Saikhom Mirabai Chanu

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Saikhom Mirabai Chanu
Shaxsiy maʼlumotlari
Jinsi (ayol)
Tavallud sanasi Saikhom Mirabai Chanu.jpg
Nongpok Kakching, Imphal East, Manipur, Hindiston
Boʻyi (boʻyi 1.50m)
Vazni 49kg
Sport
Qaysi sport (Og'ir atletika)
Faol tomoni (chapaqay/oʻnaqay)

Saikhom Mirabai Chanu (1994-yil 8-avgustda tugʻilgan) — Hindistonlik ogʻir atletikachi. 27 yoshli MirabaI Chanu jami 201 kg tosh koʻtarib, oltin medalni qoʻlga kiritgan, bu ayni paytda davom etayotgan CWG 2022 musobaqasidan keyin Hindistonning uchinchi medali boʻlgan. U 2020-yilgi Tokio Olimpiadasida ayollar oʻrtasida 49 kg vazn toifasida kumush medalni qoʻlga kiritgan. Mirabai Chanu Jahon chempionati va Hamdoʻstlik oʻyinlarida bir nechta medallarni qoʻlga kiritgan. U sportga qoʻshgan hissasi uchun Hindiston hukumati tomonidan Padma Shri ordeni bilan taqdirlangan. Saikhom 2018-yilda Hindiston hukumati tomonidan mayor Dhyan Chand Khel Ratna sport faxriysi bilan taqdirlangan.

Chanu 2014-yilgi Hamdoʻstlik oʻyinlarida, Glazgoda ayollar oʻrtasida 48 kg vazn toifasida kumush medalni qoʻlga kiritgan; u Oltin qirgʻoqda boʻlib oʻtgan 2018-yilgi tadbirda oltin medal uchun oʻyinlar rekordini yangilagan. 2020-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlari oldidan uning eng katta yutugʻi 2017-yilda Kaliforniyaning Anaxaym shahrida boʻlib oʻtgan ogʻir atletika boʻyicha jahon chempionatida oltin medalni qoʻlga kiritganiga toʻgʻri keladi[1]. U 49 kg vazn toifasida dast koʻtarish boʻyicha jahon rekordchisi hisoblanadi.

Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  Saikhom Mirabai Chanu 1994-yil 8-avgustda Nongpok Kakchingdan[2] 30 km uzoqlikdagi Imfal shahrida tugʻilgan, Manipur[3] oʻsha mintaqaning jangchi urugʻi boʻlgan Meitei oilasigan hisoblanadi[4]. Chanu oʻzini sanahizm izdoshi deb tanitgan, lekin u hind xudolariga ham sigʻinishini aytgan[5]. Oilasi uning kuchini endigina 12 yoshida aniqlagan. Katta akasi hatto oʻtinni olishga ham qiynalganida, u uyiga bemalol oʻtin olib ketar edi[6].

Mirabai Manipurdagi Sport akademiyasida mashgʻulot oʻtkazgan. U qum olib ketayotgan yuk mashinasi haydovchilari bilan sayr qilar edi. Olimpiada medalini qoʻlga kiritgach, u yuk mashinasi haydovchilariga minnatdorchilik bildirish uchun uyiga taklif qilgan va hurmat belgisi sifatida ularning hokisorlarini olgan[7].

Faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ittifoqning Axborot va radioeshittirish, yoshlar ishlari va sport vaziri Anurag Singx Thakur va boshqa vazirlar va rasmiylar Tokio Olimpiadasi kumush medali sovrindori Sayxom Mirabai Chanu va uning murabbiyi Vijay Sharmani 2021-yil 26-iyul kuni Nyu-Dehlida tabriklashmoqda.

Chanuning birinchi yirik yutugʻi Hamdoʻstlik oʻyinlarining Glazgo nashrida boʻlgan; 48 kg vazn toifasida kumush medalni qoʻlga kiritgan[8].

Rio 2016 Olimpiadasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chanu 2016-yilgi Rio Olimpiadasiga 48 kg vazn toifasida ayollar oʻrtasidagi musobaqaga yoʻllanma olgan. Biroq u siltab koʻtarish boʻlimidagi uchta urinishining birortasida ham muvaffaqiyatli koʻtara olmagani uchun musobaqani yakunlay olmagan[9].

2017—2021-yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2017-yilda u ayollar oʻrtasidagi 48 kg vazn toifasida oʻyinda oltin medalni qoʻlga kiritdiib musobaqa rekordini oʻrnatgan, u jami 194 kg ogʻirlikni koʻtargan(85 kg dast koʻtarish va 109 kg siltab koʻtarish), 2017-yilda Anaxaymda (Kaliforniya, Qoʻshma Shtatlar) boʻlib oʻtgan ogʻir atletika boʻyicha jahon chempionatida ishtirok etgan[10].

Tokio 2020 Olimpiadasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chanu 49 kg vant toifasida kumush medalni qoʻlga kiritgan.2020-yil Tokioda boʻlib oʻtadigan Yozgi Olimpiada oʻyinlarida umumiy koʻtarilish 202 kgni tashkil etgan[11]. Olimpiadada kumush medalni qoʻlga kiritgan birinchi hindistonlik ogʻir atletikachi, Karnam Mallesvaridan keyin Olimpiya medalini qoʻlga kiritgan ikkinchi hindistonlik ogʻir atletikachi va PV Sindxudan keyin Olimpiya kumush medalini qoʻlga kiritgan ikkinchi hindistonlik ayol maqomlariga ega boʻlgan. Chanu 115 kilogramni siltab koʻtarishda muvaffaqiyatli koʻtarish bilan yangi Olimpiya rekordini qayd etgan[11][12]. Uning gʻalabasi Hindistonga Tokio Olimpiadasidagi ilk medalini taqdim etgan.

Tokio Olimpiadan soʻng unga Manipur bosh vaziri N. Biren Singxdan 1 ₹ mukofot puli berilishini eʼlon qilgan[13]. Hindiston temir yoʻl vaziri Ashvini Vaishnaw unga 2 trln lik mukofot va yana boshqa sovgʻalarni eʼlon qilgan[14].

Yil Mamlakat Vazn Bosqichlar (kg) Dast & Siltab ko'tarish (kg) Total Rank
1 2 3 Rank 1 2 3 Rank
Olimpiada oʻyinlari
2016-yil Braziliya Rio de Janeiro, Braziliya 48 kg 82 82 84 6 103 106 106 ― NM ―
2020-yil Yaponiya Tokyo, Yaponiya 49 kg 84 87 89 2 110 115 117 2 202 2nd
Jahon chempionati
2017-yil Qoʻshma Shtatlar Anaheim, AQSH 48 kg 83 85 85 2 103 107 109 1 194 1st
2019-yil Tailand Pattaya, Tailand 49 kg 84 87 NR[15] 89 5 111 114 NR 118 4 201 NR 4
Milliy chempionatlar
2020-yil Hindiston Kolkata, Hindiston 49 kg 85 88 NR 90 1st 111 115 NR 117 1st 203 NR 1st
Osiyo chempionatlari
2019-yil Xitoy Ningbo, Xitoy 49 kg 83 86 86 4 109 113 115 3 199 4
2020-yil Oʻzbekiston Toshkent, O'xbekiston 49 kg 85 85 86 4 113 117 119 WR 1 205 NR 3
Hamdoʻstlik oʻyinlari
2014-yil Shotlandiya Glasgow 48 kg 72 75 75 2 92 95 98 2 170 2nd
2018-yil Avstraliya Gold Coast, Avstraliya 48 kg 80 84 86 NR 1st 103 107 110 NR 1st 196 NR 1st
2022-yil Angliya Birmingham, Angliya 49 kg 84 88 NR 90 1st 109 113 115 1st 201 1st

Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hindiston Prezidenti Rashtrapati Bxavan, Nyu-Dehlida Chanuga mayor Dhyan Chand Khel Ratna mukofotini topshirmoqda.

Milliy[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ommaviy madaniyatda[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mirabai Chanu hayotiga asoslangan Shumang Leela, Mei Iklaba Thamoi deb nomlangan film 2021-yil 19-sentyabrda namoyish etilgan. Rejissyor Shougrakpam Hemanta tasvirga olgan[18]. Seuti Films tomonidan Mirabai Chanu haqidagi biografik Manipuri badiiy filmi ham eʼlon qilgan. Film rejissyori OC Meira va ssenariy muallifi Manaobi MM hisoblanadi[19].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Mirabai Chanu wins gold medal in World Weightlifting Championships“. Hindustan Times (30-noyabr 2017-yil). Qaraldi: 24-avgust 2021-yil.
  2. ↑ Sirur, Simrin. „In her Manipur village, Mirabai Chanu's family prepared for a feast to celebrate Olympic feat“ (en-US). ThePrint (25-iyul 2021-yil). Qaraldi: 27-iyul 2021-yil.
  3. ↑ Ratnadip, Choudhury. „First Reaction From Mirabai Chanu's Family, Neighbours In Manipur On Her Silver“. NDTV (24-iyul 2021-yil). Qaraldi: 27-iyul 2021-yil.
  4. ↑ „Mirabai Chanu's parents in tears after daughter wins silver in Tokyo Olympics“. Hindustan Times (24-iyul 2021-yil). Qaraldi: 24-avgust 2021-yil.
  5. ↑ Ahanthem. „Saikhom Mirabai Chanu: One Olympic medal and its many stories“ (en). The News Minute (30-iyul 2021-yil). Qaraldi: 4-avgust 2021-yil.
  6. ↑ Nair. „Mirabai Chanu wins silver at Tokyo Olympics: Why Manipur is churning out world-class weightlifters“ (en). The Indian Express (24-iyul 2021-yil). Qaraldi: 24-iyul 2021-yil.
  7. ↑ „'Never forget a favour': Twitter gets emotional seeing Olympic medallist Mirabai Chanu touching feet of truck drivers“ (en). Mint (9-avgust 2021-yil). Qaraldi: 13-avgust 2021-yil.
  8. ↑ „Lifter Sanjita Khumukcham wins India's first gold medal at 2014 Commonwealth Games“. Zee News (24-iyul 2014-yil). 27-iyul 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-avgust 2021-yil.
  9. ↑ „Rio Olympics 2016: India's Saikhom Mirabai Chanu fails to complete weightlifting event“. Firstpost Sports. Firstpost (7-avgust 2016-yil). Qaraldi: 8-avgust 2016-yil.
  10. ↑ „Mirabai Chanu wins gold at World Weightlifting Championships“. The Times of India (30-noyabr 2017-yil). Qaraldi: 24-avgust 2021-yil.
  11. ↑ 11,0 11,1 Kumar, Saurabh. „Tokyo 2020: Mirabai Chanu becomes first Indian weightlifter to win silver in Olympics“ (en). India Today (24-iyul 2021-yil). Qaraldi: 24-iyul 2021-yil.
  12. ↑ „Mirabai Chanu wins silver as India get first medal at Tokyo 2020 Olympics“ (en). ESPN (24-iyul 2021-yil). Qaraldi: 26-iyul 2021-yil.
  13. ↑ Laithangbam, Iboyaima. „Manipur CM Biren assures suitable job for Mirabai Chanu“ (en-IN). The Hindu (26-iyul 2021-yil). Qaraldi: 26-iyul 2021-yil.
  14. ↑ „Govt felicitates Tokyo Olympics silver medallist Mirabai Chanu, announce reward, promotion“. ThePrint. PTI (27-iyul 2021-yil). Qaraldi: 24-avgust 2021-yil.
  15. ↑ PattayaSeptember 19, Press Trust of India. „World Weightlifting Championship: Mirabai Chanu betters own national record but misses podium“ (en). India Today.
  16. ↑ „World weightlifting champion Mirabai gets Rs 20 lakh“ (en). Zee News (27-yanvar 2018-yil). Qaraldi: 29-yanvar 2018-yil.
  17. ↑ „Padma awards 2018 announced, MoS Dhoni, Sharda Sinha among 85 recipients | Hereʼs complete list“. India TV (25-yanvar 2018-yil). Qaraldi: 26-yanvar 2018-yil.
  18. ↑ „Shumang Leela based on Mirabai soon“. e-pao.net. Qaraldi: 19-avgust 2021-yil.
  19. ↑ „Biopic feature on Mirabai Chanu to be made“ (19-avgust 2021-yil). Qaraldi: 31-iyul 2021-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Saikhom_Mirabai_Chanu&oldid=3686457" dan olindi