Xitoy hayvonlarni himoya qilish tarmog'i
Xitoy hayvonlarni himoya qilish tarmog'i ( CAPN ya'ni Chinese Animal Protection Network) hayvonlarni himoya qiluvchi notijorat tashkilot hisoblanadi, Xitoyda hayvonlarni himoya qilish bo'yicha birinchi tarmoq bo'lib, xitoyliklar tomonidan asos solingan. CAPN Xitoyda hayvonlar huquqlarini himoya qilish harakatidagi kashshof roli bilan mashhur, ushbu tashkilot mushuk va itlarni iste'mol qilishga qarshi kuchayib borayotgan harakatga rahbarlik qiladi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xitoy hayvonlarni himoya qilish tarmog'i 2004-yilda doktor Jeniya Meng tomonidan tashkil etilgan, uning birinchi loyihasi - Xitoy hayvonlarni himoya qilish tarmog'i hisoblanadi.
2008 - yilga kelib tashkilotning 48 ta a'zo guruhi, ikkita bo'limi va 20 000 dan ortiq shaxsiy tarafdorlari bor edi. Tashkilot 2014-yilda o'z veb-saytida uning tarmog'i butun dunyo bo'ylab 200 dan ortiq hamkor guruhlarga ega bo'lganligini va bu tez orada Xitoyning deyarli barcha hududlariga yetib borishi haqida xabar bergan
Falsafasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ular hayvonlar huquqlari harakatida zo'ravonlikka qarshi chiqishadi va hayvonlar huquqlarini asosiy tushuncha sifatida ko'rishadi; ular turli hayvonlarning huquqlari har xil, chunki ularning ehtiyojlari har xil deb hisoblashadi. 2008-yilda ishlab chiqilgan tashkilot falsafasining oltita qoidasi quyidagilardan iborat ular:[1]
- birlik: hayvonlar huquqlari falsafasi universal qonunning bir qismidir;
- murakkablik: har kimning hayvon huquqlariga nisbatan o'z qarashi bor. Turli tashkilotlar, akademiklar va hatto hayvonlar huquqlari faollarining qarashlari turlicha; odamlar va tashkilotlar bilan ishlashda har doim bu xilma-xil qarashlarni yodda tutish kerak.
- evolyutsiya: hayvonlar huquqlari haqidagi inson tushunchasi, inson bilimining boshqa barcha sohalarida bo'lgani kabi u ham rivojlanmoqda. Ilm-fan va texnologiya odamlarga koinotni va ularning koinotdagi o'rnini yaxshiroq tushunishga yordam berish uchun rivojlanmoqda; hayvonlar huquqlari haqidagi tushunchamiz rivojlanishda davom etishi tabiiy.
- uzluksizlik: insondan tortib noinsoniy hayvonlargacha, ko'proq odam bilan bog'liq hayvonlardan qarindosh bo'lmagan hayvonlargacha bo'lgan barcha narsalar o'rtasida davomiylik mavjud.
- o'ziga xoslik: hayvonlar huquqlari tushunchasi yangi tushuncha emas, chunki an'anaviy xitoy tafakkurining uchta ustuni - buddizm, daoizm va konfutsiylikda, hayvonlarga hurmat bilan bog'liq ta'limotlarga ega.
Loyihalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xitoy hayvonlarni himoya qilish tarmog'i[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xitoyning hayvonlarni himoya qilish tarmog'i (CCAPN) 2004 - yilda CAPN tomonidan asos solingan va ishga tushirilgan. Mushuklar va itlarni iste'mol qilishga qarshi kampaniyaning birinchi tashvishi edi. "Izolyatsiya qilingan hayvonlarni himoya qilish tashkilotlari o'sha paytgacha adashganlarni qutqarish ustida ishlayotgan, ammo itlar va mushuklarni iste'mol qilish ularning kun tartibiga kirmagan edi. Shu bilan bu kompaniya it va mushuk iste'molini kamaytirishga harakat qildi. Xalqaro guruhlar, shu jumladan Hayvonlarga shafqatsizlikning oldini olish va Butunjahon hayvonlarni himoya qilish bo'yicha Qirollik jamiyati tomonidan qo'llab-quvvatland.
2007-yilda tashkilot odamlardan kelajakda mushuk va it go'shtidan voz kechishga chaqirish "onlayn" imzolash tadbirini boshladi. Keyingi besh oy ichida u 21 000 ta imzo to'pladi."
2014-yilda CAPN veb-sayti itlardagi quturishni o'ldirish yo'li bilan emas, balki emlash yo'li bilan nazorat qilish, shaharlarda mushuklari to'dasini yo'q qilish yo'li bilan emas, balki tuzoqqa tushirish va honakilashtirish orqali nazorat qilish muammolarini o'rganadi.
Hayvonlar huquqlari veb-sayti va ensiklopediya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xitoyda hayvonlar huquqlari bo'yicha veb-sayt 2006-yil 22-iyulda ishga tushirilgan. Bu portal Xitoyda hayvonlar huquqlari masalalari bo'yicha asosiy portal hisoblanadi. Hayvonlar etikasi bo'yicha akademik tadqiqotlar va hayvonlar huquqlari tarmog'i ushbu loyihaning muhim vazifalari hisoblanadi. U Xitoyning hayvonlarni himoya qilish onlayn ensiklopediyasini (APpedia) ishlab chiqmoqda.[2][3]
APpedia bepul elektron kitob va veb-sayt sifatida onlayn nashr etiladi. APPedia tarkibiga quyidagilar kiradi: Fan, din, voqealar, hayvonlarning xatti-harakati, falsafa, hayvonlarni himoya qilish, hayvonlar huquqlari, hayvonlarni himoya qilish tashkilotlari, kitoblar sharhlari.
APpedia veb-saytining beta versiyasi 2007-yilda ishga tushirilgan edi va bunda viki-sayt sifatida tashrif buyuruvchilarga veb-saytdagi maqolalarni ro'yxatdan o'tmasdan o'zgartirishga ruxsat beriladi. Umuman olganda, loyiha hayvonlar huquqlarini himoya qilish pozitsiyasiga ega. Loyihaning hosilasi, xuddi shu nomdagi kitob 2009-yilda Avstraliyada nashr etilgan.
Ushbu loyiha homiylari orasida Butunjahon hayvonlarni himoya qilish jamiyati, madaniyat va hayvonlar fondi ham bor.[4]
Muhim hissalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- CAPN Xitoyda ishlovchi mahalliy, xalqaro va xorijdagi tashkilotlar bilan yaqindan hamkorlik qiladi, ularning ishlari uchun maslahat va yordam beradi.
- CAPN mushuk va itni iste'mol qilishga qarshi kampaniyadir ( mushuk yoki it go'shtini iste'mol qilish amaliyoti). Ular o'z kampaniyalarida "Mushuk va itlarni iste'mol qilishni to'xtating" shiorini ishlatgan birinchi guruhdir. Ular, shuningdek, ushbu kampaniyaga qo'shilish uchun Xitoyning o'ndan ortiq shaharlarida ko'plab guruhlar tashkil etdilar. Bu shior mamlakat bo'ylab hayvonlar huquqlarini himoya qiluvchi guruhlar tomonidan qabul qilingan. Ular 2007 -yilda mushuk va it go'shtini iste'mol qilishga qarshi onlayn imzolash tadbirini boshladilar, bunda 40 000 dan ortiq imzo to'plangan. Ularning saylovoldi tashviqoti bu masalani jamoatchilik orasida keng targ‘ib qilish va muhokama qilishga sabab bo‘ldi.
- Ular 2006- yilda ushbu mavzu bo'yicha keng ko'lamli onlayn munozarani olib borishdi va keyinchalik hayvonlarni saqlash bo'yicha ikkita tadqiqot hujjatini nashr etishdi, bu birinchi turdagi xitoy tilida nashr etilgan hujjatdir.
- CAPN hayvonlarni himoya qilish guruhlari uchun tarmoqni taqdim etadi. Ular Xitoy hayvonlarni himoya qilish jamoalarining birligiga bag'ishlangan birinchi tashkilotdir.[5]
- 2008 - yil aprel oyida CAPN birinchi marta Xitoyga Jahon laboratoriya hayvonlari kunini kiritdi.[6]
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
CAPN loyihalari bir nechta mukofotlarga sazovor bo'lgan jumladan:
- 2008-yil yanvar:oyida CCAPN Shanxaydagi "Xitoydagi hayvonlar" konferentsiyasida "2007 - yilda hayvonlarni himoya qilishga katta hissa qo'shgan" mukofotiga sazovor bo'ldi.
- 2008- yil mart: ARC o'zining onlayn ensiklopediyasi uchun hayvonlar huquqlari bo'yicha faylasuf Tom Regan tomonidan tashkil etilgan va raislik qiladigan Madaniyat va hayvonlar jamg'armasidan mablag' yutib oldi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ "ARC ideas: Our philosophy of animal rights" (translation), CAPN, accessed 11 Oct. 2014.
- ↑ Animal Rights in China
- ↑ Animal Rights In China, Michael Charles Tobias, Forbes (online), accessed September 6, 2014
- ↑ „ARC中文动保小百科（APpedia）国际水准的动物保护百科全书 - Home Page“. appedia.arc.capn-online.info. Qaraldi: 2019-yil 10-dekabr.
- ↑ CAPN introduction and Achievement
- ↑ The First World Lab Animal Day (WLAD) in China
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rasmiy sayti
- "Animal Welfare Activism" (Wayback Machine saytida 2022-12-09 sanasida arxivlangan) - 2012 article by Human Rights in China mentioning CAPN