Nusratulloh Maxsum
Nusratullo Maxsum (1-iyul 1881-yil Chashmai Qoziy, G'arm, Qarotegin bekligi, Buxoro amirligi - 1-noyabr 1937-yil, Moskva) — Sovet Tojikistoni, Tojikiston SSR asoschilaridan biri, Tojikiston siyosiy va davlat arbobi, siyosatchi. Tojikiston Respublikasining oliy unvoni - Tojikiston Qahramoni sohibi.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nusratullo Maxsum Lutfulloev - 1881 yilda Qarotegin (Buxoro amirligi)ning Chashma Qoziy qishlogʻida kambagʻal oilada tugʻilgan. Yoshligining boshlaridan boshlab ko'p qismini Turkiston o‘lkasining Qo‘qon, Farg‘ona shaharlariga sayohat qilib, hammollik bilan shug‘ullanib o'tkazdi. Birinchi Rossiya inqilobi davrida, 1905—1907-yillarda Nusratulla Maxsum Qo'qon shahridagi ishchilarning ish tashlash hamda namoyishlarida qatnashgan. 1920-yilda Buxoro xalq-demokratik inqilobi va Buxoro amirligi qulagandan keyin Sharqiy Buxoroda sovet hokimiyatini mustahkamlash uchun kurashuvchilar safiga qoʻshildi. 1921—1923-yillarda Buxoro Xalq Respublikasi oziq-ovqat qoʻmitasining vakolatli vakili sifatida Qizil Armiyani taʼminlashda, shuningdek, Garm va Dushanbeda qoʻzgʻolonlarga qarshi kurashda qatnashgan. Keyin Sharqiy Buxoro favqulodda koʻpkomissiyasi raisi, Sharqiy Buxoro Markaziy Komiteti raisi va Tojikiston SSR inqilobiy komiteti raisi boʻlib ishlagan.
1926-yil 1-dekabrda boʻlib oʻtgan Umumtojik ishchilar, dehqonlar va qizil askarlar sovetlari taʼsischilarining birinchi yigʻilishida Nusratullo Maxsum bir ovozdan oliy davlat organi – Tojikiston SSR Markaziy Ijroiya Qoʻmitasi rahbari etib saylandi. 1929-yilda Tojikiston Sovet Sotsialistik Respublikasi tashkil etilgandan so'ng u Tojikiston SSR Markaziy Qo'mitasining raisi etib saylandi va 1933-yil dekabrigacha bu lavozimda ishladi. Keyin u KPSS Markaziy Qo'mitasiga yuborildi va Moskvadagi Planlashtirish akademiyasida tahsil oldi. 1926—1930-yillarda Oʻzbekiston Oʻzbekiston MK aʼzosi, 1930—1933-yillarda Tojikiston MK byurosi, 1927—1934-yillarda SSSR Markaziy Qo'mitasi a'zosi bo'lib xizmat qildi. Nusratulloh Maxsumning zamondoshlari va safdoshlari: Abduqodir Muhiddinov, Chinor Imomov, Shirinshoh Shohtemur, Fayzulla Xo'jaev, Abdulla Rahimboev, O'rinboy Ashurov , Sayfullo Abdulloev, Ibrohim Ismoilov , Saidahmad Anvarov, Ahmadbek Mavlonbekov, Abdurahim Hojiboev .
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Buxoro Respublikasi va O‘zbekiston Respublikasining qator mukofotlari bir qatorda Qizil Bayroq ordeni bilan taqdirlangan. 1937-yilda Nusratullo Maxsum "dushmanlik" girdobiga tushib, 1937-yil 1-noyabrda qatl etilgan. 1958-yil dekabr oyida Oliy Sud Harbiy kollegiyasining qarori va SSSR Bosh prokurorining xulosasi bilan oqlangan va 1964-yil 26-iyulda Nusratullo Maxsum Kommunistik partiyaga qayta tiklangan.
Oilasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nusratulloh Maxsum farzandlari: Xayriniso, Fayziniso, Munavvarshoh, Anvarshoh, Xosiyatmoh, Akbarshoh, Muzaffarshoh.
Tojikiston qahramoni[tahrir | manbasini tahrirlash]
2006-yil 27-iyunda Tojikiston Respublikasi Prezidentining 1773-sonli farmoni bilan Nusratullo Maxsum Tojikiston Respublikasining oliy unvoni, Tojikiston Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ http://www.ozodi.tj/content/article/2144126.html Пули 3, 200 ва 500 сомонӣ вориди муомила мешавад (Озодӣ) 30.08.2010
- ↑ http://www.president.tj/farmon/june06_1774htm.htmAndoza:Пайванди мурда Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон №1773 (дастраси 9 июли 2011)