Sovet oshxonasi

Sovet oshxonasi, Sovet Ittifoqining umumiy oshxonasi, Sovet xalqining shakllanish jarayonida Sovet Ittifoqining turli milliy oshxonalarining birlashishi natijasida shakllangan. Bu cheklangan miqdordagi ingredientlar va soddalashtirilgan pishirish bilan tavsiflanadi. Ushbu turdagi oshxona Sovet Ittifoqidagi hamma oshxonalarda keng tarqalgan edi. U uy oshxonasining ajralmas qismiga aylandi va milliy taomlar bilan parallel ravishda, ayniqsa yirik shaharlarda ishlatilgan. Umuman olganda, sovet oshxonasi sovet ovqatlanish odatlari va SSSRning aksariyat qismlarida ingredientlarning juda cheklanganligi bilan shakllangan. Koʻpgina taomlar frantsuz, rus, avstro-Vengriya oshxonalari va Sharqiy blokning boshqa mamlakatlari oshxonalarining soddalashtirilgan taomlari edi. Kavkaz oshxonalari, xususan, gruzin oshxonasi ham hissa qoʻshgan^[1].

Bu sezilarli darajada Anastas Mikoyan koʻrsatmalariga binoan 1939-yilda birinchi marta nashr etilgan "Mazali va sogʻlom taomlar kitobi"da oʻz aksini topdi va shakllantirdi^[2].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

U turli xalqlarning an'anaviy yashash hududidan tashqarida SSSRga ichki migratsiyasi tufayli shakllangan. Bu aholining yuqori harakatchanligi, mamlakatning barcha hududlaridan universitetlarga o'qishga kirishi, umumittifoq qurilish loyihalari, Sibirning borish qiyin bo'lgan yerlarini, O'rta Osiyoning o'zlashtirilmagan erlarini, Uzoq Sharq, Uzoq Shimol va boshqa hududlarni o'zlashtirish bilan bog'liq edi. Ularning resurslari, o'qishni tugatgandan so'ng ishlashga tayinlash, xalqlarni deportatsiya qilish va boshqalar. Shuningdek, sovet oshxonasiga oziq-ovqat sanoati mahsulotlari (konservalar, yarim tayyor mahsulotlar, ichimliklar) kiradi, chunki ular Sovet fuqarolarining kundalik ratsionining ajralmas qismini tashkil qiladi.

Oshxona ma'lum miqdordagi mahsulotlar va soddalashtirilgan pishirish retsepti bilan tavsiflanadi. Ushbu oshxonaning taomlari nafaqat uy bekalari tomonidan o'zlashtirilgan, balki butun mamlakat bo'ylab oshxonalarda tarqatilgan. U uy pishirishning ajralmas qismiga aylandi va milliy taomlar bilan parallel ravishda, ayniqsa yirik shaharlarda ishlatilgan. Umuman olganda, sovet oshxonasi sovet ovqatlanish odatlari va SSSRning aksariyat mintaqalarida oziq-ovqatning turli xil mavjudligi bilan shakllangan. Ko'pgina taomlar rus, kavkaz, fransuz va avstro-Vengriya oshxonalari taomlarining soddalashtirilgan turi edi^[3].

Yangi oshxonani yaratish jarayonida oziq-ovqat sanoati xalq komissari Anastas Mikoyan katta rol o'ynadi^[4]. 1936–yilda u AQShga tashrif buyurdi va u erda ikki oy davomida Amerikaning oziq-ovqat sanoati va ommaviy ovqatlanish sanoatidagi tajribasi bilan tanishdi. 30-yillarda SSSRda zamonaviy oziq-ovqat sanoati korxonalari, jumladan, sut mahsulotlari, go'sht mahsulotlari, baliq konservalari, go'sht, sabzavot va mevalar, quyultirilgan sut ishlab chiqarish uchun qurilish boshlandi. 1939–yilda "Mazali va sog'lom taomlar kitobi" nomli tasvirlangan oshxona kitobining birinchi nashri nashr etildi. Kitobda sog'lom ovqatlanish muhimligi ta'kidlangan va oziq-ovqat haqida asosiy ma'lumotlar, oshxonada ishni tashkil qilish va dasturxon tuzish bo'yicha amaliy maslahatlar, barcha fasllar uchun namuna menyusi va ko'plab retseptlar mavjud.

Blankalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ayrim mahsulotlarni (yuqori sifatli konservalar, yangi meva va sabzavotlar) sotishda tanqislik sharoitida burmalar ko'plab uy xo'jaliklariga yordam berdi. Rus oshxonasiga uzoq vaqtdan beri xos bo'lgan tayyorgarlik Sovet Ittifoqi davrida 60-70-yillarda, Sovet fuqarolari yozgi uylar uchun yer olishni boshlaganlarida yangi turtki oldi. Sovet oshxonasini tuzlangan pomidor va bodringsiz, "qish uchun salatlar", "Ogonyok" ishtahasi va retseptlari ishlab chiqilgan va boyitilgan turli xil murabbolarsiz tasavvur qilib bo'lmaydigan bo'lib qoldi^[5]^[6].