Islom Karimov koʻchasi (Samarqand)

Islom Karimov koʻchasi — Samarqand shahrining markaziy va sayyohlik koʻchalaridan biri — Oʻzbekiston Respublikasi Samarqand viloyatining maʼmuriy markazi. U Oʻzbekiston Respublikasining birinchi prezidenti Islom Karimov nomi bilan atalgan. Koʻcha 3 kilometrni tashkil etadi.

Sovet davridan 2017-yilning bahorigacha u Toshkent koʻchasi deb atalgan. Rossiya imperiyasi va Buxoro amirligi davrida, shuningdek, SSSR mavjud boʻlgan birinchi oʻn yilliklarda, baʼzi maʼlumotlarga koʻra, koʻcha ushbu koʻchada joylashgan Siyob bozori nomidan Siyobskaya deb atalgan. Koʻchadan nisbiy yaqinlikdan (bir necha kilometr) oqib oʻtuvchi Siyob daryosi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koʻcha shaharning eng qadimgi koʻchalaridan biridir. U oʻrta asrlarda paydo boʻlgan va sovet davriga kelib shahar xaritasida deyarli hozirgi shakliga ega boʻlgan. Bu yerda savdogarlar, sarroflar va xaridorlarning doʻkonlari, hunarmandlarning ustaxonalari, xalq (mahalla) va hukmdorlarning turar joylari, madrasa va masjidlar, qabristonlar joylashgan. Oʻrta asrlarning koʻplab tarixiy voqealari , Rossiya imperiyasi va SSSR davrlari koʻcha bilan bogʻliq.

Manzili[tahrir | manbasini tahrirlash]

Islom Karimov koʻchasi Samarqand shahri markazidan boshlanib , Registon koʻchasi bilan kesishgan chorrahadan shimoli-sharqiy yoʻnalishda Samarqand halqa yoʻligacha, Afrasiyob aholi punktidan kesib oʻtuvchi, bir vaqtlar Toshkent darvozalari saqlanib qolmagan joygacha choʻziladi. Koʻchaning kichik bir qismi 2017 -yilda shaharning eng yirik koʻchalaridan biri — Shoxi Zinda koʻchasi ustidan qurilgan piyodalar koʻprigi orqali oʻtadi. Koʻchaning birinchi (janubiy) yarmidan mahallalar boshlanadigan koʻp sonli kichik koʻchalar va boshi berk koʻchalar ajralib chiqadi. Ikkinchi yoki shimoliy qismi Afrasiyob aholi punktidan oʻtadi.

Koʻcha quyidagi koʻchalar bilan kesishadi Registon, Buxoro, Qoʻshxovuz, Bibi-Xonim, Abu Lais Samarqand, Xudum, Shoxi-Zinda, Afrasiyob, Hazrat-Xizr, Samarqand halqa yoʻli.

Transport[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozir koʻchaning katta qismi piyodalar uchun moʻljallangan. Sovet davridan 1990 -yillarning boshlariga qadar koʻcha boʻylab trolleybuslar va avtobuslar yurardi. 2000 -yillarning oʻrtalariga qadar taksilar, qatnovchi taksilar, yoʻlovchi va yuk ot va eshak aravalari qatnagan. Trolleybus halqasi Siyob bozori yonida joylashgan edi. 1947-1973 yillarda Sherdor madrasasi yonida tramvay halqasi bor edi va koʻchaga tramvay orqali borish mumkin edi. 2017-yilda tramvay xizmati qayta tiklandi (Qarang. maqola Samarqand tramvay) va hozirda tramvay liniyasining oxiri koʻchaning oʻrta qismiga yaqin joyda, Shoxi-Zinda koʻchasida, avtomobil koʻprigi ostida joylashgan.

2009 -yilda koʻchaning birinchi va asosiy qismini (Registon koʻchasi bilan chorrahadan Shoxi-Zinda koʻchasi bilan chorrahagacha) piyodalar va sayyohlar uchun qulay joyga aylantirishga qaror qilindi. Bir muncha vaqt oʻtgach, koʻchaning bugungi kungacha harakatlanadigan bu qismida elektromobillar ishlab chiqarildi. 2017 -yilda koʻchaning qolgan qismining deyarli yarmi piyodalar uchun moʻljallangan boʻlib, u yerda „Hazret-Xizr“ masjidi, Islom Karimov maqbarasi, Mahsumbobo maqbarasi, Shohi-Zinda va Xazret-Xizr qabristonlariga kirish eshigi joylashgan. Koʻchaning qolgan qismida avtomashinalar harakatlanishi, elektromobillar esa koʻcha oxirida joylashgan va Islom Karimov koʻchasiga tegishli boʻlmagan Xoʻja Doniyor maqbarasigacha jamoat transportidan harakatlanadi.