Slovakiya iqtisodiyoti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Slovakiyaning iqtisodiyoti

Bratislavadagi Slovakiya markaziy banki shtab kvartirasi
Valyutasi Yeuro (EUR, €)
Kalendar yil
Savdo tashkilotlari
 EI, WTO, OECD
Mamlakat guruhi
Statistikalar
Aholi 5,457,873 (1-yanvar 2020)[3]
YaIM
  • $127 milliard (nominal, 2022 his.)[4]
  • $203 milliard (PPP, 2022 his.)[4]
YaIM darajasi
YaIM oʻsishi
  • 3.9% (2018) 2.4% (2019)
  • −7.1% (2020) 6.9% (2021e)[4]
Jon boshiga YaIM
  • $23,268 (nominal, 2022 his.)[4]
  • $37,136 (PPP, 2022 his.)[4]
Aholi jon boshiga YaIM darajasi
Tarmoqlar boʻyicha YaIM
  • 1.5% (2020 his.)[4]
  • 2.8% (2019)[4]
  • 2.5% (2018)[4]
Qashshoqlik chegarasidan past aholi
  • ▼ 12.6 % (2013)[6]
  • ▬ 16.3 % qashshoqlik yoki ijtimoiy chetlanish xavfi ostida (AROPE, 2018)[7]
▼ 20.9 past (2018, Eurostat)[8]
Ishchi kuchi
  • Decrease 2,736,717 (2019)[11]
  • 72.4 % bandlik darajasi (Maqsad: 72 %; 2018)[12]
Ishchi kuchi kasb boʻyicha
Ishsizlik
  • ▲ 6.8 % (Avgust 2020)[13]
  • ▲ 19.8 % yoshlar ishsizligi (15 dan 24 yoshgacha; Iyul 2020)[14]
Oʻrtacha yalpi ish haqi
 €1,421/$1,672 oylik (Dekabr, 2021)[15]
€1,108/$1,303 oylik (Dekabr, 2022)
Asosiy ishlab chiqarish
 avtomobillar; metall va metall buyumlar; elektr energiyasi, gaz, koks, neft, yadro yoqilgʻisi; kimyoviy moddalar, sintetik tolalar, yogʻoch va qogʻoz mahsulotlari; mashinalar; sopol idishlar va keramika; toʻqimachilik; elektr va optik asboblar; kauchuk mahsulotlari; oziq-ovqat va ichimliklar; farmatsevtika
Decrease 45-oʻrin (juda oson, 2020)[16]
Eksport $80.8 milliard (2017 his.)[5]
Eksport tovarlari
 transport vositalari va tegishli qismlar 27 %, mashinalar va elektr jihozlari 20 %, yadroviy reaktorlar va pechlar 12 %, temir va poʻlat 4 %, mineral moylar va yoqilgʻilar 5 % (2015 his.)
Asosiy eksport hamkorlari
Import $80.07 milliard (2017 his.)[5]
Import tovarlari
 Mashina va elektr jihozlari 20 %, transport vositalari va tegishli qismlar 14 %, yadroviy reaktorlar va pechlar 12 %, yoqilgʻi va mineral moylar 9 % (2015 his.)
Asosiy import hamkorlari
Decrease −$2.005 milliard (2017 his.)[5]
Yalpi
▲ $75.04 milliard (31-mart 2016 his.)[5]
Davlat moliyasi
  • ▼ 48.0 % YaIMning (2019)[17]
  • €45.202 milliard (2019)[17]
  • €1.2 milliard defitsit (2019)[17]
  • −1.3% YaIMning (2019)[17]
Daromadlar 41.5 % YaIMning (2019)[17]

Barcha qiymatlar, agar boshqacha koʻrsatilmagan boʻlsa, AQSh dollarida keltirilgan.

Slovakiya iqtisodiyoti Slovakiyaning 2004-yilda Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlishi va 2009-yil boshida yevroni qabul qilishiga asoslanadi. Uning poytaxti Bratislava Slovakiyadagi eng yirik moliyaviy markaz hisoblanadi. Mamlakatda 2018-yil 1-chorak holatiga koʻra ishsizlik darajasi 5,72 % ni tashkil etdi[21].

Slovakiya yalpi ichki mahsuloti 2000-yildan 2008-yilgacha juda kuchli oʻsganligi sababli — masalan, 2007-yilda YaIMning 10,4 % oʻsishi — Slovakiya iqtisodiyoti „Tatra yoʻlbarsi“ deb nomlandi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1993-yil yanvar oyida Slovakiya Respublikasi tashkil topganidan beri Slovakiya markazlashgan rejalashtirilgan iqtisodiyotdan erkin bozor iqtisodiyotiga oʻtishni boshdan kechirdi, baʼzi kuzatuvchilarning fikriga koʻra, bu jarayon 1994—1998-yillarda kapitalizm va bosh vazir Vladimir Meciar hukumatining fiskal siyosati tufayli sekinlashdi. Meciar davrida iqtisodiy oʻsish va boshqa asoslar barqaror ravishda yaxshilangan boʻlsa-da, davlat qarzi, xususiy qarz va savdo taqchilligi ham oʻsdi va xususiylashtirish notekis kechdi. YaIMning real yillik oʻsishi 1995-yilda 6,5 % ni tashkil etgan boʻlsa, 1999-yilda 1,3 % gacha pasaydi.

„Liberal-konservativ“ bosh vazir Mikulas Dzurindaning ikki hukumati (1998—2006) makroiqtisodiy barqarorlashtirish va bozorga yoʻnaltirilgan tarkibiy islohotlar siyosatini olib bordi. Hozirgi kunda Slovakiyaning deyarli butun iqtisodiyoti xususiylashtirildi, xorijiy investitsiyalar koʻpaydi. 2000-yillarning boshlarida asosiy eksport bozorlaridagi tanazzulga qaramay, iqtisodiy oʻsish kutilganidan oshib ketdi. 2001-yilda makroiqtisodiy barqarorlashtirish va tarkibiy islohot siyosati ishsizlikning keskin oʻsishiga olib keldi. Ishsizlik 2001-yilda 19,2 % ga (Eurostat mintaqaviy koʻrsatkichlari) yetgan holda eng choʻqqisiga chiqdi va u 2006-yil sentyabr oyida (metodologiyaga qarab) 9,8 % yoki 13,5 % atrofidagi koʻrsatkichga tushdi. Qattiq ichki talab 2002-yilda iqtisodiy oʻsishni 4,1 % ga oshirdi. Eksportning kuchli oʻsishi, oʻz navbatida, uy xoʻjaliklari isteʼmolining pasayishiga qaramay, iqtisodiy oʻsishni 2003-yilda 4,2 % va 2004-yilda 5,4 % ga olib keldi. 2005-yilda yalpi ichki mahsulotning 6 % ga oʻsishiga bir qancha omillar sabab boʻldi. Isteʼmol narxlari inflyatsiyasi 1993-yildagi 26 % dan 2004-yilda oʻrtacha 7,5 % gacha tushdi, ammo bu Slovakiyaning Yevropa Ittifoqiga qoʻshilishidan oldin subsidiyalangan kommunal xizmatlar narxlarining koʻtarilishi bilan kuchaygan. 2005-yil iyul oyida inflyatsiya darajasi 2,0 % gacha pasaydi va 2005-yilda 3 % dan kamroq hamda 2006-yilda 2,5 % ni tashkil qiladi. 2006-yilda Slovakiya OECD aʼzolari orasida eng yuqori iqtisodiy oʻsishga erishdi (8,9 %) va bu koʻrsatkich bilan Yevropa Ittifoqi davlatlari ichida uchinchi oʻrinni (Estoniya va Latviyadan keyin) egalladi. Mamlakat boylik va bandlikdagi mintaqaviy nomutanosibliklarni bartaraf etishda qiyinchiliklarga duch keldi[22]. Aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot Bratislavada Yevropa Ittifoqi oʻrtacha koʻrsatkichining 188 % iga toʻgʻri kelsa, Sharqiy Slovakiyada atigi 54 % gacha oʻzgarib turadi.

YaIM oʻsishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jahon banki maʼlumotlariga koʻra Slovakiya yalpi ichki mahsulotining rivojlanishi[23]:

Yil 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
YaIM % 3.3 4.5 5.4 5.2 6.7 8.4 10.8 5.6 −5.4 5.0 2.8 1.6 1.5 2.7 4.2 3.1 3.2 4.1

2007-yilda Slovakiya OECD va YI aʼzolari orasida toʻrtinchi chorakda rekord darajadagi 14,3 % bilan yalpi ichki mahsulotning eng yuqori oʻsishiga erishdi[24]. 2014-yilda YaIM oʻsishi 2,4 % ni tashkil etgan boʻlsa, 2015- va 2016-yillarda Slovakiya iqtisodiyoti mos ravishda 3,6 va 3,3 % ga oʻsdi. 2018-yil uchun Slovakiya Milliy banki yalpi ichki mahsulotning 4,1 % ga oʻsganini bildirgan.

Xorijiy investitsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bratislavadagi markaziy biznes okrugi

Slovakiyaga toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalarni jalb etish hajmi sezilarli darajada oshdi. Arzon va malakali ishchi kuchi, tadbirkorlar uchun ham, jismoniy shaxslar uchun ham 19 % yagona soliq stavkasi, dividend soligʻining yoʻqligi, zaif mehnat kodeksi va qulay geografik joylashuv Slovakiyaning xorijiy investorlar uchun asosiy afzalliklari hisoblanadi. Toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar oqimi 2000-yilga nisbatan 600 % dan koʻproq darajada oʻsdi va 2006-yilda jami 17,3 milliard AQSh dollarini yoki 2006-yil oxiriga kelib aholi jon boshiga qariyb 18 000 dollarni tashkil qilib, tarixdagi eng yuqori koʻrsatkichga yetdi. 2006-yilda toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalarning umumiy oqimi 2,54 mlrdga yetdi. 2005-yil oktyabr oyida yangi investitsiya ragʻbatlari joriy etildi — IT va tadqiqot markazlari uchun yanada qulay sharoitlar yaratildi, ayniqsa, mamlakatning sharqiy qismida (ishsizlik koʻproq boʻlgan) joylashish, koʻproq qoʻshimcha qiymat keltirish va logistik jihatdan talabchan boʻlmaslik sharti bilan Slovakiya investorlarni yanada jalb etdi.

Slovakiyaga xorijiy sarmoyalarning kelib tushishi 1996—2005-yillar: Niderlandiya 24,3 %; Germaniya 19,4 %, Avstriya 14,1 %; Italiya 7,5 %, Qoʻshma Shtatlar (8-eng yirik investor) 4,0 %. Kompaniyalar boʻyicha eng sarmoyadorlar: Deutsche Telekom (Germaniya), Neusiedler (Avstriya), Gaz de France (Fransiya), Gazprom (Rossiya), U. S. Steel (AQSh), MOL (Vengriya), ENEL (Italiya), E.ON (Germaniya) va bosh.

Xorijiy investitsiyalar tarmoqlari: sanoat 38,4 %; bank va sugʻurta 22,2 %; ulgurji va chakana savdo 13,1 %; elektr energiyasi, gaz va suv ishlab chiqarish 10,5 %; transport va telekommunikatsiya 9,2 %.

Toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar „yashil maydonda“

  • tushumlar — 2003-yil: 756 million AQSH dollari, 2004-yil: 1261 million AQSh dollari, 2005-yil: 1908 million AQSh dollari
  • chiqimlar — 2003-yil: 22 million AQSh dollari, 2004-yil: −144 million AQSh dollari, 2005-yil: 146 million AQSh dollari

Xizmatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Slovakiya xizmat koʻrsatish sohasi soʻnggi 10 yil ichida tez oʻsdi va hozirda aholining qariyb 69 % ini ish bilan taʼminlaydi va YaIMga 61 % dan ortiq hissa qoʻshmoqda. Soʻnggi yillarda Slovakiyaning turizm sanoati oʻsib bormoqda, daromad 2001-yildagi 640 million AQSh dollaridan 2005-yilda 1,2 milliard AQSh dollariga oʻsdi. 

Sanoat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Slovakiya asosan XX asrning ikkinchi yarmida sanoatlashgan. Mamlakatda Ogʻir sanoat (shu jumladan, koʻmir qazib olish, mashinasozlik va poʻlat ishlab chiqarish) strategik sabablarga koʻra qurilgan, chunki Slovakiya Chexoslovakiyaning gʻarbiy qismlariga qaraganda harbiy tahdidga kamroq duchor boʻlgan. Sovuq urush tugaganidan keyin sanoatning, ayniqsa ogʻir sanoatning ahamiyati pasaydi. 2010-yilda sanoat (shu jumladan qurilish) yalpi ichki mahsulotning 35,6 % ini tashkil etdi, 1990-yilda bu koʻrsatkich 49 % ni tashkil etar edi. Hozirgi kunda koʻp yillik anʼana va yuqori malakali ishchi kuchiga asoslanib, oʻsish potensialiga ega boʻlgan asosiy tarmoqlar quyidagilardir: avtomobilsozlik, elektronika, kimyo muhandisligi, axborot texnologiyalari.

Avtomobil sanoati Volkswagen (Bratislava), Peugeot (Trnava), Kia Motors (Zilina) va 2018-yildan boshlab Nitradagi Jaguar Land Rover kompaniyalarining soʻnggi yirik sarmoyalari tufayli Slovakiyaning eng tez rivojlanayotgan tarmoqlari qatoriga kiradi. 2016-yilda yengil avtomobillar ishlab chiqarish hajmi 1 040 000 donani tashkil etdi, bu Slovakiyani aholi jon boshiga ishlab chiqarilgan avtomobillar boʻyicha eng yirik avtomobil ishlab chiqaruvchisi qiladi[25]. Boshqa yirik sanoat kompaniyalariga US Steel (metallurgiya), Slovnaft (neft sanoati), Samsung Electronics (elektronika), Foxconn (elektronika), Mondi SCP (qogʻoz), Slovalco (alyuminiy ishlab chiqarish), Hyundai Mobis (avtomobilsozlik), Continental Matador (avtomobilsozlik) va Whirlpool Corporation kiradi. 2006-yilda mashinasozlik Slovakiya eksportining yarmidan koʻpini tashkil etdi.

Daromad boʻyicha eng yirik kompaniyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kompaniya Daromad
(million yevro)[26]
Volkswagen Slovakia 7549
Kia Motors Slovakia 5,184
Slovnaft 3421
Všeobecná zdravotná poisťovňa 2981
PCA Slovakia 2694
US Steel Kosice 2619
Samsung Slovakia 2377
Slovenské elektrárne 2183
Slovensky plynárensky priemysel 1493
Tesco doʻkonlari 1451

Foyda boʻyicha eng yirik kompaniyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kompaniya Foyda
(million yevro)[27]
SPP Infrastructure 645
US Steel Kosice 499
Slovnaft Eustream 352
Slovensky plynárensky priemysel 318
Kia Motors Slovakia 209
Continental Matador 175
Volkswagen Slovakia 173
Slovenská sportiteľňa 162
Všeobecná úverová bank 160
SPP distribucia 153

Qishloq xoʻjaligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2016-yilda qishloq xoʻjaligi YaIMning 3,6 % ini (1993-yildagi 6,9 % ga nisbatan) tashkil etdi va ishchi kuchining taxminan 3,9 % ini qamrab oldi (1994-yildagi 10,2 % dan kam). Slovakiya yerlarining 40 % dan ortigʻiga ekin ekiladi. Slovakiyaning janubiy qismi (Vengriya bilan chegaradosh) bugʻdoy, javdar, makkajoʻxori, kartoshka, qand lavlagi, don, meva va kungaboqar yetishtiradigan boy dehqonchilik yerlari bilan mashhur. Uzumzorlar Kichik Karpat, Tokay va boshqa janubiy hududlarda toʻplangan. Shuningdek, Slovakiya qishloq xoʻjaligida chorvachilik, jumladan, choʻchqa, qoramol, qoʻy, parrandalarni koʻpaytirish ham muhim ahamiyatga ega.

Slovakiyada 2018-yilda ishlab chiqarilgan qishloq xoʻjaligi mahsulotlari:

Boshqa qishloq xoʻjaligi mahsulotlarining kichik hajmidan tashqari, uzum ham (52 ming tonna) oʻrtacha hajmda yetishtiriladi[28].

Axborot texnologiyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Soʻnggi yillarda Slovakiyada xizmat koʻrsatish va yuqori texnologiyalarga yoʻnaltirilgan biznes rivojlandi. Koʻpgina global kompaniyalar, jumladan IBM, Dell, Lenovo, AT&T, SAP, Amazon, Johnson Controls, Swiss Re va Accenture Bratislavada[29] hamda Košiceda (T-Systems, Cisco Systems, Ness, Deloitte[30]) xizmat koʻrsatish markazlarini qurdilar[31]. Slovakiya IT kompaniyalari, jumladan ESET, Sygic va Pixel Federation Bratislavada shtab kvartiraga ega.

Innovatsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yevropa Komissiyasining soʻnggi hisobotiga koʻra, Slovakiya (baʼzi boshqa Markaziy va Sharqiy Yevropa iqtisodlari bilan birga) innovatsiyalar boʻyicha Yevropa Ittifoqi davlatlari roʻyxatida past (Slovakiya 22-oʻrinda) oʻringa ega. Yevropa Ittifoqida mamlakat bilim darajasi, innovatsiya va tadbirkorlik boʻyicha oxirgi oʻrinda turadi. Slovakiyada bilimlar iqtisodiyotiga oʻtish jarayoni past, ayniqsa, taʼlimga sarmoya kiritish va ITni kengroq tatbiq etish yoʻq. Jahon banki Slovakiyani axborot infratuzilmasini yangilashga va taʼlim tizimini isloh qilishga chaqiradi; OECDning taʼkidlashicha, bu borada mamlakatga kuchliroq mahsulot bozoridagi raqobat yordam beradi.

2006-yil mart oyida Slovakiya hukumati ilmiy-tadqiqot va innovatsiyalar boʻyicha „Harakatlar rejasi“ni amalga oshirish boʻyicha yangi chora-tadbirlarni kiritdi. Dastur 2006-yildan 2010-yilgacha boʻlgan davrni oʻz ichiga oladi. Dasturning yillik byudjeti RDA tomonidan belgilanadi. Dastur uchun mavjud boʻlgan umumiy miqdor yillik milliy byudjet resurslariga bogʻliq va har yili oʻzgarishi mumkin. Byudjet resurslari qariyb 50 % ga oshganidan soʻng, RDA 2006-yilda umumiy byudjetni 19,31 million yevroga tenglashtiradi.

Mehnat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Slovakiyada eng kam ish haqi oyiga €520 qilib belgilangan[32], 2017-yil uchun oʻrtacha ish haqi oyiga €1052[33], Bratislava viloyatida 2017-yilda oʻrtacha ish haqi oyiga €1527 boʻlgan[34]. 2018-yil fevral holatiga koʻra ishsizlik darajasi 5,88 % ni tashkil etdi[35].

Statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Slovakiya eksportining mutanosib holati, 2019-yil

Yevro valyutasiga oʻtish

Slovakiya 2009-yil 1-yanvarda oʻz valyutasini Slovakiya korunasidan (SK-slovenská koruna) yevroga, 30,1260 koruna kursi boʻyicha almashtirdi.

Tashqi savdo[36]

Yil 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Eksport € mlrd 49.5 39.7 35,0 56.8 62.8 64.4 64.8 73.12 74.35
Import € mlrd 50.3 38.8 34.6 55.8 59.2 60.1 60.2 71.09 71.47

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „World Economic Outlook Database, April 2019“. IMF.org. International Monetary Fund. Qaraldi: 2019-yil 29-sentyabr.
  2. ↑ „World Bank Country and Lending Groups“. datahelpdesk.worldbank.org. World Bank. Qaraldi: 2019-yil 29-sentyabr.
  3. ↑ „Population on 1 January“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Qaraldi: 2020-yil 13-iyul.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 „World Economic Outlook Database, April 2022“. IMF.org. International Monetary Fund (2022-yil aprel). Qaraldi: 2022-yil 19-aprel.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 „CIA World Factbook“. CIA.gov. Central Intelligence Agency. Qaraldi: 2019-yil 7-yanvar.
  6. ↑ „Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population) – Slovak Republic“. data.worldbank.org. World Bank. Qaraldi: 2019-yil 19-oktyabr.
  7. ↑ „People at risk of poverty or social exclusion“. European Commission. Qaraldi: 2020-yil 13-yanvar.
  8. ↑ „Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey“. European Commission. Qaraldi: 2019-yil 20-dekabr.
  9. ↑ „Human Development Index (HDI)“. hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Qaraldi: 2022-yil 11-oktyabr.
  10. ↑ „Inequality-adjusted HDI (IHDI)“. hdr.undp.org. UNDP. Qaraldi: 2022-yil 11-oktyabr.
  11. ↑ „Labor force, total – Slovak Republic“. data.worldbank.org. World Bank. Qaraldi: 2019-yil 1-noyabr.
  12. ↑ „Employment rate by sex, age group 20-64“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Qaraldi: 2019-yil 30-may.
  13. ↑ „Unemployment by sex and age – monthly average“. appsso.eurostat.ec.europa.eu. Eurostat. Qaraldi: 2020-yil 4-oktyabr.
  14. ↑ „Unemployment rate by age group“. data.oecd.org. OECD. Qaraldi: 2020-yil 8-sentyabr.
  15. ↑ „Průměrná mzda v roce 2021: Jak na mzdy dopadl koronavirus? Jaká je průměrná mzda u našich sousedů?“.
  16. ↑ „Ease of Doing Business in Slovak Republic“. Doingbusiness.org. Qaraldi: 2017-yil 21-noyabr.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 „Euro area and EU27 government deficit both at 0.6% of GDP“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Qaraldi: 2020-yil 28-aprel.
  18. ↑ „Sovereigns rating list“. Standard & Poor's. Qaraldi: 2011-yil 26-may.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Rogers, Simon; Sedghi, Ami. „How Fitch, Moody's and S&P rate each country's credit rating“. The Guardian (2011-yil 15-aprel). Qaraldi: 2011-yil 28-may.
  20. ↑ „Scope revises Slovakia's Outlook to Stable from Negative, affirms rating at A+“. Scope Ratings. Qaraldi: 2021-yil 3-dekabr.
  21. ↑ „Statistical Office of the Slovak Republic“. 2018-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 12-mart.
  22. ↑ Votruba. „Regional Wealth“. Slovak Studies Program. University of Pittsburgh. 2010-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 10-aprel.
  23. ↑ „GDP growth (annual %)“. data.worldbank.org. World Bank. Qaraldi: 2019-yil 8-aprel.
  24. ↑ „Gross domestic product in the 4th quarter of 2007“. Statistical Office of the Slovak Republic (2008-yil 4-mart). 2008-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 14-fevral.
  25. ↑ „Slovensko kraľuje výrobe áut vo svete, dosiahli sme nový rekord“ (SK). HNonline (2017-yil 17-yanvar). Qaraldi: 2017-yil 25-iyun.
  26. ↑ „Najväčšie firmy na Slovensku: zoradené podľa tržieb“. finstat.sk.
  27. ↑ „Firmy na Slovensku zoradené podľa zisku“. finstat.sk.
  28. ↑ „Slovakia production in 2018, by FAO“.
  29. ↑ „Lenovo invests in Slovakia with new jobs“. Slovak Investment and Trade Development Agency (2006-yil 20-aprel). Qaraldi: 2007-yil 25-aprel.
  30. ↑ „Členovia – Košice IT Valley“. kosiceitvalley.sk.
  31. ↑ „Členovia – Košice IT Valley“. kosiceitvalley.sk.
  32. ↑ „Minimálna mzda 2018“. Minimalnamzda.sk. Qaraldi: 2018-yil 1-mart.
  33. ↑ „Priemerná mzda“. minimalnamzda.sk. Qaraldi: 2018-yil 1-mart.
  34. ↑ „Rozloženie platov v Bratislavskom kraji – Platy.sk“. platy.sk.
  35. ↑ „Nezamestnanosť ďalej klesá, bez práce je 5,88 percenta ľudí“. ekonomika.sme.sk. Qaraldi: 2018-yil 1-mart.
  36. ↑ „CEE Basic Data – Key economic indicators and forecasts“. Ceemarket.com. Qaraldi: 2015-yil 3-mart. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Slovakiya_iqtisodiyoti&oldid=3971085" dan olindi