesenka qishlogʻi boʻldi. 1930-yillarning boshida Sherbaqti tumani Sharqiy Qozogʻiston viloyatining tarkibida boʻldi. 1938-yining 15-yanvaridan boshlab Pavlodar viloyatining tarkibiga kirdi. 1930-yillarning boshidan chegaralar doimiy ravishda oʻzgarishga uchrab turdi va qishloq-sovetlarga boʻlindi. 1944-yilning 8-mayida tuman Tsuryupinskiy va Galkinskiy boʻlib ikkiga boʻlindi. 1963-yilning 2-yanvarida Sherbaqti tumanining nomi Tsuryupiskiy tumanidan Sherbaktinskiy boʻlib oʻzgartildi. Markazi Sherbaqti qishlogʻi boʻldi, viloyat markazi Pavlodar shahridan 85 km uzoqlikda joylashgan. Tumanni Rossiya bilan bogʻlab turuvchi temir yoʻli mavjud.
Aholisi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Milliy tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tuman aholisining milliy tarkibi (1-yanvar 2012-yil):[3]
- qozoqlar — 8 831 kishi (41,36 %)
- ruslar — 7 437 kishi (34,83 %)
- ukrainlar — 2 507 kishi (11,74 %)
- olmonlar — 1 456 kishi (6,82 %)
- tatarlar — 363 kishi (1,7 %)
- beloruslar — 180 kishi (0,84 %)
- ingushlar — 161 kishi (0,75 %)
- moldavanlar — 70 kishi (0,33 %)
- chechenlar — 44 kishi (0,2 %)
- umumiy — 300 kishi (1,40 %)
- Umumiy — 21 349 kishi (100,00 %)
Dinamika soni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tuman aholisining soni 1999-yilda 29,0 ming kishini tashkil qildi, 2012-yilda esa — 21,3 ming kishi tashkil qildi.
Geografik sharoiti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tuman shimoliy tarafidan Uspen tumani bilan, shimoliy-sharqida — Oltoy oʻlkasi bilan, janubiy tarafidan — Lebyaji tumani bilan, gʻarbida — Pavlodar tumanlari bilan chegaradosh.
Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tuman iqlimi mutlaq kontinentalli. Tumanda bahor va yoz oylaridagi qurgʻoqchilik boʻladi, qish oyida qahraton sovuq boʻladi. Yanvar oyining oʻrtacha harorati −18º-19 °C, iyul oyiniki — +20º+21 °C. Tumanda asosan yogʻingarchilik bahor oylariga toʻgʻri keladi. Yogʻingarchilikning oʻrtacha miqdori 250–300 mm.
Hududiy boʻlinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tuman tarkibida 16 ta qishloq mavjud: Sherbaqti, Aleksandrovskiy, Alekseevskiy, Galkinskiy, Jilbulaq, Ilichyovskiy, Krasilovskiy, Qarabiday, Nazarovskiy, Orlovskiy, Severniy, Sosnovskiy, Tatyanovskiy, Xmelnitskiy, Chigirnovskiy, Shalday. Qishloqlarning pochta indekslari: Aleksandrovka — 141101; Alekseevka — 141102; Bogodarovka — 141103; Galkino — 141104; Krasilovka — 141105; Nazarovka — 141106; Orlovka — 141107; Saxnovka — 141108; Severnoe — 141109; Sosnovka — 141110; Tatyanovka — 141111; Xmelnitskoe — 141112.
Ijtimoiy soha[tahrir | manbasini tahrirlash]
Taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sherbaqti tumanida 28 ta umumiy bilim beruvchi maktab, 1 kasbiy maktab-litsey faoliyat yuritmoqda.
Tibbiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tumanga Sherbaqti markaziy tuman kasalxonasi hizmat koʻrsatadi.
Madaniyat[tahrir | manbasini tahrirlash]
1931-yildan buyon tuman „Tribuna“ roʻznomasi nashr qilinmoqda. Tumanda Sherbaqti markaziy tuman kutubxonasi mavjud. Monumentalli tarixiy yodgorliklari: 1920-yili Fuqoro urushi fahriylarining ziyorathogi, Aleksandrovka qishlogʻi Mehnat unvoni haykali, DT-54 traktori, 1979-y., Saxnovka qishlogʻi. Ulugʻ Vatan Urushida vafot etganlar uchun memorial.
Taniqli shaxslar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Alimbaev Muzaffar — Qozogʻiston xalq yozuvchisi, Davlat sovgʻasining laureati.
- Shaxmardan Qaydaruli Abilev — opera qoʻshiqchisi, pedagog, QR mehnati singan qoʻshiqchisi (1994)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Департамент статистики Павлодарской области, 2013-04-06da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2012-11-17
- ↑ „Почтовые индексы Казахстана“. 2011-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 17-noyabr.
- ↑ Departament statistiki Pavlodarskoy oblasti, 2013-04-06da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2012-11-17
