Sayyid Ali Akbar

Sayyid Ali Akbar
Tavalludi	arabcha:أبو محمد علي أكبر بن محمد العسكري بن الإمام علي الهادي‎ Ali ibn Al-Askariy ibn Ali al-Hodiy; 1-iyun 860-yil~865-yil; Samarra
Vafoti	14-iyul 950-yil; Termiz
Fuqaroligi	Abbosiylar
Kasbi	imom
Bolalari	Sayyid Muhammad (baʼzi qoʻlyozmalarda Mahmud deb ataladi), Sayyid Ali al-Asgʻar, Sayyid Husayn, Sayyid Muso,Sayyid Iso, Sayyid Usmon
Otasi	Muhammad al-Askariy Hasan al-Askariy

Abu Muhammad Ali Akbar ibn Muhammad al-Askariy ibn Imom Ali al-Hodiy (1-iyun 865-yil, Samarra — 14-iyul 950-yil, Termiz) — sayyidlar sardori, imom.

Sayyid Ali Akbar sunniy va shia musulmonlari avliyosi boʻlgan, Ahl ul-Bayt nasabi boʻyicha tarixchi nasabshunos olimlarning fikriga koʻra, Imom Hasan Askariyning akasi sanalgan Sayyid Muhammad al-Askariy ibn Imom Ali al-Naqiy (Hodiy)ning ikkinchi oʻgʻli boʻlib, uning avlodlari Sadat al-Buxoriy, Sadat al-Baaj deb atab kelinadi va buni koʻplab tarixchilar va nasabshunos olimlar tasdiqlaydi^[1]^[2]^[3]^[4].

Boshqa tarixchilarning manbalarga tayangan holdagi fikrlariga ko‘ra, Sayyid Ali Akbar o‘n birinchi shia imomlaridan biri sanalgan Imom Hasan al-Askariyning ikkinchi o‘g‘li bo‘lgan. Islomshunos olimlar va tarixchilar ta'kidlashlaricha u, shuningdek, oʻn ikkinchi imom Muhammad al-Mahdiyning ukasi bo‘lib, uning borligi o‘sha davrda hukmronligi yuqoriga chiqqan Abbosiylar xalifaligi siyosiy rahbariyati bilan zamonaviy siyosiy to‘qnashuvlar tufayli yashiringan edi^[5]^[6]^[7].

Ajdodi avlodlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sayyid Abu Muhammad Ali ibn Sayyid al-Askariy Sayyid Ali Akbar nomi bilan tanilgan, u al-Akbar (al-Asg‘ar, al-Muttaqi, al-Amir, Sulton Sodot (Saodat)) laqablari bilan ham mashhur bo‘lgan. Manbalar va tarixchilarning fikriga ko‘ra, u shialarning o'n birinchi imomi Imom Hasan al-Askariyning akasi Sayyid Muhammad al-Askariyning o‘g‘li bo‘lgan. Qoʻlyozma manbalarga koʻra, uning naslidan Sayyid Naqib Muhammad al-Husayn ibn Sayyid Muhammad ibn Sayyid Ali Akbar ibn Sayyid imom Muhammad al-Askariy ibn Imom Ali al-Hodiy bo'lib, uning nasl-nasabi sulolasi ikki shohga ajralgan, ya'ni uning ikki oʻgʻli — Sayyid Muhammadning avlodi Sayyid Shamsiddin Muhammad al-Buxoriy (Amir Sulton) Yaqin Sharqdagi koʻplab sayyid oilalarining bobokalonidir, ikkinchi shoh avlod vakili esa mashxur avliyo Sayyid Ota (Ato) al-Buloqiy (al-Xilvatiy) laqabli Sayyid Ahmad Buxoro va Samarqand viloyati, Ishtixon, Fargʻona va Termiz, Xorazm hamda Oʻrta Osiyodagi koʻplab sayyidlar oilalarining ajdodi hisoblanadi^[8]^[9]^[10]^[11].

Shajarasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1. Muhammad.
2. Bibi Fotima Zahra va Imom Ali ibn Abu Tolib.
3. Husayn.
4. Zayn al-Obidin.
5. Muhammad al-Boqir.
6. Jaʼfar as-Sodiq.
7. Muso al-Kazim.
8. Ali ar-Rido.
9. Muhammad at-Taqiy.
10. Ali al-Hadiy.
11. Muhammad al-Askariy, laqabi Al-Baaj (boshqa tarixchilarning fikricha, Imom Hasan al-Askariy)^[12]^[13]^[14].
12. Sayyid Ali al-Akbar.

Farzandlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

1. Sayyid Muhammad (baʼzi qoʻlyozma manbalarda Mahmud deb keltirilgan)
2. Sayyid Ali al-Asgʻar
3. Sayyid Husayn
4. Sayyid Muso
5. Sayyid Iso
6. Sayyid Usmon

Taniqli avlodlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dafn etilgan joyi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixchilar Sayyid Ali Akbar dafn etilgan so'nggi makoni Sulton Saodat (Sadat) yodgorlik majmuasining bosh maqbarasida joylashganligini taxmin qilishgan. „Sulton Saodat (Sadat)“ maqbarasi Termiz shahrida joylashgan (miloddan avvalgi IX-XV asrlarda qurilgan). Termiz shahridagi „Sulton Saodat“ yodgorlik majmuasi va uning hududida mingdan ortiq sayyidlarning koʻplab qabrlari va yana nomsiz qabrlar bor^[15]^[16]^[17]^[18]^[19].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Шейх Куми, книга Мунтахи аль-Амаль, 1379, глава-3, стр-20
↑ Хусейн Мадани, книга "Тухфат аль-Азхар", Аль Тарат аль Мактуб, глава-1, стр-9-10
↑ Харз ад-дин, книги "Маркат аль Маариф", 1371, глава-2, стр-242
↑ Бадави, Сабаъ аль джазира, книга Сабаъ аль дуджейл, Информационно-справочный центр, стр-10
↑ Islamic Culture and the names of the Ahl al-Bait - Tazkare Khwanadane Hazrat Eshan ("Genealogy of the family of Hazrat Eshan") Edara Talimat Naqshbandiyya, Lahore p.63.
↑ Kulayni M. Y. and Sarwar M. (trans.) al-Kafi, chapter 124 "The Birth of Imam Abi Muhammad al-Hasan ibn 'Ali" p.705.
↑ „ZiaIslamic "Gulzar auliya"“. 2016-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
↑ https://archive.org/details/20200709_20200709_0644/page/n41/mode/2up إثبات العقب في السيد الجليل الأمجد أبي جعفر بن الإمام علي الهادي page-42-49
↑ Badawi, Saba al-Jazeera, book Saba al-Dujail Information and Guidance Centre, p-10
↑ Naqib al-Ashraf Ibn Abd al-Ahad Sherazi "Shajara-e-nasab", p-27-39, Islamic University, Association of Naqabats,2012
↑ Шейх Махдуми Хорезми, книга "Джадат аль-ашикин" (XVI век), Хорезм
↑ Аль Хасиби(890 год хиджры) "Аль-Хидаят аль-Кубра” стр-328
↑ Х.Хаджзаде “Хидакат аль-Авлия”
↑ Али аль-Арбали (693 г.х.) “Сирадж аль-Ансаб” стр-222-223
↑ «Dastur al Mulk» (Guide to Kings) (XVII сentury) by Khwaja Samandar Muhammad ibn Baqi al-Termizi, translator professor of history Jabbor Esonov, «Sharq», Tashkent 2001, page 22
↑ «Durdonahoi Nasr» book, «Adib», Dushanbe 1985, page 375
↑ «Sayyidlar Shajarasi», «Islamic university», Tashkent 2017, page 14
↑ „Sulton Sodot Amir Sayyid Ali Akbar“. Shajara. 2022-yil 24-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-aprel.
↑ «Buyuk Termiziylar» (Буюк Термизийлар) book by Mirzo Kenjabek, «Uzbekistan National encyclopedias» 2017, page-267

[1] Шейх Куми, книга Мунтахи аль-Амаль, 1379, глава-3, стр-20

[2] Хусейн Мадани, книга "Тухфат аль-Азхар", Аль Тарат аль Мактуб, глава-1, стр-9-10

[3] Харз ад-дин, книги "Маркат аль Маариф", 1371, глава-2, стр-242

[4] Бадави, Сабаъ аль джазира, книга Сабаъ аль дуджейл, Информационно-справочный центр, стр-10

[Eshan-5] Islamic Culture and the names of the Ahl al-Bait - Tazkare Khwanadane Hazrat Eshan ("Genealogy of the family of Hazrat Eshan") Edara Talimat Naqshbandiyya, Lahore p.63.

[auto-6] Kulayni M. Y. and Sarwar M. (trans.) al-Kafi, chapter 124 "The Birth of Imam Abi Muhammad al-Hasan ibn 'Ali" p.705.

[ziaislamic.com-7] „ZiaIslamic "Gulzar auliya"“. 2016-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan.

[8] ttps://archive.org/details/20200709_20200709_0644/page/n41/mode/2up إثبات العقب في السيد الجليل الأمجد أبي جعفر بن الإمام علي الهادي page-42-49

[9] Badawi, Saba al-Jazeera, book Saba al-Dujail Information and Guidance Centre, p-10

[10] Naqib al-Ashraf Ibn Abd al-Ahad Sherazi "Shajara-e-nasab", p-27-39, Islamic University, Association of Naqabats,2012

[11] Шейх Махдуми Хорезми, книга "Джадат аль-ашикин" (XVI век), Хорезм

[автоссылка1-12] Аль Хасиби(890 год хиджры) "Аль-Хидаят аль-Кубра” стр-328

[13] Х.Хаджзаде “Хидакат аль-Авлия”

[14] Али аль-Арбали (693 г.х.) “Сирадж аль-Ансаб” стр-222-223

[15] «Dastur al Mulk» (Guide to Kings) (XVII сentury) by Khwaja Samandar Muhammad ibn Baqi al-Termizi, translator professor of history Jabbor Esonov, «Sharq», Tashkent 2001, page 22

[16] «Durdonahoi Nasr» book, «Adib», Dushanbe 1985, page 375

[17] «Sayyidlar Shajarasi», «Islamic university», Tashkent 2017, page 14

[18] „Sulton Sodot Amir Sayyid Ali Akbar“. Shajara. 2022-yil 24-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-aprel.

[19] «Buyuk Termiziylar» (Буюк Термизийлар) book by Mirzo Kenjabek, «Uzbekistan National encyclopedias» 2017, page-267

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]