Stanislav Lyudkevich

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Stanislav Lyudkevich
Umumiy maʼlumot
Tavalludi Stanislav Pilipovich Lyudkevich
24-yanvar 1879-yil
Yaroslav, Galisiya va Lodomeriya Qirolligi, Avstriya-Vengriya imperiyasi
Vafoti 10-sentyabr 1979-yil(1979-09-10)
(100 yoshda)
Lvov, Ukraina SSR, Sovet Ittifoqi
Fuqaroligi Avstriya-Vengriya imperiyasi, Gʻarbiy Ukraina Xalq Respublikasi, Ukrainian People's Republic, Second Polish Republic va SSSR
Kasbi Bastakor, nazariysi va oʻqituvchi
Janr Opera

Stanislav Pilipovich Lyudkevich (ukraincha: Станіслав (Станислав) Пилипович Людкевич; 1879-yil 24-yanvar[1][2] – 1979-yil-10 sentyabr[3][4]) – sovet va ukrainalik bastakor, nazariyotchi, oʻqituvchi va musiqa faoli. SSSR xalq artisti (1969) va Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1979)[5]. Uning ismi muqobil ravishda Stanislaw Ludkiewicz (polyakcha) yoki Stanislav Filipovich Ludkevich (ruscha) deb yozilishi mumkin.

Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lyudkevich 1879-yilda Avstriya-Vengriya (hozirgi Polsha) Yaroslav shahrida tugʻilgan[1]. Universitetga borishdan avval musiqa nazariyasini pianinochi onasidan xususiy ravishda oʻrgangan. Lvov akademik gimnaziyasining sobiq talabasidir. 1897-yildan 1901-yilgacha Lyudkevich Lvov universitetida falsafa boʻyicha tahsil olgan[6]. Bu vaqt ichida Lvovdagi Galisiya musiqa jamiyati konservatoriyasida Mieczyslaw Soltys qoʻl ostida mustaqil tahsil olgan. 1901-yildan boshlab Lyudkevich Lvov va Przemyslda oʻqituvchi boʻlib ishlagan[7]. 1908-yilda Vena shahrida O. Tsemlinskiy va X. Xredenerdan saboq olib, musiqashunoslik boʻyicha falsafa doktori ilmiy darajasini olgan[8][2].

1905-yildan 1907-yilgacha Lyudkevich Artistic Bulletin jurnalining muharriri boʻlgan. Nikolay Lisenko nomidagi Lvovdagi oliy musiqa institutining tashkilotchilaridan biri, 1910—1915-yillarda uning direktori[9], 1919-yildan nazariy fanlar oʻqituvchisi, yuridik shaxslar inspektori. Boyan, Bandurist, Surma xorlari bilan ishlagan. 1936-yilda Lyudkevich Shevchenko ilmiy jamiyatining musiqiy komissiyasining rahbari[10]. 1939-1972-yillarda Nikolay Lisenko nomidagi institut professori.

1979-yil 10-sentyabr kuni 100 yoshida Lvov shahrida vafot etgan[4].

Ijodiy ishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Opera – Dovbush (1955)
  • Taras Shevchenko soʻzlari asosida yaratilgan "Kavkaz" simfonik kantatalari (1905–13) va "Zapovit" (1934, 2-nashr 1955) kabi monumental kantatalar, ular uchun 1964-yilda Taras Shevchenko nomidagi Respublika mukofotiga sazovor boʻlgan.
  • Simfonik asarlar – simfonik sheʼrlar, sinfoniettalar, kamera va boshqa cholgʻu asarlar.
  • Xor asarlari
  • Romanslar
  • Qoʻshiqlar.
  • Xalq qoʻshiqlarini tizimga solgan.

Koʻplab musiqashunoslik asarlari muallifi, publitsist, musiqiy nashrlarning asoschisi va muharriri boʻlgan.

Ijodiy uslubi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lyudkevichning Gʻarbiy Ukraina inqilobiy-demokratik harakatida ishtirok etishi uning faoliyati va asarlarining mafkuraviy yoʻnalishini belgilab bergan.

Yutuqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Жовтень: орган Спілки радянських письменників України (uk). Книжково-журнальне вид-во, 1979 — 123 bet. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Кияновська, Л. О.. Людкевич Станіслав Пилипович (Ukrainian). Інститут енциклопедичних досліджень НАН України. ISBN 978-966-02-2074-4. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  3. ↑ Dzeverin, Igorʹ Aleksandrovich. Ukraïns'ka lìteraturna enciklopedìâ: K-N. T. 3 (uk). Ukr. rad. ent︠s︡yklopediï, 1995 — 245 bet. ISBN 978-5-88500-003-1. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Терещук, Галина. „Станіслав Людкевич – композитор, оповитий легендами“ (uk). Радіо Свобода (2020-yil 24-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Karev, V. M.. Краткая Российская энциклопедия (ru). Большая Российская энциклопедия, 2003 — 379 bet. ISBN 978-5-329-00653-7. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  6. ↑ „1879, народився Станіслав Людкевич“ (uk). УІНП. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
  7. ↑ „Liudkevych, Stanyslav“. www.encyclopediaofukraine.com.
  8. ↑ Діячі науки і культури України: нариси згиття та діяльності (uk). Книги-XXІ, 2010 — 366 bet. ISBN 978-966-2147-69-8. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  9. ↑ Storinky istoriï Lʹvivsʹkoï derz︠h︡avnoï muzychnoï akademiï im. M.V. Lysenka (uk). Vyd-vo "SPOLOM", 2003 — 8 bet. ISBN 978-966-665-133-7. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  10. ↑ Ukraïnsʹka z︠h︡urnalistyka v imenakh: materialy do ent︠s︡yklopedychnoho slovnyka (uk). Lʹvivsʹka naukova biblioteka, 2005 — 258 bet. ISBN 978-966-02-3499-4. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Муха, Антон І.. Спілка композиторів УРСР (uk). Muzychna Ukraı̈na, 1968 — 134 bet. 2024-yil 21-martda qaraldi. 
  12. ↑ „Марка імені Людкевича“ (2018-yil 16-iyun). 2018-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
  13. ↑ L. Kyianovska. „У рідному місті Станіслава Людкевича з'явилася вулиця його імені - Львівська Поштa“. lvivpost.net. 2018-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-sentyabr.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanislav_Lyudkevich&oldid=4180711" dan olindi