Kontent qismiga oʻtish

Qargʻasimonlar

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Qargʻasimonlar
Qazilma davri: Oʻrta Miotsendan to hozirgacha
barstovianhozirgacha 
Cyanocitta cristata
Biologik klassifikatsiya
Distribution map of the Corvidae.   Ko'payadigan hududi   Qayta ko'paytirilgan   Qirilib ketgan (post-1500)   Qirilib ketgan (pre-1500)
Distribution map of the Corvidae.
  Ko'payadigan hududi   Qayta ko'paytirilgan
  Qirilib ketgan (post-1500)   Qirilib ketgan (pre-1500)

Qargʻasimonlar — sayroqi chumchuqsimonlar turkumi oilasi. Anatomik tuzilishiga koʻra birmuncha sodda; lekin nisbatan murakkab xattiharakatlari bilan boshqa chumchuqsimonlardan ajralib turadi. Ayrim Qargʻasimonlar tovushga taqlid qiladi (odam ovozini takrorlaydi). Uzunligi 18—70 sm. Tumshugʻi va oyoqlari baquvvat, burun teshiklari keng va qillar bilan toʻsilgan. 26 uruqqa mansub 104 turi bor. Yangi Zelandiya va ayrim o.dan tashqari Yer yuzida keng tarqalgan. Oʻzbekiston faunasida 4 urugʻ (qargʻalar, hakkalar, xoʻjasavdogarlar, togʻ zagʻchalari)ga mansub 9 turi tarqalgan.

Koʻpchilik Qargʻasimonlar gala boʻlib yashaydi; ayrim turlari koloniya boʻlib uya quradi. Uyasini daraxtlar shoxi, kovagi, qoya toshlar, binolarga yoki qamishlar orasiga quradi. Urgʻochisi 3—10 ta tuxum qoʻyib, uni bosib yotadi. Ayrim Qargʻasimonlarning erkagi ham tuxum bosadi. Har xil oziq yeydi, koʻpchiligi mayda kemiruvchilar va hasharotlar bilan oziqlanadi; baʼzi turlari ekinlar, qushlar uyasidagi tuxumlari va joʻjalarini, moʻynali hayvonlar bolasini yeb, birmuncha ziyon keltiradi[1].

Urugʻ va turlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qargʻasimonlar oilasi (Corvidae)
Tashqi koʻrinishi Nomi Lotincha nomi Tarqalishi va muhofaza maqomi Ostturlari
Qargʻalar urugʻi
Corvus albicollis Corvus albicollis Latham 1790
Biologik klassifikatsiya
Corvus albus Corvus albus Muller 1776
Biologik klassifikatsiya
Corvus bennetti Corvus bennetti North 1901
Biologik klassifikatsiya
Corvus brachyrhynchos Corvus brachyrhynchos Brehm 1822 |
Biologik klassifikatsiya

|

Corvus capensis Corvus capensis Lichtenstein 1823
Biologik klassifikatsiya
Corvus celebensis Corvus celebensis Stresemann 1936
Not evaluated
Biologik klassifikatsiya
Quzgʻun Corvus corax Linnaeus 1758
Biologik klassifikatsiya
Olaqargʻa Corvus cornix Linnaeus 1758
Biologik klassifikatsiya
Corvus corone Corvus corone Linnaeus 1758
Biologik klassifikatsiya
Corvus coronoides Corvus coronoides Vigoris, Horsfield 1827
Biologik klassifikatsiya
Corvus crassirostris Corvus crassirostris Rüppell 1836
Biologik klassifikatsiya
Corvus cryptoleucus Corvus cryptoleucus Couch 1854
Biologik klassifikatsiya
Corvus culminatus Corvus culminatus Sykes 1832
Biologik klassifikatsiya
1 urugʻi
[[Fayl:|200x200px]] 1 1 1 1821 [[Fayl:|209x209px]]
Biologik klassifikatsiya
  1. „Qargʻasimonlar“, Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (Q-harfi). Toshkent: „Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi“ Davlat ilmiy nashriyoti, 2000–2006-yillar.