Tropik mintaqalar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tropik mintaqalar (1980-2016)
Braziliya

Tropik mintaqalarShimoliy va Janubiy yarim sharlarda subtropik va subekvatorial mintaqalar oraligʻida joylashgan 2 geografik mintaqa. Tropik mintaqalarning materik qismi uchun choʻl va chala choʻl landshafti, okeanlarga esa suvning shoʻrligi (36%o) va yuqori temperaturasi xos. Tropik mintaqalarda quyosh nurlari tik tushgani va bulutning kam boʻlganidan quyosh radiatsiyasi koʻp. Natijada harorat yil boʻyi yuqori boʻladi. Eng issiq oyning oʻrtacha temperaturasi quruqliklarda 30–35°, eng sovuq oyniki 10° dan pastga tushmaydi. Yillik yogʻin 50–200 mm (faqat sharqiy okean boʻyi mussonli zonasida 1000–2000 mm gacha). Materiklarda Tropik mintaqalarning quyidagi sektorlari: sernam oʻrmon landshaftli sharqiy okeanboʻyi, siyrak oʻrmon va butazorlardan iborat sharqiy oʻtish, choʻl va chala choʻl landshafti ustun boʻlgan materik ichkarisidagi va gʻarbiy okeanboʻyi sektorlari farq qilinadi. Sharqdan gʻarbga borgan sari oʻsimliklar dunyosi ham oʻzgarib boradi: aralash (doim yashil va barg toʻkuvchi) oʻrmonlar, mussonli oʻrmonlar (qarang Tropik oʻrmonlar), siyrak oʻrmon va savannalar, quruq oʻrmon va kserofil butalar, chala choʻl va choʻl oʻsimliklariga oʻtib boradi. Muvofiq ravishda faunasi ham oʻzgaradi. Okean va dengiz suvlarida bugʻlanish koʻp boʻlganligi sababli kislorod va planktonlar siyrak. Tropik mintaqalardagi koʻpchilik yerlar xoʻjalik jihatidan kam oʻzlashtirilgan, aholi siyrak.[1]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. "Tropik mintaqalar" OʻzME. T-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil