Hannover Leybnits universiteti

Ishorat qoʻshish
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Hannover Leybnits universitetining asosiy binosi; Kristian Geynrix Tram tomonidan ishlab chiqilgan

Leybnits universiteti Hannover, nemischa Gottfried Wilhelm Leibniz Universität Hannover , Germaniyaning Gannover shahrida joylashgan davlat tadqiqot universitetidir. 1831-yil 2-mayda asos solingan, Germaniyadagi eng yirik va eng qadimgi fan va texnologiya universitetlaridan biri.[1] 2014/15 oʻquv yilida 25688 nafar oʻquvchi tahsil oldi, shundan 2121 nafari xorijiy davlatlardan. Unda 38 ta taʼlim yoʻnalishi boʻyicha 190 ta toʻliq va qisman daraja dasturlarini taklif qiluvchi toʻqqizta fakultet mavjud. 1978-yilda Hannover universiteti nomini oldi. 2006-yilda u XVIII asr matematiki va faylasufi Gotfrid Vilgelm Leybnits sharafiga nomlangan. 2018-yilda Hannover Leybnits universiteti rasmiy ingliz nomi sifatida qabul qilindi.[2]

Hannover Leybnits universiteti Germaniyadagi toʻqqizta yetakchi texnologiya institutlari uyushmasi boʻlgan TU9 aʼzosi. U, shuningdek, Yevropadagi yetakchi muhandislik universitetlarining notijorat assotsiatsiyasi boʻlgan, ilgʻor muhandislik taʼlimi va tadqiqoti boʻyicha Yevropa maktablari konferensiyasi (CESAER) aʼzosi. Universitet dunyodagi eng yirik fan va texnologiya kutubxonasi boʻlgan Germaniya Milliy Fan va Texnologiya kutubxonasiga (TIB) homiylik qiladi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Königliche Technische Hochschule, taxminan 1900-yil

Universitetning ildizlari Oliy kasb-hunar kolleji/Politexnika institutidan boshlanadi (nemischa: Höhere Gewerbeschule/Polytechnische Schule)), 1831-yil 2-mayda tashkil etilgan. 1879-yilda Oliy kasb-hunar maktabi tarixiy Guelf saroyiga, Welfenschlossga koʻchib oʻtdi, bu maqsad uchun maxsus aylantirildi. 187- yil 1-aprelda Oliy kasb-hunar maktabi Qirollik texnologiya kollejiga aylandi (nemischa: Königliche Technische Hochschule).).[3] 1899-yilda Kayzer Vilgelm II texnologiya kollejiga universitetlar maqomi va doktorlik darajasini berish huquqini berdi. Kollej 1921-yilda Kollej homiylari uyushmasining moliyaviy koʻmagida rekonstruksiya qilingan. 1922-yil 1-iyul holatiga koʻra uchta fakultet mavjud edi: matematika va tabiiy fanlar, qurilish muhandisligi, mashinasozlik. 1968-yilda gumanitar va siyosiy fanlar fakulteti tashkil etildi va „Technische Hochschule“ („Texnika kolleji“ yoki „Texnik universitet“) „Technische Universität Hannover“ („Gannover Texnik Universiteti“) ga aylandi. 1973 va 1980-yillar orasida Huquq, biznes va iqtisod fakultetlari va ilgari mustaqil boʻlgan Oʻqituvchilarni tayyorlash kolleji universitetga qoʻshildi va 1978-yilda „Technische Universität Hannover“ „Universität Hannover“ („Gannover universiteti“) deb oʻzgartirildi. Talabalar soni birinchi marta 1991-yilda 30 000 dan oshdi. 2006-yilda institutning 175 yilligi munosabati bilan „Hannover universiteti“ga „Gotfried Wilhelm Leibniz Universität Hannover“ yoki qisqacha „Leibniz Universität Hannover“ nomi berildi. Universitet 2018-yilda „Leybnits universiteti Hannover“ nomli rasmiy ingliz nomini qabul qildi[2] Kasb-hunar maktabida dastlab 64 talaba tahsil olgan boʻlsa, bugungi kunda universitetda 25.700 ga yaqin talaba, 2.900 dan ortiq akademik va olimlar, 160 ta kafedra va institutlar mavjud.

Nomi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gotfrid Vilgelm Leybnits

Universitet Senati 2006-yil aprel oyida Hannover universiteti nomini „Leibniz Universität Hannover“ deb oʻzgartirish uchun ovoz berdi. Leybnits akademiyasi bu nomdan foydalanish toʻgʻrisidagi kelishuvga koʻra, „Gotfrid Vilgelm Leybnits Universität Hannover“ oʻz nomini Gotfrid Vilgelm Leybnits tavalludining 360 yilligi munosabati bilan oldi. Universitet brendi — „Leibniz Universität Hannover“.

Universitetning eski logotipi Massachusets texnologiya institutidan ilhomlangan. 2008-yilda qabul qilingan joriy logotip Wolfenbüttel gersogi Rudolf Avgustga yozgan xatidan stilize qilingan parcha boʻlib, unda Leybnits birinchi marta ikkilik raqamlarni taqdim etgan.[4]

Fakultetlar va xodimlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

190 dan ortiq birinchi darajali kunduzgi va sirtqi darajali kurslarga ega boʻlgan toʻqqizta fakultet universitetni Quyi Saksoniyadagi ikkinchi yirik oliy taʼlim muassasasiga aylantiradi. Universitet xodimlari 2930 nafar ilmiy va oʻqituvchilardan iborat boʻlib, ulardan 321 nafari professordir. Maʼmuriy funksiyalarda 1810 qoʻshimcha xodimlar, 90 shogirdlar va uchinchi shaxslar tomonidan moliyalashtirilgan 1400 ga yaqin xodimlar mavjud.

Hududi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Huquq, iqtisod va tilshunoslik fakultetlari joylashgan Königsvort maydonidagi Conti-Tower.

Universitet kampusi 322 700 m 2 maydonni egallagan 160 ta binodan iborat.

Byudjet[tahrir | manbasini tahrirlash]

Universitetning umumiy byudjeti 2013-yilda taxminan 441,8 million yevroni tashkil etdi, uni quyidagicha taqsimlash mumkin:

  • Yillik hisobotga koʻra daromad 222,6 mln
  • Tashqi moliyalashtirish 101,8 million yevroni tashkil etadi
  • Quyi Saksoniya shtatidan 58,3 million evro miqdoridagi maxsus mablagʻlar
  • Boshqa daromadlardan 42,3 million yevro
  • 16,8 million evro talabalar hissasidan

Reytinglar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Germaniya iqtisodiyotidagi top-menejerlar soni boʻyicha oʻlchanadigan Leybnits universiteti 2019-yilda 7-oʻrinni egalladi[6]

Times Higher Education World University Rankings 2022 Leybnits universiteti Gannoverni butun dunyo boʻylab 401-500 orasida joylashtirdi.

Universitet kutubxonasi va TIB[tahrir | manbasini tahrirlash]

Welfengartendagi Germaniya milliy fan va texnologiya kutubxonasi

Kutubxona 1831-yilda Höhere Gewerbeschule/Polytechnische Schule tashkil etilganida tashkil etilgan. Muassasa kasb-hunar/texnika kollejidan toʻliq Universitetga aylangani uchun u muhim toʻplamga aylandi. Ikkinchi jahon urushi davrida kitoblarning omborga olib qoʻyilishi urushdan keyingi Germaniyada noyob milliy ilmiy va texnik adabiyotlar toʻplamiga aylangan qimmatbaho eski zaxiralarni taʼminladi. Bunga Texnologiya Instituti kutubxonasi asos boʻlgan (nemischa: Technische Informationsbibliothek) 1959-yilda tashkil etilgan. Bugungi kunda toʻplam Germaniya milliy fan va texnologiya kutubxonasining yuragini tashkil etadi, bu dunyodagi eng yirik muassasa hisoblanadi.

GISMA biznes maktabi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Germaniyaning Hannover shahridagi GISMA biznes maktabi 1999-yilda Quyi Saksoniya shtati va istiqbolli xususiy sektor korxonalari tomonidan qoʻshma tashabbus sifatida tashkil etilgan. Maktab 2011-yilga qadar Purdue universiteti (Indiana, AQSh) qoshidagi Krannert menejment maktabi bilan chambarchas bogʻliq boʻlib, Leybnits universiteti Gannover qisqa vaqt ichida uning ota-onasiga aylangan. 2013-yilda Leybnits bilan hamkorlik tugadi va GISMA Global University Systems notijorat taʼlim kompaniyasining bir qismiga aylandi.

Taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fakultet[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Fridrix Bergius (1884-1949), kimyogar, kimyo boʻyicha Nobel mukofoti (1931)
  • Konstantin Karateodori (1873-1950), matematik, professor
  • Horst Dreier (1954-yilda tugʻilgan), huquqshunos
  • Gerxard Ertl (1936-yilda tugʻilgan), fizik va kimyogar, kimyo boʻyicha Nobel mukofoti (2007)
  • J. Hans D. Jensen (1907-1973), nemis fizigi, fizika boʻyicha Nobel mukofoti (1963)
  • Vilgelm Jordan, (1842-1899), geodeziya va amaliy geometriya professori, Gauss-Jordanni yoʻq qilish bilan mashhur
  • Karl Karmarsh (1803-1879), muhandis, oʻqituvchi
  • Teodor Lessing (1872-1933), faylasuf
  • Konrad Meyer (1901-1973), SS-Oberführer va Sharqiy Yevropani nemislashtirish uchun Generalplan Ost meʼmori. Keyinchalik Gannover universitetida qishloq xoʻjaligi va mintaqaviy rejalashtirish professori boʻlib ishlagan[7]
  • Oskar Negt (1934-yilda tugʻilgan), ijtimoiy faylasuf
  • Eduard Pestel (1914-1988), muhandis va siyosatchi
  • Lyudvig Prandtl (1875-1953), suyuqlik va aerodinamika boʻyicha fizik va muhandis, professor.
  • Fridrix Shverd (1872-1953), mashinasozlik va operatsion tadqiqotlar professori, Birinchi jahon urushi ixtirochisi. Germaniya armiyasi Stahlhelm
  • Fritz Sennheiser, (1912-2010), elektronika muhandisi, tadbirkor: Faxriy professor unvoni.
  • Klaus Töpfer (1938-yilda tugʻilgan), nemis siyosatchisi (Xristian Demokratik Ittifoqi)

Bitiruvchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Karl FV Borgvard (1890-1963), tadbirkor, avtomobil ishlab chiqaruvchisi, muhandis, mehmon auditor.[8]
  • Valter Bruch (1908-1990), elektronika va televidenie muhandisi, faxriy doktor.
  • Alfred Bucherer (1863-1927), fizik
  • Vilgelm Bush (1832-1908), shoir va rassom
  • Luise Druke (1948-yilda tugʻilgan), nemis olimi va Birlashgan Millatlar Tashkiloti amaliyotchisi
  • Irmgard Flügge-Lotz (1903-1974), nemis-amerikalik matematik va muhandis
  • Genrix Fok (1890-1979), nemis aviatsiya kashshofi
  • Erich Gutenberg (1897-1984), nemis iqtisodchisi.
  • Rento Hofstede Crull (1863-1938), elektr kashshofi
  • Paskual Jordan (1902 — 1980), nazariy va matematik fizik, siyosatchi (CDU)
  • Volfgang Jüttner (1948-yilda tugʻilgan), nemis siyosatchisi (SPD)
  • Devid MakAllister (1971-yilda tugʻilgan), nemis siyosatchisi (CDU)
  • Kristian Otto Mohr (1835-1918), qurilish va qurilish muhandisi
  • Karl Adam Petri (1926-2010), matematik, mantiq va kompyuter olimi
  • Frank Pohlmann (1959-yilda tugʻilgan), amerikalik siyosatchi va biznesmen
  • Reynxold Rudenberg (1883 — 1961), Garvard Oliy muhandislik maktabining elektrotexnika boʻlimi boshligʻi, tashuvchi tok aloqasi ixtirochisi

Panorama[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gannover Leybnits universiteti (asosiy bino). Oʻng tomonda Xalqaro ofis: xalqaro masalalar bilan bogʻliq maslahat va yoʻl-yoʻriq olish uchun bogʻlanish uchun ob’ekt

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ uni-hannover.de: Studium, Stand: 15.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Informationen für die Leibniz Universität Hannover, Ausgabe Juni 2018“. uni-hannover.de. Leibniz University Hannover. — „Gleichzeitig gibt es mit „Leibniz University Hannover“ nun auch eine offizielle Übersetzung für die Kurzform des Universitätsnamens. Weitere Einzelheiten regelt das Rundschreiben 22/2018“. Qaraldi: 5-noyabr 2019-yil.
  3. ↑ „Auf dem Weg zur Technischen Hochschule“. Auf dem Weg zur Technischen Hochschule. Qaraldi: 13-dekabr 2018-yil.
  4. ↑ uni-hannover.de. „Neues Corporate Design der Leibniz Universität Hannover entsteht“. 3-aprel 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-mart 2008-yil.
  5. ↑ Leibniz University Hannover. „Leibniz University Hannover Faculties“. Leibniz University Hannover. Qaraldi: 27-aprel 2020-yil.
  6. ↑ „An diesen Unis haben die DAX-Vorstände studiert | charly.education“ (de). www.charly.education. 2019-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 6-iyun.
  7. ↑ The Nuremberg Medical Trial 1946/47 — Guide to the Microfiche Edition: With an Introduction to the Trial’s History by Angelika Ebbinghaus and Short Biographies of the Participants, 2001, Walter de Gruyter, ISBN 3110950073, p. 119
  8. ↑ http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-43067968.html „Der Bastler“, Der Spiegel 51/1960

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Hannover_Leybnits_universiteti&oldid=4092612" dan olindi