Likud

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Likud - Milliy Liberal harakati
הליכוד – תנועה לאומית ליברלית
Rais Benjamin Netanyahu
Asoschilari Menachem Begin
Tashkil etilgan 1973 (ittifoq)
1988 (birlashgan partiya)
Birlashgan Gahal (Herut va Liberal partiya), Free Centre, National List va Buyuk Isroil uchun harakat
Shtab kvartiralari Metzudat Ze'ev
38 King George Street
Tel Aviv, Israel
Yoshlar qanoti Yosh Likud
Aʼzolari soni 125,000
Ideologiyasi


Siyosiy pozitsiyasi

Oʻng qanot[12][13]

Yevropaga mansublik Yevropa konservatorlari va islohotchilar partiyasi (global hamkor)[14]
Xalqaro mansublik Xalqaro Demokratiya Ittifoqi
Ranglar      Koʻk
Madhiyasi
„ג'ינגל הליכוד“[15]
(„Likud Jingle“)
Knesset
32 / 120
Most MKs 48 (1981)
Vebsayt Rasmiy sayti Buni Vikimaʼlumotlarda tahrirlash
מחל
م‌ح‌ل
[16]

Likud (ivritcha: הַלִּיכּוּד), rasman Likud Milliy Liberal harakati (ivritcha: הַלִּיכּוּד – תנועה לאומית ליברלית) nomi bilan tanilgan, Isroildagi asosiy oʻng qanot siyosiy partiyasi[17][18][19]. 1973-yilda Menahem Begin va Ariel Sharon tomonidan bir nechta oʻng qanot partiyalari bilan ittifoqda tashkil etilgan. 1977-yilgi saylovlarda Likudning gʻalaba qozonishi mamlakat siyosiy tarixida katta burilish nuqtasi boʻlib, birinchi marta soʻl kuchlar hokimiyatni qoʻldan boy beradi. Bundan tashqari, Isroilda birinchi marta oʻng qanot partiya koʻp ovozni qoʻlga kiritadi[20]. 1980-yillarning asosiy qismida mamlakatni boshqarganidan keyin partiya 1992-yilda Knesset saylovlarida magʻlub boʻlgan. Likud nomzodi Benyamin Netanyahu 1996-yilda Bosh vazir saylovida gʻalaba qozonadi va 1996-yilgi saylovlardan soʻng hukumatni shakllantirish vazifasi topshiriladi. Netanyahu hukumati ishonchsizlik votumidan soʻng parchalanib ketgan, bu esa 1999-yilda saylovlar eʼlon qilinishiga olib kelib, Likud Ehud Barak boshchiligidagi Yagona Isroil koalitsiyasiga hokimiyatni boy bergan.

2001-yilda 1999-yilgi saylovdan keyin Netanyahu oʻrniga kelgan Likud partiyasi vakili Ariel Sharon Barak isteʼfoga chiqqanidan keyin Bosh vazir tomonidan oʻtkazilgan saylovda uni magʻlub etgan. Partiya 2003-yilgi saylovlarda ishonchli gʻalaba qozonganidan soʻng, Likud 2005-yilda Sharon Kadima partiyasini tuzish uchun ketgach bu yerda katta boʻlinish yuz bergan. Bu Likudning 2006-yilgi saylovlarda toʻrtinchi oʻringa tushib ketishiga va Knessetdagi 28 oʻrindan mahrum boʻlishiga olib kelgan. 2009-yilgi saylovlardan soʻng Likud 15 oʻringa ega boʻlgan. Netanyahu partiyani nazoratga olib, boshqa oʻng qanot partiyalari Yisrael Bayteynu va Shas bilan ittifoq tuzib, hukumatni Kadima nazoratidan qaytarib olgan. Netanyahu oʻsha yildan to 2021-yilgacha bosh vazir boʻlib ishlagan. Likud 2020[21] va 2021-yillardagi saylovlarda eng koʻp oʻrinlarni qoʻlga kiritadi, biroq Netanyahu 2021-yil iyun oyida Yair Lapid va Naftali Bennett boshchiligidagi misli koʻrilmagan koalitsiya tomonidan hokimiyatdan chetlashtirilgan[22][23]. Keyinchalik 2022-yilgi saylovda gʻalaba qozonib, Bosh vazir lavozimiga qaytadi[24].

Partiya aʼzosi Likudnik (ivritcha: לִכּוּדְנִיק) deb ataladi[25].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

    • Bueno de Mesquita, Bruce. Principles of International Politics. SAGE, 2013 — 69 bet. 
    • Utter, Glenn. Conservative Christians and Political Participation. ABC-CLIO, 2004 — 29 bet. 
    • El-Gendy, Karim. The Process of Israeli Decision Making. Al-Zaytouna Centre, 2018 — 192 bet. 
    • Neack, Laura. Studying Foreign Policy Comparatively. Rowman & Littlefield Publishers, 2018 — 43 bet. ISBN 978-1-5381-0963-2. 
    • The Middle East: From Transition to Development. Brill, 2022 — 64 bet. ISBN 978-90-04-47667-7. 
    • Daniel Tauber. „Ze'ev Jabotinsky (1880-1940)“. Likud Anglos (2010-yil 13-avgust). — „Jabotinsky's movement and teachings, which can be characterized as national-liberalism, form the foundation of the Likud party.“. 2011-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
    • McGann, James G.; Johnson, Erik C.. Comparative Think Tanks, Politics and Public Policy. Edward Elgar Publishing, 2005 — 241 bet. ISBN 978-1-78195-899-5. „The Likud Party, the party of Prime Minister Ariel Sharon, is a national-liberal party, while the Labor Party, led by Shimon Peres, is more left-wing and identified as social-democratic.“ 
    • „Meet the parties – Likud“ (2015). Qaraldi: 2015-yil 1-mart. „A national-liberal political movement (center-right, in Israeli terms) that was established as an alliance of parties that united into a single party in 1984.“.
  1. Watzal, Ludwig. Peace Enemies The Past and Present Conflict Between Israel and Palestine. PASSIA, 1999 — 28 bet. 
  2. Grübel, Monika. Judaism. Barron's, 1997 — 191 bet. ISBN 978-0-7641-0051-2. 
  3. „Israel: Cracks in the Facade“. Rosa Luxemburg Stiftung (2023-yil 23-yanvar). — „Benjamin Netanyahu’s national-conservative party Likud“.
  4. „Israel election: Who are the key candidates?“. BBC News (2015-yil 14-mart). Qaraldi: 2022-yil 3-sentyabr.
    • Shafir, Gershon. Being Israeli: The Dynamics of Multiple Citizenship. Cambridge University Press, 2002 — 30 bet. 
    • Moghadam, Valentine. Globalization and Social Movements. Rowman & Littlefield, 2020 — 201 bet. 
    • Langford, Barry. All Together Now. Biteback Publishing, 2017. „Netanyahu, leader of the right-wing populist party Likud, ran for re-election“ 
  5. „Guide to Israel's political parties“. BBC News (2013-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2015-yil 28-iyun.
  6. Amnon Rapoport. Experimental Studies of Interactive Decisions. Kluwer Academic, 1990 — 413 bet. ISBN 978-0-7923-0685-6. „Likud is a liberal-conservative party that gains much of its support from the lower and middle classes, and promotes free enterprise, nationalism, and expansionism.“ 
  7. Joel Greenberg.. „The World: Pursuing Peace; Netanyahu and His Party Turn Away from 'Greater Israel'“ (1998-yil 22-noyabr). Qaraldi: 2015-yil 30-iyun. „Likud, despite defections, had joined Labor in accepting the inevitability of territorial compromise.... Revolutionary as it may seem, Likud's abandonment of its maximalist vision has in fact been evolving for years.“.
  8. Ethan Bronner.. „Netanyahu, Once Hawkish, Now Touts Pragmatism“ (2009-yil 20-fevral). Qaraldi: 2015-yil 30-iyun. „Likud as a party has made a major transformation in the last 15 years from being rigidly committed to retaining all the land of Israel to looking pragmatically at how to retain for Israel defensible borders in a very uncertain Middle East....“.
  9. Aʼzo partiyalar (Wayback Machine saytida 2017-10-12 sanasida arxivlangan) Yevropa konservatorlari va islohotchilar partiyasi
  10. „הג'ינגל של הליכוד: רק שרון יביא שלום שישמור עלינו“. news.walla.co.il (2001-yil 8-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 8-avgust.
  11. „הליכוד בהנהגת בנימין נתניהו לראשות הממשלה“. Central Election Committee for the Knesset. Qaraldi: 2021-yil 14-iyun.
  12. Galanti, S. B.-R.; Aaronson, W. E.; Schnell, I. (2001). "Power and changes in the balance between ideology and pragmatism in the right wing Likud Party". GeoJournal 53 (3): 263–272. doi:10.1023/A:1019585912714. https://archive.org/details/sim_geojournal_2001_53_3/page/263. 
  13. The Cambridge Dictionary of Judaism and Jewish Culture. Cambridge University Press, 2010 — 304 bet. ISBN 978-0-521-82597-9. „To overcome Labor Party dominance, the bulk of center-right parties formed Likud.... In the early twenty-first century, Likud remains a major factor in the center-right political bloc.“ 
  14. A Political and Economic Dictionary of the Middle East David Seddon: . Taylor & Francis, 2013. ISBN 978-1-135-35561-6. „Likud is centre-right, strongly nationalistic and assertive in foreign policy.“ 
  15. Bsisu, Naji (Spring 2012). "Israeli Domestic Politics and the War in Lebanon". Lights: The MESSA Journal (University of Chicago) 1 (3): 29-38. http://lucian.uchicago.edu/blogs/messa/files/2012/07/Lights-S2012-Template-FINAL.pdf#page=34. Qaraldi: 23 March 2013. Likud]]
  16. „Final Election Results: Netanyahu Bloc Short of Majority With 58 Seats“ (en). Haaretz. Qaraldi: 2023-yil 17-fevral.
  17. „Netanyahu: A shrewd leader who reshaped Israel“ (en-GB). BBC News (2021-yil 13-iyun). Qaraldi: 2023-yil 17-fevral.
  18. „Naftali Bennett: The rise of Israel's new PM“ (en-GB). BBC News (2021-yil 31-may). Qaraldi: 2023-yil 17-fevral.
  19. Williams, Dan. „Israel's Netanyahu returns with hard-right cabinet set to expand settlements“ (en). Reuters (2022-yil 29-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 17-fevral.
  20. „Likudnik“. Milon Morfix. Qaraldi: 2010-yil 25-aprel.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]