Falsafa doktori
 | Bu maqola vikilashtirilishi kerak. |
Falsafa doktori (lotincha: Philosophiæ Doctor, Ph. D., PhD, [pi-h-di] deb talaffuz qilinadi) — Yevropaning aksariyat mamlakatlarida, AQShda va dunyoning boshqa koʻplab mamlakatlarida berilgan ilmiy daraja. Qoʻshma Shtatlarda baʼzi universitetlarda mavjud boʻlgan доктора наук[en] darajasi (Sc. D. = lotincha: Scientiae Doctor ,inglizcha: Doctor of Science) Ph. D ga teng hisoblanadi[1]. Oʻtmishda va hozirgi vaqtda sobiq SSSR mamlakatlarida sukut boʻyicha falsafa doktori darajasi (u eng yuqori boʻlmagan mamlakatlarda olinadi) fanlar nomzodi darajasiga tenglashtiriladi[2].
Talabgorning malakaviy ishi doktorlik dissertatsiyasidir (inglizcha: Ph.D. thesis).
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
U birinchi marta XII-XII - asrlarda Buyuk Britaniya, Italiya va Fransiyada paydo boʻlgan[3].
Nomiga qaramay, hozirgi vaqtda ushbu daraja falsafaga amaliy aloqasi yoʻq (faqat tarixiy) va deyarli barcha ilmiy sohalarda beriladi, masalan: Adabiyot boʻyicha falsafa doktori yoki fizika boʻyicha falsafa doktori.
Bu holat, odatda, falsafa, huquqshunoslik, ilohiyot va tibbiyot fakultetlarining mavjudligini nazarda tutgan oʻrta asr universitetlari davridan boshlangan anʼanalar bilan bogʻliq. Shu sababli, fan nomzodi darajasidan tashqari, xuddi shu darajadagi cheklangan miqdordagi boshqa doktorlik darajalari ham mavjud; shifokorlarga tibbiyot fanlari doktori, huquqshunoslarga huquq fanlari doktori, ilohiyotchilarga ilohiyot fanlari doktori, qolganlarga esa falsafa doktori ilmiy darajasi beriladi.
Turli mamlakatlardagi holat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bir qator mamlakatlarda, masalan, AQSh va Kanadada bu daraja eng yuqori, boshqa baʼzi mamlakatlarda (masalan, Fransiya, Ukraina va Germaniya[4]) maʼlum darajada Rossiya darajasiga teng yuqori darajalar mavjud fanlari doktori .
Shu bilan birga, bir qator Gʻarbiy va postsovet mamlakatlarida oliy oʻquv yurtidan keyingi taʼlim, xuddi Rossiya Federatsiyasidagi kabi, har bir alohida dissertatsiya himoyasini talab qiladigan ikki bosqich bilan tavsiflanadi. Masalan, Braziliya, Kanada, Qozogʻistonda aspiranturaning birinchi bosqichi fanlar magistri (magistr) (magistr) unvoni, ikkinchi bosqich esa fan doktori unvonidir. Falsafa (Ph. D.). Bunday holda, PhD maqomiga ega boʻlgan doktorlik darajasi Rossiya Federatsiyasidagi PhD darajasi bilan bir xil emas, garchi u oliy oʻquv yurtidan keyingi taʼlimning ikkinchi darajasi boʻlsa ham. Rossiya Federatsiyasida fan doktori darajasi asosiy ilmiy muammoni yoki yangi ilmiy yoʻnalishdagi ustuvor tadqiqotlarni hal qilishni va Rossiya Federatsiyasida belgilangan talablarga muvofiqlikni oʻz ichiga oladi.
Hozirgi vaqtda Rossiyada taʼlim tizimlarini birlashtirish boʻyicha Boloniya jarayoni doirasida amaldagi ikki bosqichli tizimni (nomzod/doktor) saqlab qolish va bir bosqichli modelga oʻtish (yaʼni PhD darajasidan voz kechish) imkoniyati mavjud.) koʻrib chiqilmoqda.
- ↑ „Structure of the U. S. Education System: Research Doctorate Degrees“. U. S. Department of Education. 2012-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 21-fevral.
- ↑ „Пересмотр Международной стандартной классификации образования (МСКО)“. UNESCO (2011-yil 5-sentyabr). 2013-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Новая иллюстрированная энциклопедия, 2002.
- ↑ „Совместное заявление о взаимном академическом признании периодов обучения в высших учебных заведениях, документов о высшем образовании, российских ученых степенях и германских академических квалификациях“. НИЦ АПМ Минобрнауки РФ (1999-yil 18-fevral). 2011-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-sentyabr.