Moti masjidi (Agra qal’asi)
| Masjid | |
Moti masjidi
| |
 | |
| Moti masjidining umumiy koʻrinishi | |
| Mamlakat |  Hindiston
|
| Shahar | Agra |
| Koordinatalar | 27°10′49.5″N 78°01′17.8″E / 27.180417°N 78.021611°E G OKoordinatalari: 27°10′49.5″N 78°01′17.8″E / 27.180417°N 78.021611°E G O |
| Asoschi | Shoh Jahon |
| Qiymati | 2 lak 60 ming rupiy |
| Binokorlik | 1646—1653 |
 Moti masjidi (Agra qal’asi) Vikiomborda
| |
Moti masjidi (soʻzma-soʻz 'Marjon masjidi') 17-asrga oid jamoat masjidi boʻlib, UNESCOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan Agra qalʼasida joylashgan. Boburiylar imperatori Shoh Jahon tomonidan qurilgan masjid butunlay oq marmardan bunyod etilgan[1].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Agra qal’asi zamonaviy koʻrinishda qurilishi asosan Shoh Jahon davriga bogʻliq boʻlib, u Agra qal’asi ichidagi bir nechta inshootlarni demontaj qilib, oʻzining marmar bilan qurish usulini qoʻshgan. Moti masjidi ana shunday inshootlardan biri edi. Masjid 1646-1653-yillarda qurilgan, yaʼni u boshqa Agra qal’asiga qoʻshilgan inshootlar orasida eng kech barpo etilganidir (boshqa inshootlar qurilishi 1627-yilda, birinchi hukmronlik yilida boshlangan va 1638-yilda yakunlangan). 1653-yilda masjidning qurilishi Boburiylar qarorgohi Shohjahonobodga koʻchirilganidan besh yil oʻtgach tugatilgan. Shoh Jahon masjid qurilishini nihoyasiga yetkazgach, uning binosidan shu qadar hayratda qolganki, ikki yildan soʻng ikki oʻgʻliga bu binoni koʻrsatish uchun masjidga yana qaytib kelgan[2][3].
Arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Baland plintus ustiga qurilgan masjid majmuasi qal’a hovlisining shimolida joylashgan devor bilan oʻralgan toʻsiqqa ega. U sharqiy-gʻarbiy oʻqda joylashgan va Jamna daryosi tomonga qaragan. Devorlarning tashqi tomoni qizil qumtosh bilan qoplangan, ichki qismi esa marmar bilan bezaklangan. Har bir devorning oʻrtasida baland kirish yoʻli joylashgan, sharqiy qismi asosiy kirish joyi boʻlib xizmat qilgan[3].
Masjiddagi devorlarning ichida shimoliy, janubiy va sharqiy chekkalarida arkalar bilan qoplangan deyarli kvadrat shakldagi hovli mavjud. Hovlining oʻrtasida tahorat havzasi joylashtirilgan.
Gʻarbiy chekkasida asosiy ibodat zali joylashgan oʻn ikki qirrali ustunlar bilan mustahkamlangan koʻp qavatli, yoʻlaklarga ega inshoot mavjud. Zalning fasadida yettita kirish yoʻli bor, tomida uchta gumbaz va bir nechta chhatri mavjud. Zalning old tomoni chuqur chhajja bilan soyalangan boʻlib, uning ostidagi qora marmarda forscha yozuvlar bitilgan. Yozuvlarda Shoh Jahon va Moti masjidini sharaflab yozilgan. Namoz oʻqish zalining ichki qismi bezaklarga ega emas, Asherning taʼkidlashicha, bezaksiz marmardan foydalanish Shoh Jahonning shaxsiy diniy meʼmorchiligiga xos uslubdir[1][3].
Moti masjidi Ajmer Sharif Dargohida Shoh Jahon tomonidan bunyod etilgan avvalgi marmardan qurilgan jamoat masjidi qurilishiga katta taʼsir koʻrsatgan[1][3].
Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]
-
Arxitektura loyihasi. -
Vasiliy Vereshchagin tomonidan 19-asrda olingan masjidning surati. -
Moti masjidining fasadi.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Asher, Catherine B.. Architecture of Mughal India. Cambridge University Press, 1992-09-24 — 187–189 bet. DOI:10.1017/chol9780521267281. ISBN 978-0-521-26728-1.
- ↑ Asher, Catherine B.. Architecture of Mughal India. Cambridge University Press, 1992-09-24 — 182 bet. DOI:10.1017/chol9780521267281. ISBN 978-0-521-26728-1.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Alfieri, Bianca Maria. Islamic Architecture of the Indian Subcontinent. Lawrence King Publishing, 2000 — 242–244 bet. ISBN 9781856691895.