Portal:Qayta tiklanadigan energiya

Mundarija: Din; Falsafa; Fan; Geografiya; Kishilar; Madaniyat; Tarix; Texnologiya; Tasodifiy portal

Qayta tiklanadigan energiya portali

Bosh sahifa

Taniqli kontent

Vazifalar va e’lonlar

Kirish

Qayta tiklanadigan energiya vaqt oʻtishi bilan tabiiy ravishda toʻldiriladigan qayta tiklanadigan manbalardan toʻplangan energiyadir. U quyosh nuri, shamol, suv harakati va geotermal issiqlik kabi manbalarni oʻz ichiga oladi. Koʻpgina qayta tiklanadigan energiya manbalari barqaror boʻlsa-da, baʼzilari barqaror emas. Misol uchun, baʼzi biomassa energiya manbalari hozirgi ekspluatatsiya jarayonida barqarorlik kasb etmaydi deb hisoblanadi. Qayta tiklanadigan energiya koʻpincha elektr tarmogʻi, havo va suvni isitish va sovutish hamda mustaqil ravishda ishlaydigan energiya tizimlariga elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun energiya yaratib beradi.

2011-yildan 2021-yilgacha qayta tiklanadigan energiya global elektr taʼminoti tizimida 20 % dan 28 % gacha oʻsdi. Qazilma energiya 68 % dan 62 % gacha, yadroviy energiya esa 12 % dan 10 % gacha qisqardi. Gidroenergetikaning ulushi 16 % dan 15 % gacha kamaydi, quyosh va shamol energiyasi esa 2 % dan 10 % gacha oshdi. Biomassa va geotermal energiya 2 % dan 3 % gacha oʻsdi. 135 ta davlatda 3146 gigawattlar oʻrnatilgan boʻlsa, 156 ta davlat qayta tiklanadigan energiya sohasini tartibga soluvchi qonunlarni ishlab chiqqan.

Dunyo miqyosida qayta tiklanadigan energiya sanoati bilan bogʻliq 10 milliondan ortiq ish oʻrni mavjud. Ular orasida quyosh fotovoltaiklari qayta tiklanadigan energiya manbalarining eng yirik ish beruvchi tizimi hisoblanadi.Bugungi kunda qayta tiklanadigan energiya tizimlarida energiya ishlab chiqarish jarayoni anchagina tez va samarali ravishda amalga oshirilmoqda.Shu boisdan energiya narxi arzonlashmoqda va ularning umumiy energiya isteʼmolidagi ulushi ortib bormoqda. Butun dunyo boʻylab yangi oʻrnatilgan elektr quvvatlarining katta qismi qayta tiklanadigan manbalar hisoblanadi. Koʻpgina mamlakatlarda fotovoltaik quyosh energiyasi yoki shamoldan olinadigan energiya eng arzon elektr energiya manbaiga aylanib ulgurdi.

Dunyo boʻylab koʻpgina davlatlar qayta tiklanadigan energiya manbalariga ega.Qayta tiklanadigan energiya ularning umumiy energiya taʼminotining 20 % dan ortigʻini tashkil qiladi. Baʼzilari esa qayta tiklanadigan energiya manbalaridan elektr energiyasining yarmidan koʻprogʻini ishlab chiqaradi. Bir necha mamlakatlar qayta tiklanadigan energiyadan foydalangan holda deyarli barcha elektr energiya resurslarini ishlab chiqarishmoqda. Qayta tiklanadigan energiya milliy bozorlari 2020-yillarda va undan keyin ham kuchli oʻsishda davom etishi kutilmoqda. Tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, 100 % qayta tiklanadigan energiyaga global oʻtish barcha sohalarda — energiya, issiqlik, transport- amalga oshirilishi mumkin va bu iqtisodiy jihatdan anchagina foydali hisoblanadi. Qayta tiklanadigan energiya va energiya samaradorligini oshirish texnologiyalarini joriy etish sezilarli darajada energiya xavfsizligi, iqlim oʻzgarishi va iqtisodiyot sohalarida foyda keltiradi. Biroq qayta tiklanadigan manbalarga qazilma yoqilgʻi subsidiyalari toʻsqinlik qilishi davom etmoqda. Xalqaro jamoatchilik fikrini oʻrganish mobaynida quyosh energiyasi va shamol energiyasi kabi qayta tiklanadigan manbalar aholi ehtiyojlarini qondirish uchun yetarli ekanligi isbotlangan.Shuning uchun Xalqaro Energetika agentligi 2021-yilda qayta tiklanadigan energiya manbalarini koʻpaytirish uchun koʻproq harakat qilish kerakligini va 2030-yilgacha bu manbalarni ishlab chiqarishni yiliga taxminan 12 % ga oshirishni taʼkidladi.

Qayta tiklanadigan energiya texnologiyalari loyihalari odatda keng koʻlamli boʻladi, lekin ular qishloqlar, chekka hududlar va energiya inson taraqqiyotida koʻpincha hal qiluvchi ahamiyatga ega boʻlgan rivojlanayotgan mamlakatlar uchun ham mos keladi. Qayta tiklanadigan energiya texnologiyalarining aksariyati elektr energiyasi bilan taʼminlanganligi sababli, qayta tiklanadigan energiya koʻpincha elektrlashtirish atamasi bilan birga qoʻllaniladi. 2021-yilda qayta tiklanadigan elektr energiyasi global oʻsishining deyarli yarmi Xitoy hissasiga toʻgʻri keldi.

(Full article...)

Quyidagini yangi tanlovlar bilan yangilang (tozalash)

Tanlangan maqola - boshqasini ko‘rsatish

Tesla, Inc. (avvalgi nomi Tesla Motors) – AQShning elektromobillar va elektr energiyasini saqlash texnologilarini ishlab chiqaruvchi kompaniyasi. Kompaniyaga 2003-yilda Martin Eberhard va Marc Tarpenning tomonidan asos solingan lekin Teslaning hozirgi maʼmuriyati kompaniya asoschilari safiga Elon Musk, Jeffrey Brian Straubel va Ian Wrightni ham qoʻshishadi. Kompaniya mashhur elektrotexnik Nikola Tesla sharafiga nomlangan.

Kompaniya aksiyalari 2021-yil 8 mart kuni boʻlib oʻtgan savdolar jarayonida yanvar oyida qayd etilgan eng yuqori koʻrsatkichning uchdan bir qismini yoʻqotdi. Kompaniyaning kapitallashuvi qariyb 300 milliard dollarga kamaydi. Yil boshida „Tesla“ning kapitallashuvi 850 milliard dollarga yaqinlashgandi. 2021-yil 12-martda Fremont shahridagi Tesla zavodida yongʻin sodir boʻldi. (Full article...)

Tanlangan maqolalar ro‘yxati

Iqtiboslar - yangi to‘plamni yuklash

"Bizning qazib olinadigan yoqilg'iga bogʻliqligimiz global piromaniyani tashkil etadi va bizda mavjud boʻlgan yagona oʻt oʻchirish moslamasi qayta tiklanadigan energiyadir." — Hermann Scheer.

"Siz allaqachon amin boʻlishingiz mumkin boʻlgan bitta prognoz bor: qachondir qayta tiklanadigan energiya odamlar uchun energiya ehtiyojlarini qondirishning yagona yoʻli boʻladi. Yadro va qazilmalarga nisbatan jismoniy, ekologik va (shuning uchun) ijtimoiy cheklovlar tufayli. energiyadan foydalanish, oxir oqibat, hech kim qayta tiklanadigan energiyani yechim sifatida chetlab oʻtolmaydi, garchi bu hamma uchun qolgan oxirgi tanlov boʻlib qolsa ham. Ammo barchani shubhada ushlab turgan savol, biz energiya platformalarini tubdan oʻzgartirishga muvaffaq boʻla olamizmi? Bu dunyoni qaytarib boʻlmaydigan ekologik halokat va siyosiy va iqtisodiy falokatdan qutqarish uchun etarlicha erta sodir boʻladi. — Hermann Scheer, Energy Autonomy: The Economic, Social and Technological Case for Renewable Energy (2006)

Ko‘proq tanlangan iqtibos

Asosiy mavzular

Quyosh energiyasi

Loyihalar

Qayta tiklanadigan energiya bilan bog'liq loyihalar:

Tanlangan tasvir - boshqasini ko‘rsatish

Okutataragi GESiga xizmat koʻrsatuvchi Tataragʻi toʻgʻoni dunyodagi eng yirik nasosli ombor elektr stansiyalaridan biridir.

Yana tanlangan rasmlar

Tanlangan biografiya - boshqasini ko‘rsatish

Elon Reeve Musk (talaffuzi: Ilon Riv Mask; 1971-yil 28-iyunda tugʻilgan) amerikalik investor, muhandis va ixtirochidir. U SpaceX asoschisi, bosh direktori va bosh muhandisi, Tesla Inc. va Neuralink asoschisi va bosh direktori, SolarCity hamasoschisi va raisi, OpenAI hamraisi,Confinity bilan birlashib PayPal nomini olgan X.com asoschisi.

2021-yil 7-yanvarda 185 milliard dollarlik boyligi bilan Amazon asoschisi Jeff Bezosni ikkinchi o'ringa olib chiqib, birinchi marta sayyoradagi eng boy odamga aylandi. 2021-yil 1-noyabrda u tarixda boyligi 300 milliard dollarga yetgan birinchi odam bo'ldi. (Full article...)

Tanlangan biografiyalar ro‘yxati

Bilasizmi? - boshqasini ko‘rsatish

... ’’’quyosh distilasiyasi’’’ning birinchi qayd etilgan namunasi 16-asr arab alkimyogarlari tomonidan bo‘lganmi? Keng ko‘lamli quyosh distillash loyihasi birinchi marta 1872-yilda Chili konchilar shaharchasi Las Salinasda qurilgan. Quyosh energiyasini yig‘ish maydoni 4700 m² bo‘lgan zavod kuniga 22,700 L gacha ishlab chiqarishi mumkin edi va 40 yil davomida ishladi. Individual hali dizaynlari bir qiyalik, ikki qiyalik (yoki issiqxona turi), vertikal, konusning, teskari yutuvchi, ko‘p tayoqli va ko‘p effektni o‘z ichiga oladi. Ushbu kadrlar passiv, faol yoki gibrid rejimlarda ishlashi mumkin. Ikki qiyalikli kadrlar markazlashtirilmagan maishiy maqsadlar uchun eng tejamkor bo‘lib, faol ko‘p effektli bloklar keng ko‘lamli ilovalar uchun ko‘proq mos keladi.

Faktlarni ko‘proq bilish