P-12
| Р-12 | |
|---|---|
| Turi | ballistik raketa |
| Maqomi | voz kechilgan |
| Loyihachi |
 Sovet Ittifoqi OKB-586 |
| Bosh konstruktor |
Mixail Yangel Viktor Grachyov (konstruktor) |
| Loyihalangan yili |
P-12: 1955 P-12U: 1960 |
| Sinalgan yili |
Р-12: 22-iyun 1957 — 27-dekabr 1958 P-12U: 1961—1962 |
| QKga qabul qilingan |
Р-12: 4-mart 1959 Р-12U: 15-iyul 1963 |
| Ishlab chiqaruvchi |
№586 (Dnepropetrovsk) №172 (Perm) №47 (Orenburg) №166 |
| Ishlab chiqarilgan yillar | 1958-1967 |
| Ishlab chiqarilgan soni | 2300 |
| Foydalanilgan yillari | 15-may 1960 — 1989 |
| Asosiy foydalanuvchilar |
Sovet Ittifoqi |
| Modifikatsiya | P-12U |
| Asosiy texnik xususiyatlari | |
|
Uzoqlik: 2080 km Massa: 1600 kg Miqdori: 1×2,3 Mt Aniqlik: 5 km | |
| Pastka yoʻnaltiradi | |
| ↓Barcha texnik koʻrsatkichlar | |
| P-12 | |
P-12 (GRAU indeksi — 8K63, AQSh Mudofaa vazirligi va NATO tasnifiga koʻra — SS-4 Sandal (s)— "Sandal daraxti") — Sovet Ittifoqining suyuq yoqilgʻida ishlovchi bir bosqichli oʻrta masofali ballistik raketasi (MIRBM).
1959-yilda qabul qilingan.
1964-yilda R-12U raketasi (indeks 8K63U) 8P763 „Dvina“ guruhida silosga asoslangan uchirish kompleksi foydalanishga topshirildi.
Texnik xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
R-12 IRBM raketa tizimi saqlangan yoqilgʻi komponentlari va toʻliq avtonom boshqaruv tizimidan foydalangan birinchi strategik raketa tizimi edi. Birinchi marta nazorat qilish tizimiga massa markazini normal va lateral barqarorlashtirish uchun qurilmalar kiritilgan.
R-5 raketasining texnologik jihozlari va jihozlarining ketma-ketligi bir xil tank diametrini oldindan belgilab qoʻydi — 1652 millimetr, avvalgilarida boʻlgani kabi (bu oʻlcham V-2 / A-4 dan meros boʻlib qolgan), ammo toʻrtta — V.P.Glushko tomonidan ishlab chiqilgan RD-214 (8D59) kamerali raketa dvigateli bir kamerali RD-101..103 ga qaraganda kattaroq diametrga ega edi, buning natijasida dvigatel boʻlinmasi kengayuvchi konus yubka bilan qoplangan boʻlib, bir vaqtning oʻzida kengaygan traektoriyaning faol qismida aerodinamik barqarorlikning qoʻshimcha chegarasini taʼminlovchi stabilizatori bor. Stabillashtiruvchi aerodinamik moment raketaning massa markazini oldinga siljitish va korpus yubka va aerodinamik stabilizatorlar taʼsirida yaratildi, bu esa bosim markazining orqaga siljishini taʼminladi.
Nitrat kislota oksidlovchining zichligi yuqori boʻlganligi sababli, uni saqlash uchun idish korpusning old tomonida, asboblar boʻlinmasi oldida joylashgan va oraliq pastki qismga ega edi. Birinchidan, oksidlovchi tankning pastki yarmidan, soʻngra yuqoridan isteʼmol qilindi, bu esa raketaning massa markazining oldinga siljishini taʼminladi. Ushbu yechim parvozning atmosfera fazasida raketaning aerodinamik beqarorligini kamaytirishga imkon berdi, bu toʻrtta (dvigatel kameralarining har biri uchun bittadan) harakat vektorini nazorat qilish uchun tortishish yoʻqotilishini kamaytirdi. Dvigatelning koʻp kamerali dizayni bir xil gaz-dinamik rullar bilan boshqarishni, qarama-qarshi nozullarda rullarni koʻp yoʻnalishli aylantirish orqali nazorat momentini yaratishni taʼminladi.