Ariel Sharon

Ariel Sharon
	אריאל שרון
	; Sharon 2002-yilda
Isroil Bosh vaziri
	Mansab davri; 2001-yil 7-mart – 2006-yil 14-aprel
Prezident	Moshe Katsav
Deputat	Ehud Olmert
Oʻtmishdoshi	Ehud Barak
Vorisi	Ehud Olmert
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Ariel Scheinerman(n); 26-fevral 1928-yil; Kfar Malal, Falastin mandati
Vafoti	11-yanvar 2014-yil ; (85 yoshda) ; Ramat Gan, Isroil
Siyosiy partiyasi	Liberal (1973–1974); Shlomtzion (1977); Likud (1977–2005); Kadima (2005-yildan);
Turmush oʻrtogʻi	Margalit Zimmerman; (turm. 1953; vaf. 1962); Lily Zimmerman; (turm. 1963; vaf. 2000);
Bolalari	3
Alma mater	Hebrew universiteti ; Tel Aviv universiteti;
Kasbi	Harbiy ofitser
Imzosi
Harbiy xizmatlari
Xizmat yillari	1948–1974
Unvoni	Aluf (general-mayor)
Unit	Parashyutchilar brigadasi; 101-boʻlinma; Golani brigadasi;
Janglari	Falastin urushi; Suvaysh inqirozi; Olti kunlik urush; Yom Kippur urushi;
	n.b. ^ Ehud Olmert 2006-yil 4-yanvardan bosh vazir vazifasini bajaruvchi lavozimida ishlagan.

Ariel Sharon (ivritcha: אֲרִיאֵל שָׁרוֹן^ⓘ; Arik (ivritcha: אָרִיק) laqabi bilan ham tanilgan; 1928-yil 26-fevral – 2014-yil 11-yanvar) isroillik general va siyosatchi, 2001-yil martidan 2006-yil apreligacha Isroilning 11-bosh vaziri lavozimida ishlagan^[3].

Falastin mandatidagi Kfar Malal shahrida rossiyalik yahudiy muhojirlar oilasida tugʻilgan, 1948-yilda tashkil etilganidan boshlab Isroil armiyasi saflarida koʻtarilib borgan, 1948-yilgi Falastin urushida Aleksandroni brigadasining vzvod komandiri sifatida bir necha janglarda qatnashgan. Sharon 101-boʻlinmani yaratishda va repressiya operatsiyalarida, shu jumladan 1953-yil Qibya qirgʻinida, shuningdek 1956-yil Suvaysh inqirozida, 1967-yil Olti kunlik urushda, 1973-yil Vayronagarchilik urushida va Yom Kippur urushida muhim rol oʻynagan. Yitzhak Rabin Sharonni „tariximizdagi eng buyuk dala qoʻmondoni“ deb atagan^[4] . Harbiy xizmatni tark etgach, Sharon siyosatga kirib, Likud partiyasiga qoʻshiladi va 1977–1992 va 1996–1999-yillarda Likud boshchiligidagi hukumatlarda bir qator vazirlik lavozimlarida ishlaydi. Mudofaa vaziri sifatida 1982-yilgi Livan urushini boshqargan. Rasmiy surishtiruv shuni koʻrsatdiki, falastinlik qochqinlarning Sabra va Shatila qirgʻini uchun „shaxsiy javobgarlikni“ oʻz zimmasiga olgan va buning uchun arablar orasida „Bayrut qassobi“ sifatida tanilgan. Keyinchalik u mudofaa vaziri lavozimidan chetlatilgan^[5].

1970-yillardan 1990-yillargacha Sharon Gʻarbiy Sohil va Gʻazo sektorida Isroil aholi punktlari qurilishini qoʻllab-quvvatlagan. 1999-yilda Likud yetakchisiga aylanadi va 2000-yilda 2001-yildagi bosh vazirlik saylovlari uchun saylovoldi tashviqoti chogʻida Maʼbad togʻidagi Al-Aqso majmuasiga ziddiyatli tashrif buyurib, Ikkinchi Intifadani boshlab beradi. Keyin saylovda Ehud Barakni magʻlub etib, 2001-yildan 2006-yilgacha Isroil bosh vaziri boʻlib ishlagan. Sharon Bosh vazir sifatida 2002–2003-yillarda Isroilning Gʻarbiy Sohil toʻsigʻi qurilishini va 2005-yilda Isroilning Gʻazo sektoridan bir tomonlama chiqib ketishini boshqargan. Likud ichidagi oxirgi siyosatga qarshilik bilan, 2005-yil noyabr oyida u Likudni tark etib, yangi Kadima partiyasini tuzgan. Keyingi saylovlarda gʻalaba qozonishi kutilgan^[6]^[7]^[8] . 2006-yil 4-yanvardagi insultdan soʻng, Sharon 2014-yilda vafot etgunga qadar doimiy vegetativ holatda qolgan^[9]^[10]^[11].

Sharon Yaqin Sharq tarixida juda qutblanuvchi shaxs boʻlib qolmoqda. Isroilliklar Sharonni urush qahramoni va davlat arbobi sifatida hurmat qilishadi, falastinliklar va Human Rights Watch tashkiloti esa uni urush jinoyatchisi sifatida tanqid qilgan, tashkilot esa u hech qachon javobgarlikka tortilmaganidan norozi^[12]^[13].

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ben Shaul, Moshe (editor); Generals of Israel, Tel-Aviv: Hadar Publishing House, Ltd., 1968.
Uri Dan; Ariel Sharon: An Intimate Portrait, Palgrave Macmillan, October 2006, 320 pages. ISBN 978-1-4039-7790-8.
Ariel Sharon, with David Chanoff; Warrior: The Autobiography of Ariel Sharon, Simon & Schuster, 2001, ISBN 978-0-671-60555-1.
Gilad Sharon, (translated by Mitch Ginsburg); Sharon: The Life of a Leader, HarperCollins Publishers, 2011, ISBN 978-0-06-172150-2.
Nir Hefez, Gadi Bloom, (translated by Mitch Ginsburg); Ariel Sharon: A Life, Random House, October 2006, 512 pages, ISBN 978-1-4000-6587-5.
Freddy Eytan, (translated by Robert Davies); Ariel Sharon: A Life in Times of Turmoil, translation of Sharon: le bras de fer, Studio 8 Books and Music, 2006, ISBN 978-1-55207-092-5.
Abraham Rabinovich; The Yom Kippur War: The Epic Encounter That Transformed the Middle East, 2005, ISBN 978-0-8052-1124-5.
Ariel Sharon, official biography, Israel Ministry of Foreign Affairs.
Varble, Derek. The Suez Crisis 1956. London: Osprey, 2003. ISBN 978-1-84176-418-4.
Tzvi T. Avisar; Sharon: Five years forward, Publisher House, March 2011, 259 pages, Official website, ISBN 978-965-91748-0-5.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Henry Kamm.. „Man in the News; Laurels for Israeli Warrior“ (1982-yil 13-iyun).
↑ „New Israeli Cabinet Approved by Parliament“. Associated Press (1990-yil 11-iyun).
↑ Lis, Jonathan. „Ariel Sharon, former Israeli prime minister, dies at 85“. National Israel News (2014-yil 11-yanvar). 2014-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 11-yanvar.
↑ "Israel's Man of War", Michael Kramer, New York, pp. 19–24, 9 August 1982: "the "greatest field commander in our history," says Yitzak Rabin"
↑ MacFarquhar, Neil. „To Arabs in the Street, Sharon's a Butcher; Some Others Show a Kind of Respect“ (2006-yil 6-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 13-iyun.
↑ Rees, Matt „Ariel Sharon's fascinating appetite“ (2011-yil 22-oktyabr). 2012-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
↑ Elhanan Miller.. „Sharon was about to leave two-thirds of the West Bank“ (2013-yil 19-fevral). 2013-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
↑ Derek S. Reveron, Jeffrey Stevenson Murer. Flashpoints in the War on Terrorism. Routledge, 2013 — 9 bet.
↑ „Scientists say comatose former Israeli leader Ariel Sharon shows 'robust' brain activity“. Fox News (2013-yil 28-yanvar). 2013-yil 29-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-yanvar.
↑ Soffer, Ari. „Ariel Sharon Passes Away, Aged 85“. Arutz Sheva (2014-yil 11-yanvar). 2014-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 11-yanvar.
↑ Yolande Knell.. „Israel's ex-PM Ariel Sharon dies, aged 85“. BBC News (2014-yil 11-yanvar). 2014-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 11-yanvar.
↑ „Ariel Sharon: Hero or butcher? Five things to know“. CNN (2014-yil 11-yanvar).
↑ „Israel: Ariel Sharon's Troubling Legacy“ (en). Human Rights Watch (2014-yil 11-yanvar).

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Isroil Davlat arxivi tomonidan chop etilgan Sharonning harbiy karerasidan uch qayd:
„ארכיון המדינה“. 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 6-yanvar.

The Kahan Commission on Sabra and Shatila massacre, published by Israel State Archives, Wayback Machine saytida (2014-09-11 sanasida arxivlangan)

Siyosiy idoralar
Oldingisi Ehud Barak	Isroil Bosh vaziri 2001–2006	Keyingisi Ehud Olmert
Partiya siyosiy idoralari
Oldingisi Benjamin Netanyahu	Likud raisi 1999–2005	Keyingisi Benjamin Netanyahu
Yangi daraja Partiya tashkil etilgan	Kadima raisi 2005–2006	Keyingisi Ehud Olmert

Siyosatga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[1] Henry Kamm.. „Man in the News; Laurels for Israeli Warrior“ (1982-yil 13-iyun).

[2] „New Israeli Cabinet Approved by Parliament“. Associated Press (1990-yil 11-iyun).

[3] Lis, Jonathan. „Ariel Sharon, former Israeli prime minister, dies at 85“. National Israel News (2014-yil 11-yanvar). 2014-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 11-yanvar.

[Israel_page_19-24-4] "Israel's Man of War", Michael Kramer, New York, pp. 19–24, 9 August 1982: "the "greatest field commander in our history," says Yitzak Rabin"

[5] MacFarquhar, Neil. „To Arabs in the Street, Sharon's a Butcher; Some Others Show a Kind of Respect“ (2006-yil 6-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 13-iyun.

[Rees-6] Rees, Matt „Ariel Sharon's fascinating appetite“ (2011-yil 22-oktyabr). 2012-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.

[timesofisrael.com-7] Elhanan Miller.. „Sharon was about to leave two-thirds of the West Bank“ (2013-yil 19-fevral). 2013-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan.

[Terrorism_2013,_page_9-8] Derek S. Reveron, Jeffrey Stevenson Murer. Flashpoints in the War on Terrorism. Routledge, 2013 — 9 bet.

[9] „Scientists say comatose former Israeli leader Ariel Sharon shows 'robust' brain activity“. Fox News (2013-yil 28-yanvar). 2013-yil 29-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-yanvar.

[10] Soffer, Ari. „Ariel Sharon Passes Away, Aged 85“. Arutz Sheva (2014-yil 11-yanvar). 2014-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 11-yanvar.

[bbcdeath-11] Yolande Knell.. „Israel's ex-PM Ariel Sharon dies, aged 85“. BBC News (2014-yil 11-yanvar). 2014-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 11-yanvar.

[12] „Ariel Sharon: Hero or butcher? Five things to know“. CNN (2014-yil 11-yanvar).

[13] „Israel: Ariel Sharon's Troubling Legacy“ (en). Human Rights Watch (2014-yil 11-yanvar).

[nb]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]