Qisas

Islom fiqhida Qasos (Arabcha: قِصَاص): qonunan belgilangan jazo bo‘lib, jinoyatchi qanday jazoga tortilgan bo‘lsa, xuddi shunday jazoga tortilishi kerak. Islomda qasos olishning qonuniyligiga dalil Alloh taoloning quyidagi so‘zlaridir: "(178) Ey mo‘minlar, sizlarga o‘ldirilgan kishilar uchun ozod kishi muqobiliga ozod kishidan, qul uchun quldan, ayol kishi uchun ayoldan qasos olish farz qilindi. Endi kimga birodari tomonidan bir oz afv qilinsa (ya’ni, qotildan qasos olish o‘rniga tovon olishga rozi bo‘linsa), u holda yaxshilik bilan bo‘yinsunish va chiroyli suratda tovon to‘lash lozimdir. Bu (xukm) Parvardigoringiz tomonidan engillik va rahm-shafqatdir. Bas, kimki shundan keyin haddan oshsa (masalan, tovon to‘langandan keyin ham qotilni o‘ldirsa), uning uchun alamli azob bordir. (179) Sizlar uchun qasosda hayot bor, ey ahli donishlar! Shoyad (jinoyatlardan) saqlansangizlar." Baqara surasi

Qasosning lingvistik ta'rifi

Arab tilida qasos mutlaq tenglik va izlanishdir. Qasos esa unga ergashayotgan izni kesishdan olinadi va undan hikoyachi izga, xabarga ergashgani uchun va she'rni kesishning o'z ta'siri bor, shuning uchun qotil o'ldirish va o'ldirish yo'lini tutgandek bo'ladi. Unda uning izini kesdi va u yerda o'z yo'lida yurdi va bu Uning so'zidir: "Kelinglar (qissalardagi izlariga qaytdilar)" (Kahf surasi) Ularning orasidagi narsalarni kesib tashladi va undan qasos oldi, chunki uni yarasi kabi jarohatlaydi yoki u bilan o'ldiradi va hukmdor falonchini falonchidan ajratgan va aytadilar. u bilan uni qirib tashladi, shuning uchun unga itoat qildi, ya'ni undan o'ch oldi.

Qur'oni Karimda qasos

Qasos haqidagi matn Qur'oni Karimda bir necha oyatlarda keltirilgan:

• Alloh taoloning kalomida: "(178) Ey mo‘minlar, sizlarga o‘ldirilgan kishilar uchun ozod kishi muqobiliga ozod kishidan, qul uchun quldan, ayol kishi uchun ayoldan qasos olish farz qilindi. Endi kimga birodari tomonidan bir oz afv qilinsa (ya’ni, qotildan qasos olish o‘rniga tovon olishga rozi bo‘linsa), u holda yaxshilik bilan bo‘yinsunish va chiroyli suratda tovon to‘lash lozimdir. Bu (xukm) Parvardigoringiz tomonidan engillik va rahm-shafqatdir. Bas, kimki shundan keyin haddan oshsa (masalan, tovon to‘langandan keyin ham qotilni o‘ldirsa), uning uchun alamli azob bordir. (179) Sizlar uchun qasosda hayot bor, ey ahli donishlar! Shoyad (jinoyatlardan) saqlansangizlar." Baqara surasi.

• Va Uning so'zida: "Shuning uchun ham Bani Isroilga: «Kim bir jonni nohaqdan yoki er yuzida fasod qilmasa ham o‘ldirsa, xuddi hamma odamlarni o‘ldirgan bo‘ladi. Kim uni tiriltirsa, xuddi hamma odamlarni tiriltirgandek bo‘ladi», deb yozdik. Batahqiq, ularga Payg‘ambarlarimiz bayonotlar olib keldilar. So‘ngra, bundan keyin ham, ulardan ko‘plari er yuzida isrof qilguvchilardan bo‘ldilar." Moida surasi

• Va Uning so'zida: "Biz unda ularga jonga–jon, ko‘zga–ko‘z, burunga–burun, quloqqa–quloq, tishga–tish va jarohatlarda qasos vojib, deb yozdik. Kim u(qasos)ni kechib yuborsa, bu unga kafforotdir. Kim Alloh nozil qilgan narsa ila hukm yuritmasa, o‘shalar zolimlardir." (45) Moida surasi

• Va Uning so'zida: "Mo‘min mo‘minni o‘ldirmas. Magar bilmasdan qilishi mumkin. Kimki mo‘minni bilmasdan o‘ldirib qo‘ysa, bas, unga mo‘min qulni ozod qilish va (o‘lganning) ahli kechirmasalar, xun berish vojib bo‘lur. Agar u sizga dushman qavmdan bo‘lib, o‘zi mo‘min bo‘lsa, mo‘min qulni ozod qilish vojib bo‘lur. Agar u siz bilan orasida ahdnomasi bor qavmdan bo‘lsa, ahliga beriladigan xun va mo‘min qulni ozod qilish vojib bo‘lur. Kim topmasa, Allohga tavba uchun ketma-ket ikki oy ro‘za tutish vojib bo‘lur. Alloh biluvchi va hikmatli zotdir." Niso surasi

• Va Uning so'zida: "Alloh (o‘ldirishni) harom qilgan jonni o‘ldirmang. Magar haq ila bo‘lsa, mayli. Kimki mazlum holida o‘ldirilsa, uning valiysiga haq berganmiz. Bas, u o‘ldirishda isrof qilmasin. Albatta, u nusrat berilgan odamdir." Isro surasi

Uning qonuniyligining donoligi

Qasos - naql jazolash tamoyilidir. Musulmon ulamolari uning qonunlaridagi ba'zi hukmlarni zikr qilganlar. kabi:

• Jabrlanuvchining yoki uning vasiylarining g'azabini davolaydi va ularni qasos olish yoki qasos olishga urinishdan saqlaydi.

• Jinoyat sodir etishdan qaytarish. Huquqbuzar jinoyat sodir etayotganda qo'rquv, g'alayon va ikkilanishni his qiladi, agar buning uchun jazo bilan jazolanishini bilsa.

• Qasos jamiyat uchun hayotdir.Qasd bu qilmishini asossiz ravishda qasddan o'ldirishda Allohning yerdagi hukmidir.Bundan tashqari: ta'zir.

Jazoni nima isbotlaydi

Qasos ikki narsadan biri bilan isbotlanadi:

• Jinoyatchining jinoyat sodir etganligini tan olishi. E'tirof - bu dalillarning ustasi.

• Yoki ikki adolatli odamning guvohligi. Qasos birovning guvohligi bilan ham, talab qiluvchining qasami bilan ham isbotlanmaydi.

O'z-o'zini jazolash shartlari

1. O'ldirilganning ma'sumligi: Musulmon jangchini, murtadni yoki turmush qurgan zinokorni o'ldirsa, unga qasos va qon to'lovi yo'q, lekin uzrli bo'ladi. Hukmdor ustidagi qizlari uchun.
2. Qotil ataylab aqli raso voyaga yetgan ekan, shuning uchun yoshlar, aqldan ozganlar yoki aybdorlar uchun qasos yo'q, lekin ulardan qon puli talab qilinadi.
3. O'ldirilgan shaxs qotilning o'g'li emasligi, shuning uchun ota-onadan hech biri o'ldirilmasligi kerak, bola balandmi yoki pastmi, erkak yoki ayolmi va agar ota-onasidan biri o'ldirilgan bo'lsa, bola o'ldirilmaydi. qon qo'riqchisi uni kechiradi. Agar oldingi shartlardan biri bajarilmasa, qisos solinadi va qon puli aniqlanadi.
4. Qondagi savob sharti uchta gapda ixtilof qilingan, bular shofiiylarning musulmonni kofir o‘ldirmaydi deganlari, hanafiylarning musulmonni kofir o‘ldirganlari va molikiylarning gapi. Musulmonni kofir zo'rlik bilan o'ldirsa, uni o'ldiradi. Ular qon puli miqdorida ham bir-biridan farq qilgan.

Yana qarang

• Shariat
• Hudud
• Tazir
• Diyya