Volcano diagrammasi (statistika)

Vulkan syujeti metabolomik ma'lumotlarni ko'rsatadi. Qizil o'qlar farqning katta diapazonini (x-o'qi) va yuqori statistik ahamiyatga ega (y-o'qi - manfiy log bazasi 10 p-qiymati - -log10 p qiymati) ko'rsatadigan nuqtalarga ishora qiladi. Nuqtali qizil chiziq p = 0,05 ni ko'rsatadi, chiziq ustidagi nuqtalar p < 0,05, p> 0,05 ostidagi nuqtalar. Kulrang nuqtalar 2 dan kam farq diapazoniga ega (log2 = 1).

Volcano plot ― bu takroriy qiymatlardan tashkil topgan katta ma’lumotlar to‘plamlarida o‘zgarishlarni tezda aniqlash uchun ishlatiladigan nuqta diagrammasi. Y o‘qi bo‘yicha statistik ahamiyatga ega, X ga ko‘ra — farq oralig‘i. Volcano diagrammasi Genomika, proteomika va metabolomika kabi chiziq romanlarda mashhur bo‘lib, unda takroriy qiymatlar tez-tez ishlatiladi va mazmunli farqlarni tezda aniqlash kerak.

Volcano diagrammasi statistik ahamiyatga ega bo‘lgan o‘lchovni (p-qiymati) va farqlar oralig‘ini birlashtiradi, bu esa statistik jihatdan ahamiyatli ko‘rsatkichlar bilan katta farqlar oralig‘ida ushbu qiymatlarni (genlarni va boshqalarni) tezda aniqlashga imkon beradi.

Vulkanlar jadvallari Y o‘qi bo‘yicha statistik ahamiyatga ega bo‘lgan farqning manfiy logarifmasidan iborat (odatda 10 ta asos).

P — qiymati past bolgan grafikdagi bu nuqtalar yuqoriga intiladi. X o‘qi ikki qiymat orasidagi farqning logarifmidir. Farqlarning logarifmi markazdan har ikki yo‘nalishda teng masofadagi farqlarni ko‘rsatadi. Diagrammani shu tarzda shakllantirish diagrammada ikkita qiziqish zonasiga olib keladi:

1. Diagrammaning yuqori qismida joylashgan;
2. Bir-biridan uzoqda joylashgan nuqtalar.

Diagramma farqlar oralig‘ida (markazning chap yoki o‘ng tomonida) va statistik ahamiyatga ega bo‘lgan (tepaga qarab ortib borayotgan) katta tarqalishni ko‘rsatadigan qiymatlarni taqdim etadi.

Qo‘shimcha ma’lumotni uchinchi ma’lumot o‘lchoviga (masalan, signalning intensivligi) muvofiq nuqtalarni bo‘yash orqali qo‘shish mumkin. Ushbu grafik shuningdek, mikrochiplarning ahamiyatini tahlil qilishda ham qo‘llaniladi.

Vulkan diagrammasi g‘oyasini boshqa o‘lchovlarga qo‘llash uchun umumlashtirilishi mumkin, bunda X o‘qi statistik signal kuchini o‘lchashga mos keladi va Y o‘qi signalning statistik ahamiyatini o‘lchashga mos keladi. Misol uchun, genetik assotsiatsiyalarda nazorat guruhi, masalan, genom bo‘ylab assotsiatsiyani qidirish, diagrammada nuqta bitta nukleotid polimorfizmini ifodalaydi. X qiymati diapozon bo‘lishi mumkin, Y o‘qi chi-kvadratdan -log10 p-qiymatlari bo‘lishi mumkin.