Harbiy bilimlar fidoyilari jamiyati
Harbiy bilimlar fidoyilari jamiyati — 1898-yilda Sankt-Peterburgda harbiy tarixchi A.Z.Myshlaevskiy boshchiligidagi bir guruh ofitserlar tashabbusi bilan tashkil etilgan harbiy-ilmiy jamiyat. Jamiyatning maqsadi harbiy bilimlarni targʻib qilish, harbiy nazariya va tarix masalalarini ishlab chiqish edi[1].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Harbiy ilmiy jamiyatni yaratish gʻoyasi 1896-yil dekabr oyida general-mayor E.M.Bibikov boshchiligidagi Sankt-Peterburg garnizoni ofitserlari orasida paydo boʻldi. Ustav loyihasi Sankt-Peterburg harbiy okrugi bosh qoʻmondoni, Buyuk Knyaz Vladimir Aleksandrovich tomonidan maʼqullangan. Uning iltimosiga koʻra, 1898-yil 25-iyunda ustav Imperator tomonidan tasdiqlandi. Buyuk Knyaz Vladimir Aleksandrovich jamiyatning faxriy prezidenti etib saylandi[2].
Gvardiya, armiya, flotda harbiy xizmatdagi ofitserlar va harbiy shifokorlari jamiyatning toʻliq aʼzolari boʻlishlari mumkin edi; Korrespondent aʼzolar (raqobatchi aʼzolar) — Armiya va flotning ofitserlar majlisiga kirish huquqiga ega boʻlgan va jamiyat faoliyatiga qiziquvchi barcha shaxslar. Saylov jamiyatning uch nafar toʻliq yoki faxriy aʼzolarining yozma taklifiga binoan jamiyat kengashi tomonidan oʻtkazilgan. Jamiyat aʼzolari jami 40 ming kishidan iborat edi.
Jamiyatning birinchi yigʻilishi (kengash aʼzolarini saylash, dastur va smetalarni tasdiqlash) 1898-yil 20-dekabrda boʻlib oʻtdi. Birinchi xabarni (1711-yildagi Prut yurishi haqida) 1899-yil 2-yanvarda polkovnik A. Z. Myshlaevskiy taqdim etgan.
Jamiyat mavjud boʻlgan 15-yil ichida 330 ta yigʻilish oʻtkazildi, ularda 70 mingga yaqin kishi qatnashdi. Maʼruzalarda asosan harbiy sanʼat va hozirgi urushlar (Ispan-Amerika, Angliya-Bur, Xitoyda bokschilar qoʻzgʻoloni, rus-yapon, italyan-turk, Bolqon) bilan bogʻliq masalalar koʻrib chiqildi. Harbiy texnika taraqqiyoti bilan bogʻliq masalalar ham yoritilgan.
Turli shaxslar tomonidan ehson qilingan kitoblardan 10 ming jildga yaqin kutubxona tuzildi. Jamiyatda chet tili kurslari oʻtkazilgan.
Jamiyatning Riga, Vilno, Minsk, Suvalki, Chuguev, Xabarovsk, Tiflis, Libav, Samarqand, Ashxobod va Varshavada boʻlimlari ochildi. Sankt-Peterburgda jamiyat Ofitserlar majlisi (Litey prospekt, 20, hozirgi ofitserlar uyi) binolarida joylashgan edi[3].
Jamiyat Sankt-Peterburgda „Harbiy bilimlar fidoyilari jamiyatining xabarnomasi“ (1899 — 1914, 273 soni) va „Harbiy bilimlar fidoyilari jamiyati“ (1906 — 1913, 31 soni) jurnallarini nashr etdi, Shuningdek, 68 ta kitob 56 ming tirajda chop etgan.
Jamiyat 1914-yilda Birinchi jahon urushi boshlanishi munosabati bilan oʻz faoliyatini toʻxtatdi[4].
Jamiyat rahbarlari (yillar)[tahrir | manbasini tahrirlash]
raislar
- General-mayor E.M.Bibikov (1899-1900)
- General-adyutant Baron Meyendorf (1902-yildan)
Rais oʻrinbosarlari
- Polkovnik Evdokimov (1899-1907)
- Piyodalar generali A.P.Skogarevskiy (1908-1911)
- Piyodalar generali N.P.Mixnevich (1912-yildan)
Kotiblar
- E. F. Novitskiy (1899-1904)
- N. N. Golovin (1905-07)
- A. A. Baltiyskiy (1908-yildan)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Общество ревнителей военных знаний — 1898.
- ↑ Общество ревнителей военных знаний // Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. В. Ф. Новицкого … [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. Д. Сытина, 1911—1915.
- ↑ Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др. Общество ревнителей военных знаний // Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград: Энциклопедический справочник. — М.: Большая Российская Энциклопедия. — 1992.. — М.: Большая Российская Энциклопедия. Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др. 1992.
- ↑ Общество ревнителей военных знаний // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.