Haribo

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Haribo - bosh ofisi Bonnda joylashgan nemis qandolatchilik kompaniyasi.

Firma 1920-yil 13-dekabrda katta Hans Riegel tomonidan tashkil etilgan. Kompaniyaning nomi "Gans Riegel, Bonn" iborasining qisqartmasi (nemischa: Hans Riegel, Bonn). Kompaniya 1922-yilda Gummibärchen[1][2] deb nomlangan kichik saqichli ayiqlar ko'rinishida birinchi saqichli konfetlarni yaratdi.

"Haribo" dan tashqari kompaniya Maoam va Haribo Chamallows savdo belgilariga ega.

Haribo zavodlari bo'lgan mamlakatlar

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1920-yil 13-dekabrda kompaniya asoschisi Hans Rigel boʻlgan yangi kompaniya tijorat reestrida ro'yxatdan oʻtdi. 1921-yilda uning rafiqasi Gertrud Rigel kompaniyaning birinchi xodimi bo'ldi[3]. Kompaniya ma'lumotlariga ko'ra, Rigelning boshlang'ich kapitali bir qop shakar, mis qozon, marmar plita, kursi, tosh pech va konki bo'lgan. Xuddi shu yili u Bergstrassedagi Kessenichning Bonn tumanidan uy sotib oldi. Uy Hariboning birinchi ishlab chiqarish korxonasi boʻlgan[4].

Ikkinchi jahon urushi boshlanishiga kelib, Haribo xodimlari soni 400 kishiga yetdi. Ko'p qiyinchiliklarga qaramay, kompaniya urushdan omon qola oldi, ammo Hans Rigelning o'zi uning keyini koʻrish nasib etmadi. U 1945-yil 31-martda Bonnda vafot etdi va u yerdagi Südfridxof qabristoniga dafn qilindi. Kompaniya 2013-yilda 90 yoshigacha kompaniyani boshqargan o'g'li kichik Hans Rigelga meros bo'lib o'tdi.

O'shandan beri Haribo butun dunyo bo'ylab ko'plab mahalliy qandolatchilik ishlab chiqaruvchilarini sotib olib, o'z faoliyatini kengaytirdi. Kompaniya 1960-yillarda xalqaro kengayishni boshladi va 1980-yillarda AQSh bozorlariga chiqdi. 2013-yil holatiga ko'ra, kompaniya kuniga 100 milliondan ortiq gummi ayiq ishlab chiqaradigan 16 ta zavodga ega edi[5].

Marmelali ayiqlarchalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Marmelad ayiqchalar shakar, shakar siropi, bo'yoqlar va xushbo'y moddalardan tayyorlangan ikki santimetrli qilingan chaynash uchun saqichlardir. Ular shuningdek, kislotalashtiruvchi moddalar, qoplama agentlari, suv va ayiqlarga kauchuk tuzilishni beradigan jelatin aralashmasini o'z ichiga oladi. Haribo 1960-yildan buyon oʻzining saqichli ayiqlarini “Oltin ayiqchalar” deb ataydi[6], ularni boshqa brendlardan ajratib turadi. 2005-yilda Haribo 100 dan ortiq mamlakatlarga tarqatilishini ta'minlash uchun Yevropa bo'ylab 15 ta joyda kuniga 100 million dona oltin ayiq ishlab chiqardi. Haribo daromadining eng katta qismini Goldbears egallaydi. Kompaniya ma'lumotlariga ko'ra, Germaniyada ularning brendi qabul qilinishi 99 foizni tashkil etadi va Goldbear bolalarcha quvonchni ifodalaydi[7].

Germaniya bozori uchun ular o'tmishda bo'yoqlardan foydalanishdan farqli o'laroq, tabiiy meva ekstraktlari bilan ranglanadi. Bugungi kunda ko'k Oltin ayiq ishlab chiqarishni nazariy jihatdan yetarli imkoniyatlar mavjud bo'lsa-da, Haribo rahbariyati an'anaviy mahsulotga hech qanday o'zgartirish kiritishni istamaydi.

2007-yil avgust oyida yangi lazzat sifatida olma qo'shib, yashil rang berish orqali assortiment qisman o'zgartirildi. Hozirgacha yashil rangga tegishli bo'lgan qulupnay aromati och qizil rangga bo'yalgan. Qolaversa, “Oltin ayiqlar”ning formalari avvalgi avlodlarga nisbatan biroz oʻzgartirildi, yaʼni ular jilmayishni boshladi[8].

UEFA Euro 2008 ga bag'ishlangan Haribo Schwarz-Rot-Goldbärenni ishlab chiqardi: qora, qizil va sariq oltin ayiq aralashmasi. Germaniya bayrog'i ranglari kombinatsiyasidan ilhomlangan aralash qora smorodina (qora), malina (qizil) va limon (sariq) aromalarini o'z ichiga olgan. Tarixda birinchi marta Haribo qora oltin ayiqlarni ishlab chiqdi, unda qora smorodina bilan bir qatorda buzinya ekstrakti ham mavjud.

2014-yilgi FIFA Jahon kubogi munosabati bilan Haribo Goldbären-Fan-Editionni chiqardi. Bu aralashma gilos (to'q qizil), greyfurt (qizil), tarvuz (yashil), yog'och (to'q yashil) va o'rik (apelsin) xushbo'y hidli ayiqlarni, shuningdek, ko'k oltin ayiqlarni o'z ichiga olgan.

Bonndagi kompaniya do'koni

Xalqaro tarqatish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Haribo Xitoy va Braziliyada kengayishni rejalashtirmoqda. Xitoyda kompaniya Shanxay va Guangdongda sinov do'konlarini ochdi. AQSh shtab-kvartirasi Illinoys shtatining Rosemont shahrida joylashgan. Yangi ishlab chiqarish ob'yektlari 2016-yilda G'arbiy Yorkshirdagi Castlewarden shahrida ochildi[9], (to'g'ridan-to'g'ri Normanton M62 (J31) yo'nalishi bo'ylab) va Braziliyaning San-Paulu shahrida ochilishi rejalashtirilgan[10].

Shiorlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nemischa Haribo iborasi: Haribo macht Kinder froh - und Erwachsene ebenso ("Haribo bolalarni va kattalarni ham xursand qiladi"). Nemis reklamasi 1991- yildan 2015-yilgacha Tomas Gottschalk tomonidan ovozga qo'yilgan. Ingliz tilida so'zlashadigan mamlakatlarda "Bolalar va kattalar buni juda yaxshi ko'radilar - Hariboning baxtli dunyosi" shiori qo'llaniladi.

Kashtan aksiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1936-yildan beri kompaniyaning bosh qarorgohida har yili kuzgi kashtan terish kampaniyasi o'tkaziladi. O'n kilogramm kashtanni bir kilogramm gummy ayiqlarga almashtirish mumkin. Yana yongʻoqlar ham qabul qilinadi. Katta miqyosga ega bo'lgan aksiya Hans Rigel mahalliy bolalardan ayiqlar evaziga o'z yerlarida kiyiklarni qishda boqish uchun kashtan yig'ishni so'rashi bilan boshlangan. Ayiqlarni ishlab chiqarish uchun kashtan talab qilinmaydi. Ayni paytda terib olingan kashtan va yongʻoqlar lar hayvonot bog'lari orasida taqsimlanadi .

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Dan Myers. „5 Things You Didn't Know About Haribo Gummy Bears“ (en). The Daily Meal (2015-yil 6-noyabr). 2021-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-iyun.
  2. „Milestones throughout HARIBO’s unique success story“ (en-US). HARIBO. 2022-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-iyun.
  3. „HARIBO Geschichte - Der Süßwarenkonzern seit 1920“ (de). HARIBO. 2022-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-iyun.
  4. „Firmengeschichte von HARIBO | Berufsstart.de“. www.berufsstart.de. 2021-yil 29-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-iyun.
  5. „Haribo: the confessions of a confectionery addict“ (en). the Guardian (2013-yil 16-oktyabr). 2021-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-iyun.
  6. 6 Wer hat den Computer erfunden? // Konrad Zuse und die Schweiz. — Oldenbourg Wissenschaftsverlag, 2012-01-01. — P. 61–106.
  7. „DER SPIEGEL 36/2018 - Inhaltsverzeichnis“. www.spiegel.de. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.
  8. „HARIBO macht Kinder froh ...“ (de). HARIBO. 2021-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.
  9. „Castleford Haribo plant to create 286 jobs“. BBC News (2013-yil 10-oktyabr). 2021-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-iyun.
  10. „Haribo to expand in China, US, UK and Brazil“ (en-GB). Just Food (2015-yil 21-iyul). 2021-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-iyun.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]